Падуанскі ўнівэрсытэт

Падуанскі ўнівэрсытэт
Università di Padova
Палац Бо
па-лацінску: Universitas Studii Paduani
Дэвіз	Universa Universis Patavina Libertas
Дэвіз па-беларуску	Свабода Падуі паўсюль і для ўсіх
Заснаваны	1222
Тып	грамадзкі
Рэктар	Расарыё Рыцута
Колькасьць пэрсаналу	2201
Колькасьць студэнтаў	59 317
Колькасьць магістрантаў	38 495
Колькасьць асьпірантаў	20 822
Месцазнаходжаньне
Геаграфічныя каардынаты	45°25′ пн. ш. 11°52′ у. д. / 45.417° пн. ш. 11.867° у. д. / 45.417; 11.867Каардынаты: 45°25′ пн. ш. 11°52′ у. д. / 45.417° пн. ш. 11.867° у. д. / 45.417; 11.867
Горад	Падуя
Краіна	Італія
Кампус	мескі
Спартовыя клюбы	СК «Падуя»[1]
Колеры	Падуанскі чырвоны
Знаходзіцца ў складзе	Куімбрская група, сетка TIME
Вэб-сайт	unipd.it
Падуанскі ўнівэрсытэт у Вікісховішчы
Падуанскі ўнівэрсытэт на мапе Італіі Падуанскі ўнівэрсытэт

Падуанскі ўнівэрсытэт (па-італьянску: Università degli Studi di Padova, UNIPD) — унівэрсытэт у Падуі (Італія), заснаваны ў 1222 року. Гэта другі найстарэйшы ўнівэрсытэт краіны і пяты ўнівэрсытэт сьвету, які працягвае сваю дзейнасьць.

Мінуўшчына

Да заснаваньня ўнівэрсытэту ў Падуі ўжо існавалі царкоўныя школы, якія належалі пераважна кляштарам, дзе вывучалі кананічнае права і багаслоўе. Дзейнічалі таксама прыватныя школы вольных мастацтваў, а з XII стагодзьдзя — юрыдычныя і натарыяльныя школы.

У 1222 року біскуп Джардана і мескі староста Джавані Руска надалі ў Падуі прытулак выкладчыкам і студэнтам з Балёнскага ўнівэрсытэту, якія сышлі адтуль у пошуках большых акадэмічных свабодаў (Libertas scholastica). Гэты год паводле першай згадкі ў дакумэнтах і лічыцца датай заснаваньня Падуанскага ўнівэрсытэту. Сюды таксама перайшлі выкладчыкі з зачыненай у 1209 року школы ў Вічэнцы.

Сьпярша тут вывучалі права і багаслоўе, але навучальныя пляны хутка пашыраліся, і да 1399 року ўстанова была падзеленая на дзьве: Universitas Iuristarum для вывучэньня грамадзянскага ды кананічнага права і Universitas Artistarum для вывучэньня астраноміі, дыялектыкі, філязофіі, граматыкі, мэдыцыны і рыторыкі. У 1373 року Папа Урбан V дадаткова заснаваў Universitas Theologorum.

Студэнцкая супольнасьць падзялялася на асобныя групы, называныя «нацыямі(en)» паводле паходжаньня. Існаваў таксама падзел на cismontanes (італьянцаў) і ultramontanes (з-за гораў, то бок тых, хто прыехаў з-за Альпаў).

У XV—XVIII стагодзьдзях унівэрсытэт славіўся навуковымі дасьледаваньнямі па мэдыцыне, астраноміі, філязофіі і праве. У гэты час ён займеў лацінскі дэвіз: Universa universis patavina libertas (Свабода Падуі паўсюль і для ўсіх). На гэты ж час прыходзяцца і пэрыяды хваляваньняў, калі заняткі ня ладзіліся: 1237—1261, 1509—1517, 1848—1850 рокі.

Батанічны сад Падуі, закладзены ўнівэрсытэтам у 1545, быў адным з найстарэйшых падобных садоў у сьвеце (пасьля вісячых садоў Бабілёну). Тытул найстарэйшага акадэмічнага батанічнага саду зь ім аспрэчвае пізанскі, закладзены родам Мэдычы ў 1544 року. Унівэрсытэт Падуі таксама зьмяшчае дзевяць музэяў.

Ва ўнівэрсытэце знаходзіцца найстарэйшы дзеючы анатамічны тэатар у Эўропе

Ва ўнівэрсытэце знаходзіцца найстарэйшы з захаваных анатамічных тэатраў у Эўропе. Пасьля выхаду працы «De Humani Corporis Fabrica» прафэсара Андрэаса Вэсальюса ў 1543 року падобныя тэатры пачалі зьяўляцца і ў іншых эўрапейскіх местах.

25 чэрвеня 1678 року ўпершыню ў гісторыі ўладальніцай званьнем доктара філязофіі была ўшанаваная жанчына — вэнэцыянская матэматычка Алена Люкрэцыя Карнара.

У канцы XIX — першай палове XX стагодзьдзя былі пабудаваныя асобныя будынкі факультэту мастацтваў і філязофіі; астрафізычнае абсэрваторыі; і цалкам абноўлены Палац Бо(it). Напрыканцы XX стагодзьдзя з-за перасяленьня ўнівэрсытэт быў разьмеркаваны па ўсёй Вэнэце: у Вічэнцы, Леньяры, Равізе, Трэвізе, Фэльтрэ, Кастэльфранка Вэнэта, Канэльяна, Кьёджы ды Азыязе.

Асобы

Памятная дошка ў гонар Францішка Скарыны

Выпускнікі

У натуральных навуках

• Мікалай Капэрнік (1473—1543) — польскі матэматык і астраном
• Джон Каюс (1510—1573) — ангельскі лекар
• Андрэас Вэсальюс (1514—1564) — заснавальнік сучаснай анатоміі
• Габрыеле Фалёпьё (1523—1562) — італьянскі анатом
• Фрэнсіс Ўолсынгем (к. 1532—1590) — шпіён каралевы Ангельшчыны Лізаветы I
• Ўільям Гарві (1578—1657) — ангельскі анатом
• Томас Браўн (1605—1682) — ангельскі пісьменьнік і лекар
• Фэдэрыка Фаджын (1941—) — стваральнік першага камэрцыйнага мікрапрацэсара

У палітыцы

• Ян Замойскі (1542—1605) — польскі магнат
• Ян Кападыстрыя (1776—1831) — 1-ы губэрнатар Грэцыі
• Аляксандрам Маўракардатас (1791—1865) — прэм’ер-міністар Грэцыі
• Абдырахман Джама Барэ (1937—) — самалійскі міністар

У мастацтвах, тэалёгіі і літаратуры

• Мікалай Кузанскі (1401—1464) — нямецкі філёзаф, багаслоў
• Франчэска дэльля Равэрэ (1414—1484) — Папа рымскі Сыкст IV
• Эрмаляо Барбара (1454—1493) — італьянскі філёзаф
• Джавані Піка дэля Мірандоля (1463—1494) — італьянскі гуманіст
• П’етра Бэмба (1470—1547) — вэнэцыянскі паэт, кардынал
• Францішак Скарына (к. 1486 — к. 1551) — усходнеславянскі першадрукар
• Рэджыналд Поўл (1500—1588) — ангельскі кардынал
• Станіслаў Гозі (1504—1579) — польскі кардынал
• Бэрнардына Тэлезіё (1509—1588) — італьянскі філёзаф
• Даніеле Барбара (1514—1570) — італьянскі перакладнік Вітрувіюса
• Ян Каханоўскі (1530—1584) — польскі паэт
• Джакопа Дзабарэля (1533—1589) — італьянскі філёзаф
• Тарквата Таса (1544—1595) — італьянскі паэт
• Ангелюс Сылезіюс (1624—1677) — нямецкі сьвятар, паэт
• Алена Люкрэцыя Карнара (1646—1684) — першая жанчына—доктар філязофіі
• Джузэпэ Тартыні (1692—1770) — вэнэцыянскі музыка, кампазытар
• Мойша Хаім Люццата (1707—1746) — рабі, заснавальнік жыдоўскай літаратуры
• Джакама Казанова (1725—1798), італьянскі падарожнік
• Уга Фасколя (1778—1827) — італьянскі пісьменьнік, рэвалюцыянэр
• Борыс Пахар (1913—) — славенскі пісьменьнік

