Кантынэнтальнае права

Прававыя сыстэмы (сем’і) сьвету[1]. Рамана-германская прававая сям’я пазначаная блакітным колерам.

Кантынэнта́льнае пра́ва, таксама рама́на-герма́нская права́вая сям’я́ — гэта прававая сыстэма (сям’я), якая ўзьнікла ў Італіі й Францыі й прынятая ў бальшыні краінах сьвету. Сучаснае кантынэнтальнае права ўзьнікла ў асноўным на аснове кодэкса Напалеона пачатку XІX стагодзьдзя й зьяўляецца працягам старажытнарымскага права. Ягоныя асноўныя прынцыпы кадыфікаваныя ў спасылачную сыстэму, якая служыць асноўнай крыніцай права.

Сыстэму кантынэнтальнага права часта супрацьпастаўляюць сыстэме агульнага права, якая ўзьнікла ў сярэднявечнай Ангельшчыне: у той час як кантынэнтальнае права мае форму прававых кодэксаў, агульнае права ўзьнікае зь некадыфікаванага прэцэдэнтнага права, якое ўзьнікае ў выніку судовых рашэньняў, якія прызнаюць папярэднія судовыя рашэньні ў якасьці юрыдычна абавязковага прэцэдэнту[2].

Гістарычна, кантынэнтальнае права — група прававых ідэяў і сыстэмаў, якія вынікаюць з «Corpus iuris civilis», але ў значнай ступені абапіраюцца на напалеонаўскую, нямецкую, кананічную, фэадальную й мясцовую практыкі[3], а таксама на такія дактрынальныя плыні, як прыроднае права, кадыфікацыя й прававы пазытывізм. Кодэкс Напалеона — самая распаўсюджаная сыстэма права ў сьвеце, якая дзейнічае ў розных формах прыкладна ў 120 краінах[4].

Канцэптуальна, кантынэнтальнае права зыходзіць з абстракцыяў, фармулюе агульныя прынцыпы й адрозьнівае матэрыяльныя нормы ад працэсуальных[5]. Яно лічыць прэцэдэнтнае права другасным і падпарадкаваным статутнаму праву. Кантынэнтальнае права часта аб’ядноўваюць з вышуковым працэсам, але гэтыя тэрміны не зьяўляюцца сынонімамі. Існуюць ключавыя адрозьненьні паміж законам і кодэксам[6]. Найбольш ярка выяўленымі асаблівасьцямі прававых сыстэмаў зьяўляюцца іхныя прававыя кодэксы з кароткімі й шырока прыдатнымі тэкстамі, якія звычайна пазьбягаюць факталягічна канкрэтных сцэнараў[6][7]. Кароткія артыкулы ў кодэксе кантынэнтальнага права датычацца агульных палажэньняў і кантрастуюць са звычайнымі статутамі, якія часта бываюць вельмі доўгімі й вельмі падрабязнымі[6].

Сыстэма кантынэнтальнага права зьяўляецца найбольш распаўсюджанай сыстэмай права ў сьвеце, якая дзейнічае ў розных формах прыкладна ў 150 краінах[8], у тым ліку ў Беларусі[9].

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Alphabetical Index of the 192 United Nations Member States and Corresponding Legal Systems Архівавана 22 ліпеня 2016., Website of the Faculty of Law of the University of Ottawa
  2. ^  Husa, Jaakko. The Future of Legal Families // Oxford Handbook Topics in Law (анг.). — 1. — Oxford University Press, 2016. — ISBN 978-0-19-993535-2
  3. ^ Charles Arnold Baker, The Companion to British History, s. v. «Civilian» (London: Routledge, 2001), 308.
  4. ^ The Napoleonic Code | History of Western Civilization II (анг.). courses.lumenlearning.com. Праверана 27 кастрычніка 2024 г.
  5. ^ Michel Fromont, Grands systèmes de droit étrangers, 4th edn. (Paris: Dalloz, 2001), 8.
  6. ^ а б в  Steiner, Eva. Codification // French Law (анг.). — 1. — Oxford University Press, 2018. — ISBN 978-0-19-879088-4
  7. ^ «The role of legislation is to set, by taking a broad approach, the general propositions of the law, to establish principles which will be fertile in application, and not to get down to the details…» — Alain Levasseur, Code Napoleon or Code Portalis?, 43 Tul. L. Rev. 762, 769 (1969). (анг.)
  8. ^ The World Factbook (анг.). cia.gov. Архіўная копія ад 1 сьнежня 2017 г.
  9. ^ Прававая сыстэма Рэспублікі Беларусь. Нацыянальная бібліятэка Беларусі. Праверана 27 кастрычніка 2024 г.

Літаратура

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Glendon, Mary Ann, Paolo G. Carozza, & Colin B. Picker. Comparative Legal Traditions in a Nutshell, 4th edn. West Academic Publishing, 2015.
  • Glendon, Mary Ann, Paolo G. Carozza, & Colin B. Picker. Comparative Legal Traditions: Text, Materials and Cases on Western Law, 4th edn. West Academic Publishing, 2014.
  • Glenn, H. Patrick. Legal Traditions of the World, 5th edn. Oxford: Oxford University Press, 2014 (1st edn 2000).
  • Hamza, G. «Origine e sviluppo degli ordinamenti giusprivatistici moderni in base alla tradizione del diritto romano», Andavira Editora, Santiago de Compostela, 2013.
  • Kischel, Uwe. Comparative Law. Trans. Andrew Hammel. Oxford: Oxford University Press, 2019.
  •  Lydorf, Claudia. Romance Legal Family. — Mainz: Institute of European History, 2011.
  • MacQueen, Hector L. «Scots Law and the Road to the New Ius Commune». Electronic Journal of Comparative Law 4, no. 4 (December 2000).
  • Moreno Navarrete, M. A. The Concept of Civil Law. Historical Dimension. Revista de Derecho Actual, vol. III, 2017.
  • John Henry Merryman & Rogelio Pérez-Perdomo. The Civil Law Tradition: An Introduction to the Legal Systems of Europe and Latin America, 4th edn. Stanford University Press, 2018.
  • Moustaira, Elina N. Comparative Law: University Courses, Ant. N. Sakkoulas Publishers, Athens, 2004, ISBN 960-15-1267-5 (гішп.)
  •  Reynolds, Thomas H. Introduction to Foreign and Comparative Law // Accidental Tourist on the New Frontier: An Introductory Guide to Global Legal Research (анг.) / Jeanne Rehberg; Radu D. Popa. — F. B. Rothman, 1998. — С. 47—86. — ISBN 978-0-837-71075-4