Валянцін Афанасьевіч Капцюг

Валянцін Афанасьевіч Капцюг
Дата нараджэння	9 чэрвеня 1931(1931-06-09)[1][2]
Месца нараджэння	Юхнаў, Юхнаўскі раён, Заходняя вобласць, РСФСР, СССР
Дата смерці	10 студзеня 1997(1997-01-10)[2] (65 гадоў)
Месца смерці	Масква, Расія
Месца пахавання	Yuzhnoye Cemetery^[d]
Грамадзянства	СССР  Расія
Род дзейнасці	хімік
Навуковая сфера	хімія і арганічная хімія[3]
Месца працы	Расійскі хіміка-тэхналагічны ўніверсітэт Д. І. Мендзялеева^[d]
Навуковая ступень	доктар хімічных навук
Навуковае званне	спіс правадзейных членаў АН СССР^[d] акадэмік РАН^[d]
Альма-матар	Расійскі хіміка-тэхналагічны ўніверсітэт Д. І. Мендзялеева^[d]
Навуковы кіраўнік	Nikolay Vorozhtsov^[d]
Партыя	Камуністычная партыя Расійскай Федэрацыі КПСС
Член у	Расійская акадэмія навук Акадэмія навук СССР ЦК КПСС
Прэміі
Узнагароды
Сайт	prometeus.nsc.ru/koptyug/
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Валянцін Афанасьевіч Капцю́г (9 чэрвеня 1931, Юхнаў, Калужская вобласць, РСФСР — 10 студзеня 1997) — расійскі хімік-арганік. Акадэмік Расійскай АН (1979; чл.-кар. 1968). Замежны член АН Беларусі (1995). Герой Сацыялістычный Працы (1986).

Біяграфія

Скончыў Маскоўскі хіміка-тэхналагічны інстытут (1954), дзе і працаваў. З 1959 у Інстытуце арганічнай хіміі Сібірскага аддзянення АН СССР (з 1987 дырэктар), адначасова ў Новасібірскім дзяржаўным універітэце (у 1978—1980 рэктар). З 1980 віцэ-прэзідэнт Расійскай АН і старшыня яе Сібірскага аддзялення.

Навуковая дзейнасць

Навуковыя працы па вывучэнні механізмаў рэакцый ізамерызацыі замешчаных араматычных злучэнняў, выкарыстанні ЭВМ для рашэння структурных задач арганічнай хіміі. Устанавіў асаблівасці будовы і заканамернасці пераўтварэння карбакатыёнаў, што паслужыла асновай колькаснай тэорыі малекулярных перагруповак. Распрацаваў новыя спосабы атрымання і выкарыстання арганічных злучэнняў розных тыпаў (для інгібіравання акісляльнай дэструкцыі палімераў, як дабаўкі для паляпшэння рэалагічных уласцівасцей нафтаў і інш.). Ленінская прэмія 1990.

Прэмія імя В. А. Капцюга

Прэмія заснавана з мэтай заахвочвання даследчыкаў Рэспублікі Беларусь і Расійскай Федэрацыі за дасягненне выдатных вынікаў пры выкананні сумесных навуковых даследаванняў у рамках міждзяржаўных праграм, а таксама за сумесныя навуковыя працы, навуковыя адкрыцці і вынаходніцтвы, якія маюць важнае значэнне для навукі і практыкі. Прэмія прысуджаецца ад імя Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі і Сібірскага аддзялення РАН штогод, пачынаючы з 1999 года, прэзідыумамі НАН Беларусі і СА РАН па чарзе.

Крыніцы

1. Коптюг Валентин Афанасьевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
2. Историческая энциклопедия Сибири / под ред. В. А. Ламин — Новосибирск: 2009. — ISBN 5-8402-0230-4
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4253570"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q883"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q113559915"></a>
3. Czech National Authority Database Праверана 16 студзеня 2024.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

Літаратура

• Капцюг Валянцін Афанасьевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 33. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).