Бірштанас

Горад Бірштанас літ.: Birštonas Герб Краіна  Літва Павет Каўнаскі Самакіраванне Бірштанаскае Каардынаты 54°36′00″ пн. ш. 24°02′00″ у. д.^HGЯO Заснаваны 1382 Першая згадка 1382 Ранейшыя назвы Бірштаны Горад з 1587 Плошча 13 км² Вышыня цэнтра 79 м і 62 м Тып клімату умерана-кантынентальны Насельніцтва ▲3 094 чал. (1 студзеня 2023)[1] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-59009 Афіцыйны сайт birstonas.lt Бірштанас на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бірштанас (літ.: Birštonas, беларуская назва — Бірштаны^[2][3]) — горад у паўднёвай Літве, на правым беразе ракі Нёман. Адміністрацыйны цэнтр Бірштанаскага самакіравання Каўнаскага павета.

Гісторыя

Помнік Вітаўту

Першыя згадкі аб Бірштанах (Birsten, Birstan)^[4] адносяцца да 1382 года, калі тут заснавалі паселішча крыжакі, а ў 1529 годзе паселішча атрымала гарадскія правы і герб. Пасля 1410 года паселішча ўвайшло ў склад Вялікага Княства Літоўскага. Тут часта спыняліся вялікія князі літоўскія пад час каралеўскіх паляванняў у мясцовых лясах.

Пасля падзелаў Рэчы Паспалітай горад апынуўся ў Расійскай імперыі. У 1846 годзе тут былі адкрытыя крыніцы мінеральных вод, з гэтага часу паселішча атрымала значнае развіццё як курортны цэнтр.

Касцёл Святога Антонія Падуанскага

Пасля Першай сусветнай вайны горад увайшоў у склад Літвы. З 1940 года ў складзе Літоўскай ССР. У 1966 годзе Бірштанас пераўтвораны з пасёлка гарадскога тыпу ў горад. З 1990 года ў складзе Літоўскай Рэспублікі. Бірштанас вядомы сваімі крыніцамі мінеральнай вады, вакол якіх пабудаваны санаторыі. Мінеральная вада выкарыстоўваецца для лячэбных працэдур.

Насельніцтва

Год Колькасць 1862 234 1959 1 317 [5] 1970 2 228 [5] 1976 2 600 1979 3 366 [5] 1989 4 142 [5] 2001 3 244 [1] 2001 3 225 [5] 2002 3 163 [1] 2003 3 125 [1] Год Колькасць 2004 3 081 [1] 2005 2 961 [1] 2005 3 138 [5] 2006 3 120 [5] 2006 2 868 [1] 2007 2 818 [1] 2007 3 127 [5] 2008 2 820 [1] 2008 3 172 [5] 2009 2 757 [1] Год Колькасць 2009 3 139 [5] 2010 2 694 [1] 2010 3 137 [5] 2011 2 627 [1] 2011 2 646 [5] 2012 2 581 [5] 2013 2 525 [5] 2014 2 475 [5] 2015 2 492 [5] 2016 2 459 [5] Год Колькасць 2017 2 416 [6] 2018 2 380 [7] 2019 2 369 [8] 2020 2 916 [8] 2021 3 072 [1] 2022 3 032 [8] 2023 3 094 [1]

Фестывалі

У горадзе праводзяцца шматлікія фестывалі. Адзін з іх — гэта фестываль джаза, які праводзіцца кожныя два гады ў канцы сакавіка. Гэты фестываль прываблівае тысячы аматараў джазу, не толькі з Літвы, а і з іншых краін. Бірштанскі фестываль джазу праводзіцца ўжо на працягу апошніх дваццаці гадоў.

Турызм

Крыніца мінеральнай вады

Бірштанас вядомы сваімі крыніцамі мінеральнай вады, вакол якіх пабудаваныя санаторыі. Мінеральная вада выкарыстоўваецца для лячэбных працэдураў (мінеральных басейнаў) і г. д. У наваколлях горада існуюць два самыя вядомыя санаторыі: Бірштанас — Тулпы і Вярсме Бос, якія прапаноўваюць агульную тэрапію, водную тэрапію, мінеральныя басейны і масаж, а таксама шмат іншых лячэбных працэдураў.

У сучасным Бірштанасе шмат невялікіх атэляў, а ў наваколлях горада існуюць сельскія домікі для адпачынку. Недалёка ад горада ёсць Вітаўтаў узгорак, дзе праводзіліся палявання вялікіх князёў літоўскіх.

Гарады-пабрацімы

•  Бюкле^[d], Нарвегія
•  Жнін, Польшча
•  Кейла, Эстонія
•  Лек^[d], Германія
•  Мэна, Украіна
•  Нярынга, Літва
•  Сюсмя^[d], Фінляндыя
•  Сігулда, Латвія
•  Чыятура, Грузія

Крыніцы

1. Resident population by city / town at the beginning of the year — State Data Agency of Lithuania, 2023. Праверана 12 лютага 2023.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q112626509"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q12663462"></a>
2. Праблемы выдання Літоўскай метрыкі і першая беларуская публікацыя (Ганна Харашкевіч) | Беларускі Гістарычны Агляд (нявызн.). Праверана 9 снежня 2024.
3. Свабодны электронны каталог бібліятэк Беларусі (нявызн.). unicat.nlb.by. Праверана 31 ліпеня 2024.
4. Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 689, 696.
5. http://pop-stat.mashke.org/lithuania-cities.htm
6. State Data Agency of Lithuania Праверана 18 лютага 2018.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q12663462"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q33102669"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55566806"></a>
7. State Data Agency of Lithuania Праверана 2 чэрвеня 2019.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q12663462"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q33102669"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55566806"></a>
8. Resident population by city / town at the beginning of the year — State Data Agency of Lithuania, 2023. Праверана 19 чэрвеня 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q112626509"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q12663462"></a>

Літаратура

• Birsztany // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna (польск.). — Warszawa, 1880. — S. 231—232.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Бірштанас