Каардынаты: 50°50′23″ пн. ш. 4°22′1″ у. д. / 50.83972° пн. ш. 4.36694° у. д.
Эўрапейская народная партыя | |
франц. Parti populaire européen | |
Лідэр партыі | Манфрэд Вэбэр (старшыня), Танасіс Баколас (галоўны сакратар)[1] |
---|---|
Заснавальнік | хрысьціянска-дэмакратычныя партыі 7 краінаў Заходняй Эўропы |
Дата заснаваньня | 8 ліпеня 1976 (48 гадоў таму) |
Штаб-кватэра | Бэльгія, Брусэль, квартал Леапольда, Гандлёвая вул., д. 10[2] |
Ідэалёгія | хрысьціянская дэмакратыя[3] |
Інтэрнацыянал | Цэнтрысцка-дэмакратычны інтэрнацыянал (Бэльгія)[3] |
Моладзевая арганізацыя | «Моладзь Эўрапейскай народнай партыі» |
Колькасьць | 12[4], 11[5], 13[6], 16[7] і 10[8] |
Колькасьць дэпутатаў | |
· Эўрапарлямэнт |
188 / 720 |
Афіцыйны сайт | epp.eu |
Эўрапейская народная партыя — палітычная партыя Эўразьвязу, заснаваная ў ліпені 1976 году ў Люксэмбургу.
1 чэрвеня 2022 году ў Ратэрдаме (Нідэрлянды) Зьезьд ЭНП ухваліў Статут партыі, у 3-м артыкуле якога абвясьціў у якасьці мэты дасягненьне «вольнага і плюралістычнага народаўладзьдзя з пашанай да правоў чалавека, асноўных свабодаў і вяршэнства права». Сябры партыяў-удзельніцаў ЭНП уваходзілі ў супольную фракцыю ў Эўрапарлямэнце і Парлямэнцкіх сходах 6 іншых міжнародных арганізацыяў: Рады Эўропы (Францыя), Арганізацыі па бясьпецы і супрацы ў Эўропе (Аўстрыя), Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы (АПАД), Эўрапейскім камітэце краёў, Зьвязу Міжземнамор'я (Гішпанія) і Ўсходняга партнэрства. Згодна зь 5-м артыкулам Статуту сябрамі ЭНП маглі стаць хрысьціянска-дэмакратычныя партыі Эўразьвязу. Зьвязанымі сябрамі маглі стаць партыі зь дзяржаваў Эўрапейскага аб'яднаньня вольнага гандлю (Швайцарыя) і тых, што падалі заяўку на ўступ у Эўразьвяз. Яшчэ 6 аб'яднаньняў прызнавалі за сяброўскія: «Эўрапейскія дэмакратычныя студэнты», Эўрапейскі зьвяз хрысьціянска-дэмакратычных працаўнікоў, «Моладзь Эўрапейскай народнай партыі», «Малыя і сярэднія прадпрымальнікі Эўропы», «Жанчыны ЭНП» і Эўрапейскі зьвяз пажылых. Асабістае сяброўства ў партыі мелі дэпутаты Эўрапарлямэнту ад ЭНП[3].
Бяз права голасу ў партыі маглі браць удзел: партыі-наглядальніцы зь дзяржаваў-удзельніцаў Рады Эўропы, супольнікі ЭНП зь дзяржаваў АПАД, АБСЭ і Зьвязу Міжземнамор'я, а таксама такія зьвязаныя ўстановы, як Інстытут разьвіцьця народаўладзьдзя ў Сярэдняй і Ўсходняй Эўропе імя Рабэра Шумана (Вугоршчына) і Фонд імя Вільфрыда Мартэнса (Лёвэн)[3].
