Лазьдзея

Лазьдзея лац. Łaździeja
лет. Lazdijai
Касьцёл
Герб Лазьдзеі
Першыя згадкі:	1532
Магдэбурскае права:	17 траўня 1597
Краіна:	Летува
Павет:	Аліцкі
Плошча:	4,8 км²
Вышыня:	126 м н. у. м.
Насельніцтва (2017)
колькасьць:	3985 чал.
шчыльнасьць:	830,21 чал./км²
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	318
Паштовы індэкс:	LT-67001
Геаграфічныя каардынаты:	54°14′5″ пн. ш. 23°31′0″ у. д. / 54.23472° пн. ш. 23.51667° у. д. / 54.23472; 23.51667Каардынаты: 54°14′5″ пн. ш. 23°31′0″ у. д. / 54.23472° пн. ш. 23.51667° у. д. / 54.23472; 23.51667
Лазьдзея на мапе Летувы Лазьдзея
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
Афіцыйны сайт

Лазьдзе́я, Ло́дзее^[1] (лет. Lazdijai) — места ў Летувы, на рацэ Кірсьне. Адміністрацыйны цэнтар Лазьдзейскага раёну Аліцкім павеце. Насельніцтва на 2017 год — 3985 чалавек. Знаходзіцца за 52 км на паўднёвы захад ад Аліты, за 7 км ад граніцы з Польшчай.

Лазьдзея — даўняе магдэбурскае мястэчка гістарычнай Троччына

Назва

Тапонім Лазьдзея ўтварыўся ад ракі Лязды (цяпер Райшупіс), назва якой не тлумачыцца зь летувіскай мовы^[2].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўспамін пра Лазьдзею як гаспадарскі двор датуецца 1532 годам^[3], калі яна была цэнтрам староства Троцкага павету. У 1560 годзе вялікі князь Жыгімонт Аўгуст заснаваў тут мястэчка. Каля 1570 году ў Лазьдзеі збудавалі драўляны касьцёл, пры якім з 1571 году дзеяла парафіяльная школа.

17 траўня 1597 году кароль і вялікі князь Жыгімонт Ваза надаў Лазьдзеі Магдэбурскае права^[4] і герб з выявай лася, пад якім тры перакрыжаваныя ключы.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Лазьдзея апынулася ў складзе Прусіі, у 1807 годзе згодна з Тыльзіцкай мірнай дамовай — у складзе Расейскай імпэрыі, у Сейненскім павеце Сувальскае губэрні. У 1857, 1879, 1922 і 1923 гадох мястэчка цярпела ад пажараў. На 1827 год тут было 272 будынкі, на 1860 год — 225 (зь іх 3 мураваныя).

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Лазьдзею занялі войскі Нямецкай імпэрыі

Найноўшы час

Па польска-летувіскіх баях і падпісаньні пагадненьня паміж міжваеннай Польскай Рэспублікай і Летувой у 1919 годзе Лазьдзея апынулася ў складзе Летувы. За часамі Другой сусьветнай вайны з чэрвеня 1941 да 1944 году места знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

11 ліпеня 1994 году згодна з указам летувіскага прэзыдэнта мескі герб зноў атрымаў афіцыйны статус.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1827 год — 1988 чал.; 1860 год — 2394 чал.^[5]
• XX стагодзьдзе: 1970 — 3842 чал.; 1989 год — 5,6 тыс. чал.^[6]
• XXI стагодзьдзе: 2001 год — 5140 чал.; 2010 год — 4792 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля (1894—1895)
• Могілкі: старыя каталіцкія, эвангеліцкія

Месты-сябры

Пералік местаў-сяброў Лазьдзеі
Лукаў, Польшча

Крыніцы

1. Міхневіч У. Шматкультурныя Сэйны, Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё, 27 траўня 2009 г.
2. Vanagas A. Lietuvos miestų vardai (antrasis leidimas). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2004. P. 121—123.
3. ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 298.
4. Шаланда А. Радавод і герб зямян Гарадзенскага павету Пуціўлянінаў Свяцкіх у другой палове ХVІ—ХVІІІ ст. // Герольд Litherland. № 1 (1). — Горадня, 2001. [1]
5. Chlebowski B. Łoździeje // Słownik geograficzny... T. V. — Warszawa, 1884. S. 763.
6. Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак А — Я. — 690 с. — ISBN 978-985-11-0487-7
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884.

Вонкавыя спасылкі

• Лазьдзея , Radzima.org