Яніна Левандоўская

Яніна Левандоўская
польск. Janina Antonina Lewandowska z domu Dowbor-Muśnicka
22 красавіка 1908 — красавік 1940
Месца нараджэньня Харкаў
Месца сьмерці Катынь
Прыналежнасьць Польская Рэспубліка
Род войскаў авіяцыя
Гады службы 1939—1940
Званьне падпаручнік
Частка III авіяцыйны полк
Бітвы/войны Паход РЧА
Сувязі бацька — генэрал Юзэф Доўбар-Мусьніцкі
Мадэль чэрапу Левандоўскай з Музэю паўстанцаў Вялікапольскіх у Люсаве

Яніна Антаніна Левандоўская, у дзявоцтве Доўбар-Мусьніцкая (па-польску: Janina Antonina Lewandowska z domu Dowbor-Muśnicka; 22 красавіка 1908 — красавік 1940) — польская плянэрыстка і лётчыца-аматарка, адзіная жанчына — ахвяра Катынскага расстрэлу.

Жыцьцяпіс

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нарадзілася ў Харкаве ў сям’і Юзэфа Доўбар-Мусьніцкага, афіцэра расейскай арміі, будучага польскага генэрала.

Вучылася ў кансэрваторыі, спрабавала сябе ў якасьці акторкі, працавала тэлеграфісткай. Адначасова яна паступіла ў аэраклюб у Познані, скончыла курсы пілятаваньня і радыётэлеграфіі. У 1937 годзе атрымала пасьведчаньне спартовага пілёта. У 1939 годзе ажанілася зь Мечыславам Левандоўскім, інструктарам па плянэрызьме.

Пасьля нападу Нямеччыны на Польшчу ў верасьні 1939 году, пачуўшы, што ў Луцку ствараецца авіяцыйная частка, Яніна з таварышамі з аэраклюбу накіравалася туды і была залічана ў III авіяцыйны полк. 22 верасьня каля Гусяціна полк авіятараў акружылі савецкія войскі, якія ўварваліся ў Польшчу з усходу. Разам зь іншымі афіцэрамі Яніна трапіла ў савецкі палон, спачатку ў Асташкаве, а потым была накіравана ў Казельскі лягер (Опціна пустынь).

У лягеры ён было нададзена званьне падпаручніка адным са старэйшых афіцэраў[1].

Прозьвішча Яніны Левандоўскай прыводзіцца ў этапным сьпісе на адпраўку ў распараджэньне Ўпраўленьня НКУС па Смаленскай вобласьці за нумарам 0401. У наступным сьпісе (№ 0402) захавалася дата — 20 красавіка 1940. Гэта азначае, што Яніна Левандоўская была расстраляная ў Катынскім лесе напрыканцы красавіка 1940 году.

У 1943 годзе, калі нямецкія акупанты выявілі пахаваньні расстраляных, яны знайшлі сярод іх рэшткі адной жанчыны. У 1945 годзе чэрапы эксгумаваных ахвяр расстрэлу патрапілі ў распараджэньне польскага прафэсара судовай мэдыцыны Баляслава Папельскага. Да нашага часу іх засталося толькі сем, яны захоўваюцца ў Кракаве. Адзін з іх — жаночы.

Косткі былі ідэнтыфікаваныя ў траўні 2005 мэтадам супэрпраэкцыі у Мэдыцынскай Судовай Акадэміі ва Ўроцлаве[2]. Пасьля ідэнтыфікацыі 4 лістапада 2005 чэрап з удзелам вайсковай ганаровай варты быў пахаваны ў магіле Доўбар-Мусьніцкіх у Люсаве.

У адпаведнасьці з загадам Міністэрства абароны Польшчы № 439/MON ад 5 кастрычніка 2007 году, Левандоўскай прысвоена званьне «паручнік авіяцыі» (пасьмяротна)[3]

Малодшая сястра Агнешка Доўбар-Мусьніцкая была расстраляная немцамі ў тым жа 1940 годзе ў Пальмірах як удзельніца ваеннай арганізацыі «Ваўкі».

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Dr. Kazimiera J. Cottam, "Lewandowska, Janina, " Amazons to Fighter Pilots: A Biographical Dictionary of Military Women, Vol. I. Westport, Connecticut: Greenwood Press, 2003.
  2. ^ Święty nie musi być piękny, Ванда Дыбальска, 2006-10-13, wroclaw.wyborcza.pl
  3. ^ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.

Літаратура

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Grajek J., Kronika działalności Towarzystwa Pamięci Generała Józefa Dowbora-Muśnickiego w Lusowie k. Poznania, Lusowo, 2000
  • Urszula Olech, Pro Memoria. Janina Lewandowska, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 2 (128), Warszawa 1989

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]