Завосьсе

Завосьсе лац. Zavośsie
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Берасьцейская
Раён:	Баранавіцкі
Сельсавет:	Сталовіцкі
Вышыня:	184 м н. у. м.
Насельніцтва:	18 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 163
Паштовы індэкс:	225315
СААТА:	1204890020
Нумарны знак:	1
Геаграфічныя каардынаты:	53°17′21″ пн. ш. 26°6′1″ у. д. / 53.28917° пн. ш. 26.10028° у. д. / 53.28917; 26.10028Каардынаты: 53°17′21″ пн. ш. 26°6′1″ у. д. / 53.28917° пн. ш. 26.10028° у. д. / 53.28917; 26.10028
Завосьсе на мапе Беларусі ± Завосьсе Завосьсе
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Заво́сьсе^[1] — вёска ў Беларусі, каля ракі Шчары і Калдычэўскага возера. Уваходзіць у склад Сталовіцкага сельсавету Баранавіцкага раёну Берасьцейскай вобласьці.

Завосьсе — даўні фальварак гістарычнай Наваградчыны, месца нараджэньня паэта Адама Міцкевіча, які ў сваёй знакамітай паэме Пан Тадэвуш зьвяртаўся да роднага краю: «О Літва, айчына мая!…»^[2].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У пачатку XVIII стагодзьдзя маёнтак Завосьсе належаў роду Чачотаў, потым перайшоў да Яновічаў. У сярэдзіне XVIII стагодзьдзя фальваркам валодалі браты Міхал і Юзэф Янавічы, але яго палова знаходзілася ў закладным валоданьні роду Міцкевічаў. Браты Яновічы мелі даўгі перад Міцкевічамі, і ў 1785 годзе па амаль 40 гадох судовых цяжбаў маёнтак Завосьсе стаў поўнай уласнасьцю Міцкевічаў^[3].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Завосьсе апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Наваградзкім павеце. Лічыцца, што ў 1798 годзе тут нарадзіўся беларускі і польскі паэт Адам Міцкевіч^[4][5] (адпаведная мэтрыка ня ўтрымлівае дакладнай інфармацыі пра месца нараджэньня паэта).

У 1806 годзе вёска перайшла ў рукі Стыпулкоўскіх. У 1831 годзе была канфіскаваная ўладамі Расейскай імпэрыі за ўдзел Луцыяна Стыпулкоўскага ў вызвольным паўстаньні 1830—1831 гадоў.

• Старая графіка Завосься
• 
  XIX ст.
• 
  1821—1899 гг.
• 
  Н. Орда, 1876 г.
• 
  1882 г.

• 
  1883 г.
• 
  1883 г.
• 
  1883 г.
• 
  1899 г.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Завосьсе абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі, 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР^[6]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Завосьсе апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі. У 1927 годзе польскае войска паставіла ў вёсцы абэліск у гонар Адама Міцкевіча.

У 1939 годзе Завосьсе ўвайшло ў склад БССР, пазьней у Баранавіцкім раёне Берасьцейскай вобласьці.

У 1996 годзе двор Завосьсе і прылеглыя тэрыторыі былі рэканструяваныя. 26 чэрвеня 2013 году вёску перадалі зь ліквідаванага Мядзеневіцкага ў склад Сталовіцкага сельсавету^[7].

• Двор на старых здымках
• 
  1898 г.
• 
  Т. Барэці, 1900 г.
• 
  І. Дзянг, 1909 г.
• 
  Б. Данейка, 1911 г.

Насельніцтва

• 1999 год — 36 чалавек
• 2010 год — 18 чалавек

Крыніцы

1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Менск: Тэхналогія, 2010. — 319 с. ISBN 978-985-458-198-9. (pdf, djvu, online) С. 70.
2. Гісторыя Беларусі. У 2 ч. Ч. 1. Са старажытных часоў да канца XVIII ст.: Курс лекцый. / І. Крэнь, І. Коўкель, С. Марозава, С. Сяльверстава, І. Фёдараў. — Менск: РІВШ БДУ, 2000. С. 324.
3. Федорук А. Т. Старинные усадьбы Берестейщины. — Минск, 2004.
4. Mickiewicz Adam Bernard, Internetowa encyklopedia PWN  (пол.)
5. Pruszyński K. Opowieść o Mickiewiczu. — Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza «Czytelnik», 1998, S. 7-8.  (пол.)
6. 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
7. «Об изменениях в административно-территориальном устройстве Барановичского района Брестской области». Решение Брестского областного Совета депутатов от 26 июня 2013 г. № 286(недаступная спасылка) (рас.)

Вонкавыя спасылкі

• Завосьсе, Radzima.org