Фаніпаль

Фаніпаль лац. Fanipal
Панарама места
Герб Фаніпалю
Першыя згадкі:	1856
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Койданаўскі
Плошча:	4,75 км²
Вышыня:	235 м н. у. м.
Насельніцтва (2018)
колькасьць:	16 444 чал.[1]
шчыльнасьць:	3461,89 чал./км²
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1716
Паштовы індэкс:	222750
СААТА:	6222506000
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	53°45′0″ пн. ш. 27°20′0″ у. д. / 53.75° пн. ш. 27.33333° у. д. / 53.75; 27.33333Каардынаты: 53°45′0″ пн. ш. 27°20′0″ у. д. / 53.75° пн. ш. 27.33333° у. д. / 53.75; 27.33333
Фаніпаль на мапе Беларусі ± Фаніпаль Фаніпаль
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://fanipol.net/be/

Фа́ніпаль — места ў Беларусі, каля ракі Вязенскай. Уваходзіць у склад Койданаўскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2018 год — 16 444 чалавекі^[1]. Знаходзіцца за 15 км на паўночны ўсход ад Койданава і МКАД, за 22 км ад Менску, каля аўтамабільнай дарогі Берасьце — Ворша; чыгуначная станцыя на лініі Менск — Баранавічы.

Назва

На думку географа Вадзіма Жучкевіча, у аснове тапоніму Фаніпаль жаночае імя Фаня (Фэонія або Яўхімія) у спалучэньні з фармантам -поль (поле)^[2]. Таксама існуе легенда, што паселішча атрымала сваю назву ў гонар дачок мясцовага зямяніна — Фані і Полі.

Гісторыя

Першы пісьмовы ўпамін пра Фаніпаль як фальварак зямянаў Энэльфэльта і Багдашэўскага датуецца 1856 годам. У 1871 годзе тут адкрыўся чыгуначны прыпынак Чэчын, які пазьней ператварылі ў станцыю Токараўскую (Токараўку^[3]), названую ў гонар менскага губэрнатара Токарава — заснавальніка Маскоўска-Берасьцейскай чыгункі. 9 жніўня 1876 году чыгуначная станцыя пачала называцца Фаніпаль.

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Фаніпаль абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР.

У 1965 годзе ў Фаніпале пабудавалі першы завод — гэта адзіны ў Беларусі завод жалезабэтонных маставых канструкцыяў. 29 красавіка 1984 году Фаніпаль атрымаў афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу, а 22 чэрвеня 1999 году — статус гораду раённага падпаракаваньня. 20 лістапада 2006 году афіцыйна зацьвердзілі герб места.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XX стагодзьдзе: 2000 год — 13,2 тыс. чал.
• XXI стагодзьдзе: 2002 год — 11,6 тыс. чал.^[4]; 2006 год — 12,1 тыс. чал.; 2009 год — 12 718 чал.^[5] (перапіс); 2010 год — 12,7 тыс. чал.; 2015 год — 14 223 чал.^[6]; 2016 год — 15 198 чал.^[7]; 2017 год — 15 922 чал.^[8]; 2018 год — 16 444 чал.^[1]

Рэлігія

У Фаніпалі дзейнічаюць царква (з 2005 году), каталіцкая капліца (з 2006 году вядзецца будаваньне касьцёла), царква хрысьціянаў веры эвангельскай «Благадаць».

Адукацыя

На 2011 год у гімназіі і сярэдняй школе Фаніпалю навучаліся 1400 вучняў у звычайных, профільных, гімназічных і ліцэйскіх клясах. У месьце ёсьць 4 дашкольныя ўстановы, якія наведваюць каля 500 дзяцей, а таксама музычная школа, дзе 218 дзяцей навучаюцца па спэцыяльнасьцях: фартэпіяна, баян, акардэон, цымбалы, скрыпка, віялянчэль, кляса духавых інструмэнтаў.

Культура

Жыхары места могуць карыстацца бібліятэкай зь вялікім фондам кніжак, які рэгулярна папаўняецца. У цяперашні час яе паслугамі карыстаюцца 2115 чытачоў, зь іх 895 — навучэнцы.

Адміністрацыйны падзел

Фаніпаль падзяляецца на 5 мікрараёнаў: Моладзевы, Паўночны, Цэнтральны, Заводзкі і Паўднёвы.

Эканоміка

На 2011 год працаўладкаваньне ў Фаніпалі мелі 7800 чалавек, частка якіх з сталіцы. З 7,2 тыс. працоўных жыхароў большасьць (звыш 60%) у асноўным працавала ў сталіцы^[9].

Прадпрыемствы: рамонтна-мэханічныя, жалезабэтонных канструкцыяў.

Пералік прамысловых прадпрыемстваў Фаніпалю
ААТ «Белхім» ААТ «Фаніпальскі рамонтна-мэханічны завод» Беларуска-дацкае СП «UNO MEDICAL» філія «Нерудбудматэрыялы» РУП «Дарбудіндустрыя» філія «Фаніпальскі досьледна-мэханічны завод» РУП «Дарбудіндустрыя» філія «Фаніпальскі завод жалезабэтонных маставых канструкцыяў» РУП «Дарбудіндустрыя»

Транспарт

Аўтамабільныя шляхі злучаюць Фаніпаль зь Менскам і Койданавам. За 17 км знаходзіцца Менская кальцавая аўтамабільная дарога. Таксама ў месьце ёсьць чыгуначная станцыя, што стаіць на электрыфікаванай лініі Беларускай чыгункі паміж Берасьцем і Менскам.

Нумар	Маршрут
М1 E30	Берасьце (Казловічы) — Фаніпаль — Менск — граніца Расейскай Фэдэрацыі (Рэдзькі)
Р1	Менск — Фаніпаль — Койданаў

Войска

На 2023 год у Фаніпалі месьціўся штаб 15-й зэнітнай ракетнай брыгады.

Галерэя

• Краявіды Фаніпалю
• 
  Чыгуначная станцыя
• 
  Адміністрацыя места
• 
  Вуліца Якуба Коласа
• 
  Царква

Крыніцы

1. ^ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
2. Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 388.
3. Jelski A. Fanipol // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom II: Derenek — Gżack. — Warszawa, 1881. S. 373
4. БЭ. — Мн.: 2003 Т. 16. С. 317.
5. Перепись населения — 2009. Минская область (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
6. Численность населения на 1 января 2015 г. и среднегодовая численность населения за 2014 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
7. Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
8. Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
9. Міндалёва І. Нюансы «горада мары» // Мясцовае самакіраваньне. — 24 сакавіка 2011. — № 11 (249). — С. 1-2.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 16: Трыпалі — Хвіліна. — 576 с. — ISBN 985-11-0263-6
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom II: Derenek — Gżack. — Warszawa, 1881.

Вонкавыя спасылкі

Фаніпаль — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Фаніпаль OnLine — Інфармацыйны сайт Фаніпалю