Акмяны

Акмяны
лет. Akmenė
Касьцёл Сьвятога Крыжа
Герб Акмянаў Сьцяг Акмянаў
Першыя згадкі:	1511
Магдэбурскае права:	13 чэрвеня 1792
Краіна:	Летува
Павет:	Шавельскі
Раён:	Акмянскі
Мэр:	Ёнас Катаўскіс
Вышыня:	73 м н. у. м.
Насельніцтва:	2602 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	686
Паштовы індэкс:	LT-85022
Геаграфічныя каардынаты:	56°15′0″ пн. ш. 22°45′0″ у. д. / 56.25° пн. ш. 22.75° у. д. / 56.25; 22.75Каардынаты: 56°15′0″ пн. ш. 22°45′0″ у. д. / 56.25° пн. ш. 22.75° у. д. / 56.25; 22.75
Акмяны на мапе Летувы Акмяны
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.akmene.lt/

Акмя́ны (па-летувіску: Akmenė) — места ў Акмянскім раёне Шавельскага павету Летувы, на рацэ Дабікіне. Насельніцтва на 2010 год — 2602 чал.

Знаходзіцца на поўначы краіны, за 7,5 км ад чыгуначнай станцыі Акмяны (на лініі Шаўлі — Мажэйкі). Згодна з сучаснай афіцыйнай летувіскай клясыфікацыяй места належыць да этнаграфічнага рэгіёну Жамойць.

Гісторыя

Першы пісьмовы ўспамін пра Акмяны датуецца 1511 годам, вядомыя як двор жамойцкага старосты С. Я. Кезгайлы^[1]. Адносіліся да жамойцкага павету Вялікія Дырвяны. 14 верасьня 1531 году вялікі князь Жыгімонт Стары даў дырвянскаму цівуну Я. Станкевічу-Білевічу прывілей на заснаваньне ў Акмянах мястэчка з правам праводзіць таргі і трымаць корчмы. У 1596 годзе каралева Ганна Ягелонка заснавала ў Акмянах драўляны касьцёл са школай. Да 1717 году зьяўляліся цэнтрам нягродавага староства.

Мескі герб з каралеўскага прывілею (1792)

13 чэрвеня 1792 году атрымалі Магдэбурскае права. У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі^[1].

У найноўшай гісторыі Акмяны атрымалі вядомасьць пасьля таго, як тут выявілі вялікія радовішчы вапняку і гліны. У 1947 годзе ў Акмянах пачалося будаўніцтва найбуйнешага цэмэнтавага комплексу ў прыбалтыйскіх рэспубліках СССР. У 1950—1962 гадох цэнтар Акмянскага раёну, перанесенага пазьней у Новыя Акмяны.

Насельніцтва

• XVIII стагодзьдзе: 1736 год — 16 чал.
• XIX стагодзьдзе: 1859 год — 790 чал.^[2]; 1897 год — 1501 чал.
• XX стагодзьдзе: 1923 год — 1453 чал.; 1968 год — 2,4 тыс. чал.^[3]; 1990 год — 3,6 тыс. чал.^[4]
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 2602 чал.

Славутасьці

• Касьцёл Сьвятога Крыжа (1912)

Крыніцы

1. ^ Акмяны // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 18
2. Okmiany // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat. — Warszawa, 1886. S. 425
3. Акмяне // Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1969—1978.
4. Акмяне // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак А — Я. — 690 с. — ISBN 978-985-11-0487-7
• Okmiany // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat. — Warszawa, 1886. S. 425

Вонкавыя спасылкі

Акмяны — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў