Электрастатыка

Клясычная электрадынаміка

Электрычнасьць · Магнэтызм Электрастатыка Закон Кулёна Прынцып супэрпазыцыі Тэарэма Гаўса Эквіпатэнцыйная паверхня Электрычны дыпольны момант Электрычны зарад Электрычная індукцыя Электрычнае поле Электрастатычны патэнцыял Магнітастатыка Закон Бія — Савара — Лапласа Закон Ампэра Магнітны момант Магнітнае поле Магнітны струмень Электрадынаміка Дыполь Сіла Лёрэнца Ток зруху Уніпалярная індукцыя Раўнаньні Максўэла Электрычны ток Электрарухальная сіла Электрамагнітная індукцыя Электрамагнітнае выпраменьваньне Электрамагнітнае поле Электрычны ланцуг Закон Ома Законы Кірхгофа Індуктыўнасьць Радыёхвалявод Рэзанатар Электрычная ёмістасьць Электрычная праводнасьць Супор Электрычны імпэданс Вядомыя навукоўцы Гэнры Кавэндыш Майкл Фарадэй Андрэ-Мары Ампэр Густаў Робэрт Кірхгоф Джэймз Кларк Максўэл Гэнры Рудольф Гэрц Альбэрт Абрахам Майкэльсан Робэрт Эндрус Мілікэн

прагляд абмеркаваньне рэдагаваць

Электраста́тыка — разьдзел фізыкі, які вывучае узаемадзеяньне нерухомых электрычных зарадаў.

Плястыкавыя арэшкі прыліпаюць да шэрсьці коткі пад дзеяньнем статычнай электрычнасьці. Электрычнае поле зараджанай шэрсьці выклікае палярызацыю малекул пенаплясту за кошт электрастатычнай індукцыі, што прыводзіць да невялікага прыцягненьня кавалачкаў лёгкага плястыка да шэрсьці^[1][2][3][4]. Гэты эфэкт таксама зьяўляецца прычынай статычнага прыліпаньня адзеньня.

Грунтуецца на законе Кулёна, асноўная тэарэма — тэарэма Гаўса. Узаемадзеяньні паміж нерухомымі электрычна зараджанымі часьціцамі (ці целамі) ажыцьцяўляюцца праз электрастатычнае поле.

Тыповыя задачы электрастатыкі — знаходжаньне напружанасьці электрычнага поля (ці электрычнага зрушэньня), створанага сыстэмай электрычных зарадаў, разьмеркаваньня зарадаў па паверхнях праваднікоў пры вядомых іх поўных зарадах ці патэнцыялах кожнага зь іх, вылічэньне энэргіі сыстэмы праваднікоў па іх зарадах і патэнцыялах.

Законы электрастатыкі выкарыстоўваюць у электрычных апаратах, электронна-аптычных прыладах, паскаральніках зараджаных часьціц і іншым.

Асноўныя паняткі і законы

Асноўнымі паняткамі для электрастатыкі зьяўляюцца электрычны зарад, электрычнае поле й ягоная напружанасьць, дыэлектрычная пранікальнасьць, электрычны патэнцыял, а таксама электраёмістасьць; асноўнымі законамі — закон захаваньня электрычнага зараду, закон Кулёна й тэарэма Астраградзкага-Гаўса.

Закон Кулёна

Асноўны артыкул: Закон Кулёна

Ілюстрацыя мэханізму дзеяньня закона Кулёна: два аднайменныя зарады адталківаюцца, а рознайменныя прыцягваюцца адзін да аднаго.

Сіла ўзаемадзеяньня двух пунктавых нерухомых электрычных зарадаў проста прапарцыйная іх велічыням ${\displaystyle q_{1}}$ і ${\displaystyle q_{2}}$ і адваротна прапарцыйная квадрату адлегласьці паміж імі. Гэтая сіла накіраваная ўздоўж простай, што злучае гэтыя зарады^[5].

${\displaystyle {\vec {F}}_{2,1}={\frac {q_{1}q_{2}{\vec {r}}}{4\pi \epsilon _{0}\epsilon r^{3}}}}$

Крыніцы

1. Ling, Samuel J.; Moebs, William; Sanny, Jeff. University Physics, Vol. 2 (анг.). — OpenStax, 2019. — ISBN 9781947172210 Ch.30: Conductors, Insulators, and Charging by Induction
2.  Bloomfield, Louis A. How Things Work: The Physics of Everyday Life (анг.). — John Wiley and Sons, 2015. — С. 270. — ISBN 9781119013846
3. Polarization (анг.) Static Electricity — Lesson 1 — Basic Terminology and Concepts. The Physics Classroom (2020). Праверана 28 кастрычніка 2024 г.
4. Thompson, Xochitl Zamora. (2004) Charge It! All About Electrical Attraction and Repulsion (анг.) Teach Engineering: Stem curriculum for K-12. University of Colorado. Праверана 28 кастрычніка 2024 г.
5.  J, Griffiths. Introduction to Electrodynamics (анг.). — Cambridge University Press, 2017. — С. 296—354. — ISBN 978-1-108-33351-1

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя. — 472 с. — ISBN 985-11-0295-4 — С. 90
•  Тамм, М. Е. Основы теории электричества (анг.). — 10 изд. — Масква: 1989.