У сакавіку 2024 году Эўрапейская народная партыя ўхваліла Маніфэст «Нашая Эўропа — бясьпечны і добры дом для народу» з 4-х разьдзелаў: 1) «Нашая Эўропа бароніць сваіх грамадзянаў», 2) «Нашая Эўропа верыць у сацыяльную рынкавую гаспадарку», 3) «Нашая Эўропа верыць у наш эўрапейскі лад жыцьця», 4) «Будуйма Эўропу разам». Першы разьдзел зьмяшчаў 7 частак: а) «Нашая Эўропа на баку Ўкраіны», б) «Нашая Эўропа мае бараніцца», в) «Нашая Эўропа кажа адзіным голасам у сьвеце», г) «Нашая Эўропа бароніць свае межы ад незаконнага перасяленьня», д) «Нашая Эўропа поўная рашучасьці змагацца з тэрарызмам і арганізаванай злачыннасьцю», е) «Нашая Эўропа спыняе гвалт супраць жанчынаў», ё) «Нашая Эўропа бароніць сваіх грамадзянаў анлайн і па-за сеткай». У частцы 1.1 згадвалася: «ЭНП застанецца правадыром у прыцягненьні такой патрэбнай дапамогі і падтрымкі ЭЗ да рашучай перамогі Ўкраіны» ў абароне тэрытарыяльнай цэласнасьці ад расейскага ўварваньня. Пры гэтым падкрэсьлівалася: «ЭЗ патрэбна працягнуць і пашырыць сваю падтрымку. Вайна ва Ўкраіне наўпрост зьвязаная з эўрапейскай бясьпекай. Украіна мае стаць сябрам ЭЗ і АПАД, як толькі выканае ўсе меркі»[9].
У частцы 1.2 прызнавалася, што «трывожнымі званкамі» служылі расейская агрэсія супраць Украіны, выкарыстаньне Расеяй энэргіі і харчаваньня ў якасьці зброі ды ядзерныя пагрозы ад яе ў спалучэньні з узрастаньнем напружанасьці ў Паўднёва-Кітайскім моры і Тайванскай пратоцы. Заяўлялася, што ЭНП заўжды будзе на баку пашыранай АПАД і цалкам падтрымліваць умацаваньне альянсу, у тым ліку праз далучэньне Швэцыі. Падкрэсьлівалася, што ўсе эўрапейскія намаганьні ў галіне абароны варта ўкараняць і ўзгадняць з АПАД. Пры гэтым партыя выступала за здатнасьць Эўропы абараняцца ў адпаведнасьці з прынцыпам стратэгічнай самастойнасьці, дзеля чаго заклікала дзяржавы Эўразьвязу аддаваць перавагу закупкам ўзбраеньня ў Эўропе. Для гэтага прапаноўвалі тры захады. Найперш, заклікалі нарасьціць укладаньні ў абаронную прамысловасьць у спалучэньні зь перадавымі кампутарнымі тэхналёгіямі. Прапаноўвалася стварыць Адзіны абаронны рынак і скарыстаць Эўрапейскае абароннае агенцтва, каб стандартызаваць вытворчасьць узбраеньня і заахвоціць сумесныя абаронныя закупкі, як і дасьледаваньні штучнага інтэлекту падвойнага прызначэньня. Па-другое, у рамках Пастаяннай структураванай супрацы згодна зь Лісабонскай дамовай 2009 году прадугледжвалі падтрымку церазьмежных вайсковых перавозак. Прызнавалася патрэба ў стварэньні пасады камісара бясьпекі і абароны ў Эўракамісіі, а таксама Абароннай рады з удзелам міністраў абароны дзяржаваў Эўразьвязу. У Шматгадовых фінансавых рамках на 7 гадоў прапаноўвалі закласьці абаронны бюджэт Эўразьвязу. Урэшце, доўгатэрміновай мэтай абвяшчаўся Эўрапейскі абаронны зьвяз з уласнымі войскамі на сушы і моры, у паветры і кібэрпрасторы. Такія войскі хуткага разгортваньня мелі быць безадкладна даступнымі ў адпаведнасьці з узорам АПАД у дапаўненьне да узброеных сілаў краінаў. Таксама партыя жадала стварыць Эўрапейскі фонд вонкавага вайсковага ўмяшаньня, які прызначаўся для ўнёску ў супольную эўрапейскую абарону з боку тых дзяржаваў, якія ўнікаюць удзелу свайго войска ў вонкавых вайсковых захадах Эўразьвязу. Супольна з ЗША прапаноўвалі займацца стварэньнем супрацьракетнага і эўрапейскага ядзернага шчыта, эўрапейскай кібэрбрыгады і адпаведніка Агенцтва перадавых абаронных дасьледчых праектаў (АПАДП), а таксама нарошчваньнем магутнасьці абароннай вытворчасьці[9].
