Заціка́ўленае згуртава́ньне — аб’яднаньне людзей з супольнымі рысамі, поглядамі або перакананьнямі дзеля правядзеньня ў жыцьцё або абароны сваіх зацікаўленасьцяў, што мае нутраныя правілы, умовы сяброўства, сходы й выбарных службоўцаў і з гэтае прычыны захоўвае пераемнасьць.
Самаўладныя ўрады адмаўляюць існаваньне незалежных зацікаўленых згуртаваньняў і ўвод іх патрабаваньняў у ход прыняцьця пастановаў, бо асобы ў кіраўніцтве самі прадстаўляюць зацікаўленыя згуртаваньні. Дазволеныя зацікаўленыя згуртаваньні зьяўляюцца ўяўнымі (фармальнымі), бо:
- утвараюцца ня дзеля выказу інтарэсаў, але дзеля паляпшэньня становішча часткі ўжо занадта магутнага кіраўніцтва;
- падначаленыя дзяржаве або створаныя ёю ды служаць мабілізаваньню, упарадкаваньню й пашырэньню ўлады ўрада;
- іх прызначэньне заключаецца ў тлумачэньні таго, як урад задавальняе патрэбы іх сяброў, і тлумачэньні тых патрэбаў;
- робяць асобаў аднастайнымі, сочаць за імі й дапамагаюць ажыцьцяўляць урадаваньне;
- зьяўляюцца толькі прыладаю кіраваньня людзьмі, хоць іх існаваньне й сьведчыць, што ўнутры кіраўніцтва адбываецца спаборніцтва.
- Абмежаванае. Прадстаўляе вузкі інтарэс сваіх сяброў.
- Шматпраблемнае. Праводзіць у жыцьцё зацікаўленасьці, шырэйшыя за інтарэсы ўласна сваіх сяброў.
- Аднапраблемнае (Аднае праблемы). Узьнікае ў адказ на спрэчнае грамадзкае пытаньне.
- Падтрымкі. Заснаванае на грамадзкіх пачатках, каб выказваць нярэчыўныя зацікаўленасьці.
- Ціску. Мае за адзіную мэту ўплыў на ўрад.
1. Рэчыўная:
- Узнагарода, заробак;
- Паслуга або зьніжка на яе.
2. Духоўная:
- Далучанасьць да людзей, узаемадзеяньне зь імі;
- Пачуцьцё адзінства й прыналежнасьці;
- Пачуцьцё грамадзкага сумленьня;
- Вызначэньне або ўмацаваньне разуменьня кірунку жыцьця.
3. Грамадзкая:
- Уплыў на ўрад дзеля дастатку сваіх сяброў.
- Крыніца зьвестак для ўраду.
- Прадстаўніцтва (або ўзрушэньне). Водгук на дзеяньне ўраду.
- Дапамога ва ўзаконьваньні дзяржаўнага ладу празь дзеяньне ў яго рамках.
- Перашкода засяроджаньню ўлады праз самастойнасьць у сваім абсягу дзейнасьці ды спабор зь іншымі зацікаўленымі згуртаваньнямі. З прычыны ж зацікаўленьня толькі асобнымі бакамі жыцьця сваіх сяброў не імкнецца да ўсеабдымнага панаваньня над імі.
- ^ Канфлікт і кампраміс: Уводзіны ў палітычную навуку / Ўінтэр Гэрбэрт Р., Бэлоўз Томас Дж.; Навук. рэд. В. Маруцік; Пер. з анг. В. Маруціка. — Мн.: Тэхналогія, 2002. — 507 с. ISBN 985-458-074-1 — Старонкі 139—151, 161—169.