Мараўскае маркграфства

Мараўскае маркграфства Markrabství moravské Markgrafschaft Mähren
←   ←   ← 1182—1782 1850—1918 →
Сьцяг Герб
Адміністрацыйны падзел Маравіі і Аўстрыйскай Сылезіі ў 1897 року
Афіцыйная мова	Мараўская Чэская нямецкая польская
Сталіца	Оламаўц Брно (з 1641)
Форма кіраваньня маркграф	манархія Конрад III Зноемскі (1182—1191) Карл I Аўстрыйскі (1916—1918)
Плошча  • агульная	22 222 км²
Насельніцтва  • агульнае (1910)	2 622 000
Этнічны склад	маравы
Канфэсійны склад	каталікі, пратэстанты
Валюта	гульдэн (1867—1891), крона (1892—1918)

Мара́ўскае маркгра́фства або Мараўская ма́рка (па-чэску: Markrabství moravské, па-нямецку: Markgrafschaft Mähren) — дзяржаўнае ўтварэньне на тэрыторыі сучаснай Маравіі ў 1182—1918 роках. У розны час была дэ-факта незалежнай дзяржавай, у складзе княства Багемія, пазьней у каралеўстве Багемія.

Мінуўшчына

Маркграфства паўстала з аб’яднаньня трох мараўскіх удзелаў (Брненскае, Зноемскае, Оламаўцкае княствы^[1]) з волі імпэратара Фрыдрыха I Барбаросы ў 1182 року. Першым маркграфам стаў Конрад III Ота Зноемскі, будучы чэскі князь Конрад II Ота. Па ягоным узыходзе на праскі сталец пасада маркграфа пэўны час была вакантнай, пакуль у 1197 яе не заняў Уладыслаў Індржых, які саступіў свайму брату Пжэмысьлю Отакару I вярхоўную ўладу ў Празе. Пасьля зьнікненьня дынастыі Пржэмысьлідаў Маравіяй разам з Багеміяй кіравалі прадстаўнікі роду Люксэмбургаў. У часы гусіцкіх войнаў мараўская шляхта захоўвала адданасьць імпэратару Жыгімонту^[2].

У 1469 року Маравію акупавалі войскі вугорскага караля Мацея Корвіна, які заручыўся падтрымкай каталіцкай шляхты супраць Іржы з Падэбрадаў і самаабвясьціўся ў Оламаўцы антыкаралём Багеміі. У 1479 у Оламаўцы было заключанае замірэньне з Уладыславам II, паводле якога Корвін, хоць і пазбаўляўся манаршага тытулу, аднак заставаўся фактычным валадаром мараўскіх земляў^[3].

Пасьля гібелі караля Людовіка II у бітве пад Мохачам 1526 року маркграфства разам зь землямі багемскай кароны адышло ў склад Габсбурскай манархіі. З 1611 пасаду маркграфа аўтаматычна займаў кароль Чэхіі. З пачатку XIX стагодзьдзя Маравія была каронным краем Аўстрыйскай імпэрыі, а з 1867 — цысьлейтанскай Аўстрыі^[4].

У 1918 року па Першай сусьветнай вайне была ўтвораная незалежная Чэхаславаччына.

Геаграфія

Мараўская марка ляжала на ўсход ад Багеміі і мела ўдвая меншую за яе плошчу. На поўначы па Судэцкіх гарах усутыч да Мараўскай Брамы межавала з княствам Сылезія; на ўсходзе і паўднёвым усходзе па заходніх Карпатах — з сучаснай Славаччынай; на поўдні — з Аўстрыяй па рацэ Дые.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел

Мапа Мараўскага маркграфства 1645 року

У сярэдзіне XIV стагодзьдзя сьвяты рымскі імпэратар, кароль Багеміі і маркграф Маравіі Карл IV утварыў падзел на краі:

1. Брненскі
2. Іглаўскі
3. Зноемскі
4. Оламаўцкі
5. Пржэраўскі
6. Градзішцкі

У 1714 року краі, якія фактычна існавалі, былі зацьверджаныя адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай Карла VI.

У 1850—1855 замест іх існавалі два краі (Брненскі і Оламаўцкі) з падзелам на 25 раённых гетманстваў. У 1855—1868 ізноў існавалі 6 краёў і 76 раёнаў. Пазьней краі былі скасаваныя, і Маравія дзялілася толькі на гетманствы.

Глядзіце таксама

• Сьпіс валадароў Маравіі

Крыніцы

1. Moravské úděly (чэс.) Moravia Magna Праверана 1 траўня 2013 г.
2. Jaroslav Pánek, Oldřich Tůma. A History of the Czech Lands. — Prague: Charles University Press, 2009. — ISBN 978-80-246-1645-2
3. Friedrich Prinz. Deutsche Geschichte in Osten Europas: Böhmen und Mähren. — Berlin: Wolf Jobst Siedler Verlag GmbH, 1993. — С. 381. — ISBN 3-88680-200-0
4. Otto Urban. V // Czech Society 1848—1918. — United Kingdom: Cambridge University Press, 1998. — ISBN 0-521-43155-7

Літаратура

• Martin Wihoda. Morava v době knížecí 906–1197. — Praha: Nakladatelství Lidové noviny, 2010. — 464 с. — ISBN 978-80-7422-563-0

Вонкавыя спасылкі

• Мінуўшчына Мараўскага маркграфства ў датах (чэс.)
• Маркграфы мараўскія (чэс.)