У частцы 1.3 прапаноўвалі стварыць Эўрапейскую раду бясьпекі ў складзе кіраўнікоў дзяржаваў Эўразьвязу і запрасіць у яе ўрады Брытаніі, Нарвэгіі і Ісьляндыі. Сярод іншага, згадвалася патрэба ў доўгатэрміновай стратэгіі датычна Беларусі. ЭНП выступала за адсутнасьць замежных войскаў на Кіпры і перажыткаў у выглядзе правоў на ўварваньне замежных дзяржаваў. Прадугледжвалася аднавіць перамовы аб сканчэньні турэцкай акупацыі на поўначы Кіпру, каб узьяднаць востраў у выглядзе саюзу дзьвюх супольнасьцяў на падставе палітычнай роўнасьці ў адпаведнасьці з рашэньнямі Рады бясьпекі ААН і праўным набыткам Эўразьвязу. Падкрэсьлівалася, што «непрымальную падзяляльную рыторыку Турэччыны пра дзьвюхдзяржаўнае рашэньне ніколі ня прымуць у Эўропе і міжнароднай супольнасьці». У частцы 1.4 прадугледжваўся намер спыніць некіраванае перасяленьне, каб не перагружаць здатнасьць Эўропы залучаць перасяленцаў у свае грамадзтвы. ЭНП жадала патроіць штат Эўрапейскага агенцтва памежнай і берагавой аховы (Польшча) да 30 000 чалавек і надаць яму большыя паўнамоцтвы і сучасьнейшае абсталяваньне. Паўнамоцтвы мелі ўлучаць: прадухіленьне незаконнага перасяленьня ў Эўразьвязу, дапамогу дзяржавам ЭЗ у аховы вонкавых межаў Эўразьвязу і павышэньне вяртаньня незаконных перасяленцаў у іх краіны. Таксама намерваліся заключыць пагадненьні з трэцімі краінамі для разьмяшчэньня шукальнікаў прытулку, і такім чынам укараніць панятак бясьпечнай трэцяй краіны ў адпаведнасьці з Жэнэўскай канвэнцыяй аб уцекачах[9].
Другі разьдзел зьмяшчаў 7 частак: а) «Нашая Эўропа ўмацоўвае сваю гаспадарчую прадукцыйнасьць і стварае добрыя працоўныя месцы», б) «Нашая Эўропа стварае заможнасьць разам са сьветам», в) «Нашай Эўропе патрэбная энэргія», г) «Нашая Эўропа квітнее і бароніць людзей і плянэту», д) «Нашая Эўропа павышае ўзровень жыцьця ў кожным краі», е) «Нашая Эўропа жадае весьці ў лічбавізацыі і чалавека-засяроджаным ШІ», ё) «Нашая Эўропа на баку нашых земляробаў і рыбаловаў, каб запэўніць вытворчасьць здаровай і даступнай ежы для ўсіх». У частцы 2.1 прапаноўвалася стварыць адзіны лічбавы рынак. Таксама партыя жадала ўвесьці праверку спабораздольнасьці для кожнага законапраекту ў Эўразьвязе і заснаваць Дарадчы орган спабораздольнасьці ЭЗ для малых і сярэдніх прадпрыемстваў (МСП), якія стваралі звыш 100 млн працоўных месцаў у ЭЗ. Прадугледжвалася скараціць колькасьць заканадаўчых актаў аб аднове прыроды, якіх налічвалася звыш 20. Згодна з прынцыпам «адзін увайшоў, два выйшлі» прапаноўвалі на 1/3 скараціць нарматыўную нагрузку. Каб гэтак скараціць валакіту мелі вызначыць эўракамісара ў справах МСП. Для скарачэньня выдаткаў Эўракамісія мела спрыяць сумесным буйнамаштабным дзяржаўным закупкам паслуг і тавараў. Сярод іншага, зьбіраліся ўвесьці «ўмову канечнасьці», што прадугледжвала спыненьне дзеяньня законаў праз пэўны тэрмін, калі адсутнічае захад па яго працягу. Прапаноўвалася бараніць эўрапейскіх прамыслоўцаў ад несправядлівых дзеяньняў спаборных прадпрыемстваў Кітаю і ЗША. Пры гэтым на ўзор ЗША зьбіраліся ўвесьці плян «Зроблена ў Эўропе 2030». Сярод іншага, партыя выступала за абарону ад кітайскага паглынаньня інавацыйных прадпрыемстваў, а таксама марскіх партоў ды інфраструктуры сувязі і энэргетыкі, каб зьнізіць рызыку. Урэшце, прадугледжвалася давесьці ўкладаньні ў навуковыя дасягненьні да 4 % сукупнага ўнутранага прадукту (СУП) на ўзроўні Эўразьвязу і дзяржаваў-удзельніцаў з прыцягненьнем прыватных ашчаджэньняў. Таксама згадвалася фінансаваньне жаночых пачынаньняў у галіне штучнага інтэлекту. ЭНП таксама выступала за завяршэньне ўтварэньня Зьвязу рынкаў капіталу і банкаўскага зьвязу, каб палепшыць доступ да пазыкаў. Таксама зьмяшчаўся заклік да прытрымліваньня Маастрыхцкіх мерак эўразьбежнасьці ў фіскальнай палітыцы ўрадаў у выглядзе дэфіцыту бюджэта менш за 3 % і дзяржаўнай запазычанасьці менш за 60 % СУП, каб забясьпечыць устойлівасьць цэнаў. Сярод іншага, прапаноўвалі пашырыць удзел сельскай моладзі ў праграме «Эразмус+» для працаўладкаваньня[9].
У частцы 2.2 заяўлялася пра жаданьне спрыяць адмысловай супрацы з народаўлядзьдзямі, каб застацца здатнымі да спаборніцтва зь Кітаем, гандлёвы дэфіцыт зь якім падвоіўся да 390 млрд эўра ў 2022 годзе. Таксама зьбіраліся заключыць новыя пагадненьні аб гандлі з краінамі Лацінскай Амэрыкі, Індыйскага і Ціхага акіянаў. У частцы 2.3 згадваўся намер укладаць больш у разьвіцьцё злучэньне газавых і электрасетак між дзяржавамі Эўразьвязу, каб павысіць выніковасьць энэргетычнага зьвязу. Дадатковыя ўкладаньні прадугледжваліся на пераабсталяваньне дамоў, каб павысіць іх энэргаашчаднасьць ва ўмовах росту цэнаў. Таксама прадугледжвалася разнастайнасьць паставак энэргіі, каб пазьбегнуць залежнасьці ад самаўладзьдзя Пуціна. Прасоўваўся бесстрароньні падыход у прасоўваньні біяпаліва, вадароднага паліва і электрацягі для самаходаў, самалётаў і караблёў. Адначасна прапаноўвалася засяродзіцца на разьвіцьці інфраструктуры Трансэўрапейскай транспартнай сеткі, каб палепшыць спраўнасьць Адзінага эўрапейскага рынку[9].
Трэці разьдзел улучаў 6 частак: а) «Нашая Эўропа бароніць эўрапейскі грамадзкі лад», б) «Нашая Эўропа захоўвае нашае народаўладзьдзе, традыцыі, культурнае багацьце і разнастайнасьць», в) «Нашая Эўропа дбае пра нашыя сем'і і тых у грамадзтве, хто мае найбольшую патрэбу», г) «Нашая Эўропа для грамадзянаў усялякага веку», д) «Нашая Эўропа паляпшае жыцьці людзей праз новаўвядзеньні ў галіне здароўя», е) «Нашая Эўропа гатовая да новых выклікаў». У частцы 3.2 згадвалася, што «тыя, хто перасьледуюць хрысьціянаў ня могуць мець ні выгаднай справы, ні добрых дачыненьняў з Эўропай». Тамсама адзначалася, што продаж грамадзянства Эўразьвязу за найвышэйшую стаўку служыць наўпроставай пагрозай бясьпецы, бо кідае Эўропу пад уплыў алігархаў і клептакратаў. Урэшце, падкрэсьлівалася: «Спробы Пуціна перапісаць гісторыю і адцягнуць увагу ад сваіх злачынстваў шляхам пашырэньня хлусьні варта прадухіляць і адназначна асуджаць. Мы маем забясьпечыць моцную ўстойлівасьць нашых грамадзяў да ўсялякага роду прапаганды з Крамля і да ўсялякага іншага замежнага ўмяшаньня»[9].
На 2024 год сябрамі Эўрапейскай народнай партыі былі 82 партыі і супольнікі ў 43 краінах Эўропы, у тым ліку 43 партыі ў 27 краінах Эўразьвязу. У Беларусі супольнікамі ЭНП былі 3 грамадзкія аб'яднаньні, якія існавалі безь дзяржаўнага ўліку: Аб'яднаная грамадзянская партыя, «Беларуская хрысьціянская дэмакратыя» і Рух «За Свабоду»[10].
8 ліпеня 1976 году ў Люксэмбургу хрысьціянска-дэмакратычныя партыі 7 дзяржаваў Эўрапейскай эканамічнай супольнасьці (ЭЭС) заснавалі Эўрапейскую народную партыю (ЭНП). Партыі-заснавальніцы прадстаўлялі Бэльгію, Ірляндыю, Італію, Люксэмбург, Нідэрлянды, Нямеччыну і Францыю. Першым старшынёй ЭНП стаў бэльгійскі прэм'ер Леанард Тындэманс. Дагэтуль партыі-заснавальніцы ўваходзілі ў Эўрапейскі зьвяз хрысьціянскіх дэмакратаў (ЭЗХД), а зь 1946 году ўтварылі Новыя міжнародныя дружыны. У 1980 годзе ЭНП утварыла Эўрапейскі дэмакратычны зьвяз (ЭДЗ) з партыямі ЭЗХД па-за ЭЭС, куды таксама ўвайшлі кансэрватыўныя партыі Эўропы. У 1986 годзе ўрады Гішпаніі і Партугаліі сталі сябрамі ЭЭС, пасьля чаго ЭНП набыла больш сябраў за ЭЗХД[11].
У красавіку 1991 году кіраўнікі ЭНП вырашыла дапусьціць у свой склад кансэрватыўныя партыі Паўночнай Эўропы і Кансэрватыўна-юніянісцкую партыю Брытаніі. У 1999 годзе ЭЗХД зьліўся з ЭНП, бо яго партыі ўвайшлі ў Эўразьвяз. У 2002 год у склад ЭНП увайшоў ЭДЗ, бо ў яе ўвайшла большасьць кансэрватыўных партыяў Эўропы. У 2004—2008 гадох сябрамі ЭНП сталі сярэдне-правыя партыі 12 краінаў Сярэдняй і Ўсходняй Эўропы, якія ўвайшлі ў Эўразьвяз. Перад выбарамі ў Эўрапарлямэнт у чэрвені 2009 году ЭНП правяла першую агульную перадвыбарчую кампанію[11]. На выбарах у траўні 2014 году Эўрапейская народная партыя атрымала 211 зь 751 месца ў Эўрапейскім парлямэнце[12].
Да 2019 году ўсталявалі праграмы супрацы з партыямі ў Лібане і Марока. На 2024 год ЭНП улучала 84 партыі і супольнікі ў 44 краінах. У яе склад уваходзілі старшыні Эўракамісіі і Эўрапарлямэнту, 12 урадаў Эўразьвязу і 3-х урадаў іншых краінаў Эўропы, а таксама 10 эўракамісараў. Адпаведна фракцыі ЭНП была найбольшай у Эўрапарлямэнце[11].
Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |