Кунтуш

Станіслаў Антоні Шчука ў кунтушы

Кунтуш — верхняе мужчынскае адзеньне заможных жыхароў Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага, якое апраналі на жупан.

Гісторыя

Адзеньне ўсходняга паходжаньня. Прыйшоў з Вугоршчыны ў Каралеўства Польскае, потым, у XVI ст., у Вялікае Княства Літоўскае. Разам з жупаном зрабіўся традыцыйным адзеньнем шляхты.

У 1778 вызначаліся колеры кунтушоў ураднікаў паасобных ваяводзтваў, што надавала ім характар ваяводзкага мундзіра:

• Амсьціслаўскае: цёмна-сіні («гранатовы»)
• Віленскае: цёмна-сіні («гранатовы»)
• Менскае: малінавы («кармазыновы»)
• Наваградзкае: пунсовы
• Полацкае: малінавы («кармазыновы»)
• Смаленскае: малінавы («кармазыновы»)
• Троцкае: пурпуровы

Выгляд

Быў доўгім (ніжэй за калені), з разрэзам сьпераду, зашпільваўся на гаплікі або вялікія гузікі. Верхняя частка не зашпільвалася, каб было відаць жупан. Адметнасьць — разрэзаныя рукавы, якія вольна зьвісалі ўздоўж цела або закідваліся за плечы^[1].

У XVI ст. шыўся з сукна, пазьней з ядвабу, узімку падшываўся лёгкім футрам. Звычайна меў яскравы колер, цямнейшы за жупан. Падкладка была іншага колеру, у дадатак ішоў тканы каляровы пояс (у тым ліку Слуцкія паясы)^[2].

Крыніцы

1. Архітэктура, выяўленчае і дэкаратыўна-прыкладное мастацтва: Дапаможнік для вучняў / Уклад. Б. А. Лазука. — Мн.: Беларусь, 2001.
2. Кунтуш // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 166.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Архітэктура, выяўленчае і дэкаратыўна-прыкладное мастацтва: Дапаможнік для вучняў / Уклад. Б. А. Лазука. — Мн.: Беларусь, 2001. ISBN 985-01-0124-5.