Прафэсары

• Эрмаляо Барбара (1454—1493) — прафэсар філязофіі з 1477
• Ніколя Леаніка Тамэо (1456—1531) — прафэсар грэказнаўства
• Джакопа Дзабарэля (1533—1589) — дэкан катэдраў лёгікі і філязофіі ў 1564—1589
• Галілеа Галілей (1564—1642) — дэкан катэдры матэматыкі ў 1592—1610
• Антоніё Вльліснэры (1661—1730) — дэкан катэдраў практычнай і тэарэтычнай мэдыцыны ў 1700—1730
• Масіма Марк’ёры (1970—) — італьянскі інфарматык

Аддзяленьні

• Факультэт аграноміі, харчаваньня, прыродных рэсурсаў, жывёлаў і навакольнага асяродзьдзя
• Факультэт біялёгіі
• Факультэт вэтэрынарыі, гадаваньня і харчаваньня жывёлаў
• Біямэдыцынскі факультэт
• Факультэт сардэчных, грудных і судзінных навукаў
• Хімічны факультэт
• Факультэт цывільнага, прыроднага і архітэктурнага будаўніцтва
• Факультэт камунікацыйных дасьледаваньняў
• Факультэт параўнальнай біямэдыцыны і харчаваньня
• Факультэт культурнай спадчыны: археалёгіі і гісторыі мастацтва, кіно і музыкі
• Факультэт разьвіваючай псыхалёгіі і сацыялізацыі
• Факультэт эканомікі і кіраваньня
• Факультэт агульнай псыхалёгіі
• Факультэт зямных навук
• Факультэт гістарычных і геаграфічных навук і старажытнага сьвету
• Факультэт прамысловай інжынэрыі
• Факультэт інфармацыйнай інжынэрыі
• Факультэт зямлі, навакольнага асяродзьдзя, сельскай і лясной гаспадаркі
• Факультэт мовазнаўства і літаратуразнаўства
• Факультэт кіраваньня і інжынэрыі
• Матэматычны факультэт
• Мэдычны факультэт
• Факультэт малекулярнай мэдыцыны
• Факультэт нэўранавукі
• Факультэт фармацэўтычных і фармакалягічных навук
• Факультэт філязофіі, сацыялёгіі, адукацыі і дастасоўнай псыхалёгіі
• Факультэт фізыкі і астраноміі
• Факультэт паліталёгіі, права і міжнародных дасьледаваньняў
• Факультэт прыватнага права і крытыкі права
• Факультэт грамадзкага, міжнароднага і супольнага права
• Факультэт статыстыкі
• Факультэт хірургіі, анкалёгіі і гастраэнтэралёгіі
• Факультэт жаночага і дзіцячага здароўя

Музэі

• Музэй антрапалёгіі
• Батанічны музэй
• Музэй пэдагогікі
• Музэй геалёгіі і палеанталёгіі
• Музэй аўтамабіляў Энрыка Бэрнардзі
• Музэй мінэралёгіі
• Археалягічны музэй навукі і мастацтва
• Музэй гісторыі фізыкі
• Музэй гісторыі мэдыцыны і аховы здароўя
• Музэй астранамічных інструмэнтаў
• Музэй заалёгіі

Глядзіце таксама

• Сьпіс унівэрсытэтаў Італіі
• Сьпіс сярэднявечных унівэрсытэтаў
• Куімбрская група

Крыніцы

1. http://www.cuspadova.it/

Вонкавыя спасылкі

• Афіцыйная бачына (італ.) (анг.)