Сабор усіх сьвятых (Вітэнбэрг)

Славутасьць
Сабор усіх сьвятых
Краіна Нямеччына
Месцазнаходжаньне Лютэрштат Вітэнбэрг[1]
Каардынаты 51°51′59″ пн. ш. 12°38′17″ у. д. / 51.86639° пн. ш. 12.63806° у. д. / 51.86639; 12.63806Каардынаты: 51°51′59″ пн. ш. 12°38′17″ у. д. / 51.86639° пн. ш. 12.63806° у. д. / 51.86639; 12.63806
Канфэсія Лютаранства
Эпархія Эвангельская царква Цэнтральнай Нямеччыны[d] 
Архітэктурны стыль Готыка
Аўтар праекту Conrad Pflüger[d]
Будаўнік Конрад Пфлюгер
Заснавальнік Фрыдрых III Саксонскі
Дата заснаваньня 1490
Статус Kulturdenkmal in Sachsen-Anhalt[d] і частка аб’екту Сусьветнае спадчыны[d]
Сайт Афіцыйны сайт
Сабор усіх сьвятых на мапе Нямеччыны
Сабор усіх сьвятых
Сабор усіх сьвятых
Сабор усіх сьвятых
Сабор усіх сьвятых на Вікісховішчы

Сабо́р усі́х сьвяты́х — лютаранскі храм у Лютэрштаце Вітэнбэрг, (Нямеччына). Паводле паданьня, да дзьвярэй менавіта гэтага сабору Мартын Лютэр прыбіў свае «95 тэзаў» 31 кастрычніка 1517[2][3], што стала пачаткам Пратэстанцкае Рэфармацыі[4][5].

Мінуўшчына

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Праект пабудовы царквы быў распрацаваны Конрадам Пфлюгерам[6] на замову курфюрста Саксоніі Фрыдрыха III[7]. Царква пабудаваная ў 1490—1511 ў позьнегатычным стылі[4][8]. Зьяўляецца часткаю ансамблю рэзыдэнцыі курфюрста, вядомае як Вітэнбэрскі замак[7][8].

Пасьля стварэньня ў 1502 року Вітэнбэрскага ўнівэрсытэту сабор служыў унівэрсытэцкаю капліцаю і хутка стаў важным акадэмічным і рэлігійным цэнтрам. Студэнты атрымоўвалі тут свае доктарскія ступені, у саборы прамаўляў Філіп Мэлянхтон. Паўстала традыцыя пахаваньня ў храме акадэмікаў унівэрсытэту.

Тыльман Рэменшнайдэр, Якопа дэ Барбары і Альбрэхт Дурэр бралі ўдзел у пабудове замку, а пазьней і царквы.

Інтэр’ер царквы

31 кастрычніка 1517 Мартын Лютэр прыбіў свае «95 тэзаў» да дзьвярэй храму, што запачаткавала магутны эўрапейскі рух, вядомы як Рэфармацыя.

Падчас Сямігадовае вайны ў 1760 царква была бамбаваная, усчаўся пажар, які зьнішчыў яе. Неўзабаве сабор бы перабудаваны, аднак[8] многія каштоўныя рэліквіі (у тым ліку і дзьверы[6]) былі страчаныя.

У 1858 на загад Фрыдрыха Вільгельма IV на месцы, дзе да пажару стаялі драўляныя дзьверы, былі пастаўленыя бронзавыя[9] з выбітымі на іх 95 тэзамі на арыгінальнай лаціне[8]. Вага дзьвярэй складае 1000 кг[10]. 10 лістапада 1858, на 375-годзьдзе нараджэньня Лютэра, адбылося ўрачыстае адкрыцьцё новых дзьвярэй.

Карціна над дзьвярыма выяўляе Лютэра зь левага боку зь нямецкай Бібліяй і Філіпі Мэлянхтона з правага боку з Аўгсбурскім вызнаньнем, галоўным сымбалем веры ў лютаранскай царкве, заснаванай гэтымі двума асобамі[10].

У 1883—1892 сабор усіх сьвятых быў адрэстаўраваны[6][8][11].

31 кастрычніка 1892, на 375-годзьдзе лютаравага ўчынку, адрамантаваная царква была адчыненая.

У 1983, на 500-рочча Мартына Лютэра, у храме былі ўсталяваныя 12 новых вокнаў.

Цяпер у царкве разьмяшчаецца таксама мескі архіў, музэй і гостэл[8][9].

Галерэя

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы і заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ а б в archINFORM (ням.) — 1994.
  2. ^ CastleChurch.org
  3. ^ Alard-von-Rohr.com
  4. ^ а б ReformationTours.com
  5. ^ Uni-Duisburg.de(недаступная спасылка)
  6. ^ а б в PlanetWare.com
  7. ^ а б LutheranWomanToday.org
  8. ^ а б в г д е Sacred-Destinations.com
  9. ^ а б Anhalt-Wittenberg.de
  10. ^ а б Unterkunft.Wittenberg.de
  11. ^ NewAdvent.org

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сабор усіх сьвятых (Вітэнбэрг) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў