Плян Барбароса

Апэрацыя Барбароса
Другая сусьветная вайна
Дата: 22 чэрвеня — 5 сьнежня 1941 Месца: Беларусь, Летува, Латвія, Украіна, Эстонія, Смаленская вобласьць, Ленінградзкая вобласьць, Пскоўская вобласьць, Курская вобласьць, Белгародзкая вобласьць, Арлоўская вобласьць Прычына: правал перамоваў паміж СССР і Трэцім Райхам аб далучэньні СССР да Бэрлінскага пакту[a]. Вынік: апэратыўны — параза савецкіх войскаў у прымежных бітвах і адступленьне на тэрыторыю РСФСР; стратэгічны вынік — правал пляну разграміць СССР падчас кампаніі 1941-га году — бліцкрыгу Трэцяга райху. Тэрытарыяльныя зьмены: Беларусь, Летува, Латвія, Украіна, Эстонія, Смаленская вобласьць, часткі Ленінградзкай вобласьці, Пскоўскай вобласьці, Курскай вобласьці, Белгародзкай вобласьці, Арлоўскай вобласьці перайшлі пад акупацыйную ўладу Трэцяга Райху.
Супернікі
Трэці Райх Славаччына Румынія Вугоршчына Харватыя Італія Беларускія добраахвотнікі Гішпанскія добраахвотнікі Францускія добраахвотнікі Украінскія добраахвотнікі Латыскія добраахвотнікі Летувіскія добраахвотнікі Эстонскія добраахвотнікі Фінляндыя[b] Беларуская Самаабарона Палеская сеч[c]	СССР
Камандуючыя
Адольф Гітлер Вальтэр фон Браўхіч Вільгельм Рытэр фон Леб Федар фон Бок Гэрд фон Рундштэт Эрых фон Манштэйн Гюнтэр фон Клюге Гэйнц Гудэрыян Максыміліян фон Вэйхс Ён Антанэску Джаваньні Мэсэ Італё Гарыбольдзі Міклаш Хорці Ёзэф Ціса Фэрдынанд Чатлаш Ёзэф Туранец Антэ Павеліч Аўгустын Грандэс Муньёс Уладзімер Качан Раман Шухевіч Рыста Руці Карл Манэргейм Міхал Вітушка Усевалад Родзька Якуб Харэўскі Тарас Бульба-Баравец	Ёсіф Сталін Сямён Цімашэнка Фёдар Кузьняцоў Дзьмітры Паўлаў Міхаіл Кірпінос † Георгі Жукаў Іван Цюленяў Лаўрэнці Берыя
Колькасьць
3,8 млн чалавек[1][2] 7200 гарматаў і мінамётаў[2] 4300 танкаў[3] 4389 самалётаў[4]	5,5 млн. чалавек[5] 52 666 гарматаў і мінамётаў[6] 25 000 танкаў і САУ 40 000 самалётаў (спраўных 11,357[7])
Страты
каля 800 000 забітымі/зьніклымі бязь вестак	4 млн забітымі і ўзятымі ў палон

Плян Барбароса — кодавы назоў пляну вайны Нямеччыны супраць СССР, які быў прыняты ў сьнежні 1940 году. Распрацоўка пляну «Барбароса» распачалася 21 ліпеня 1940 году. Плян, канчаткова распрацаваны пад кіраўніцтвам генэрала Ф. Паўлюса, быў зацьверджаны 18 сьнежня 1940 дырэктывай Вярхоўнага галоўнакамандуючага вэрмахта № 21.

Прадугледжваўся вокамгненны разгром асноўных сілаў Чырвонай Арміі на захад ад рэк Дняпро і Дзьвіна, у далейшым вызначалася захапіць Маскву, Ленінград і Данбас з наступным выхадам на лінію Архангельск — Волга — Астрахань.

Меркаваная працягласьць асноўных баявых дзеяньняў — 2—3 месяцы — так званая стратэгія «бліцкрыгу» (ням.: Blitzkrieg). Плян ваенных дзеяньняў прадугледжваў і ажыцьцяўленьне буйных эканамічных мерапрыемстваў (Плян Ольдэнбург) па эксплюатацыі захопленай савецкай тэрыторыі. Быў створаны эканамічны штаб, цалкам асобны ад генэральнага штаба.

Заўвагі

1. Па некаторых сьведчаньнях СССР таксама рыхтаваўся да нападу на Нямеччыну.
2. Фінляндыі ўступіла ў вайну пасьля бамбардыроўкі тэрыторыі Фінляндыі савецкай авіяцыяй 25 ліпеня 1941 року, што фактычна азначала аб аб'яве СССР вайны Фінляндыі.
3. Атрады Беларускай Самаабароны на чале з Усеваладам Родзькам, Міхалам Вітушкай, Якубам Харэўскім ў хаўрусе з Палескай Сеччу Тараса Бульбы-Бараўца дзейнічалі на Палесьсі самастойна, незалежна ад нямецкага камандваньня.

Крыніцы

1. Glantz, David, The Soviet‐German War 1941–45:Myths and Realities: A Survey Essay. page 17.
2. ^ Clark, Lloyd, Kursk: The Greatest Battle: Eastern Front 1943, 2012, page 73
3. Glantz (1995), p. 32.
4. Bergström, ст. 130
5. Glantz, David, The Soviet‐German War 1941–45: Myths and Realities: A Survey Essay.
6. Боевой и численный состав Вооруженных Сил СССР в период Великой Отечественной войны (1941—1945 гг.). Статистический сборник № 1 (22 июня 1941 г.)
7. Bergström 2007, p. 131-2: Uses Soviet Record Archives including the Rosvoyentsentr, Moscow; Russian Aviation Research Trust; Russian Central Military Archive TsAMO, Podolsk; Monino Air Force Museum, Moscow.

Літаратура

• B. H. Liddell Hart. History of the Second World War. — New York: G.P. Putnam's Sons, 1971.
• Кізіма С.А., Лянцэвіч В.М., Самахвалаў Дз.С. Гісторыя Беларусі: Курс лекцый. — Мн.: Выд-ва МІК, 2003.