Геастацыянарная арбіта

Ілюстрацыя руху спадарожніка на геастацыянарнай арбіце з вярчэньнем Зямлі
Геастацыянарная арбіта

Геастацыяна́рная арбі́та (ГСА) — кругавая арбіта, абарочваючыся на якой штучны спадарожнік Зямлі стала знаходзіцца над адным і тым жа пунктам зямной паверхні.

Геастацыянарная арбіта зьяўляецца асабістым выпадкам геасінхроннай арбіты. Яна зьмешчана ў плоскасьці экватару Зямлі, на вышыні 35 786 км над узроўнем мора. Менавіта такая вышыня забясьпечвае спадарожніку пэрыяд кручэньня, роўны сыдэрычнаму пэрыяду кручэньня Зямлі (23 гадзіны 56 хвілін). Гэта значыць спадарожнік абарочваецца вакол плянэты з вуглавой хуткасьцю, роўнай вуглавой хуткасьці кручэньня Зямлі вакол сваёй восі і, нібыта нерухома завісае ў небе Зямлі.

Ужываецца для зьмяшчэньня камунікацыйных, тэлетрансьляцыйных і іншых штучных спадарожнікаў.

Ідэі выкарыстаньня геастацыянарных спадарожнікаў з мэтай сувязі выказваліся яшчэ Цыялкоўскім[1] і славенскім тэарэтыкам касманаўтыкі Германам Паточнікам у 1928 годзе[2], але яны не набылі шырокага прызнаньня. Перавагі геастацыянарнай арбіты сталі шырока вядомымі пасьля публікацыі навукова-папулярнага артыкулу Артура Кларка ў часопісе «Бяздротавы Сусьвет» (1945)[3]. На Захадзе геастацыянарную і геасынхронную арбіту часам называюць «арбітамі Кларка», а «поясам Кларка» завуць участак касьмічнай прасторы на адлегласьці 36000 км над узроўнем мора ў плоскасьці зямнога экватару, дзе парамэтры арбіты блізкія да геастацыянарнай.

Першым спадарожнікам, пасьпяхова выведзеным на геастацыянарную арбіту, стаў Sincom-3, запушчаны НАСА 19 жніўня 1964 году. На геастацыянарную арбіту ён быў зьмешчаны 11 верасьня 1964 году[4].

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Игорь Афанасьев, Дмитрий Воронцов. Орбиты, которые мы выбираем // Вокруг света, №9 (2828) верасень 2009
  2. ^ Hermann Noordung (Herman Potoćnik) "The Problem With Space Travel", DIANE Publishing, 1929, с. 72, isbn = 978-0788118494 , 1995,  (анг.)
  3. ^ Arthur C. Clarke (1945) Extra-terrestrial Relays (Can Rocket Statons Give World-wide Radio Coverage?) Праверана 2010-11-22 г. (анг.)
  4. ^ Significant Achievements in Space Communications and Navigation, 1958-1964 NASA-SP-93. NASA (1966). Праверана 2010-11-22 г.