Гладыш (род)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Гладыш (значэнні).

Гладыш (род)
Laserpitium halleri
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Двухдольныя[2] Парадак:  Парасонакветныя Сямейства:  Парасонавыя Падсямейства:  Apioideae Род:  Гладыш
Міжнародная навуковая назва
Laserpitium L., 1753
Наменклатурны тып
Laserpitium gallicum L. 1753
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы NCBI   40867 EOL   5050189 GRIN   t:6526 IPNI   40161-1

Глады́́ш^[3] (Laserpitium) — род кветкавых раслін сямейства Парасонавыя (Umbelliferae). Налічвае каля 30^[4] відаў, распаўсюджаных ва ўмераных зонах Старога Свету, галоўным чынам у Міжземнамор’і.

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя, зрэдку двухгадовыя травяністыя расліны вышынёй да 150^[5] см. Сцёблы голыя або апушаныя. Лісце чаргаванае, на доўгіх чаранках. Кветкі дробныя, белага, ружовага, жоўтага колеру, у парасонах. Плод — віслаплоднік.

Эфіраалейныя і дэкаратыўныя расліны. Маюць эфірны алей гераніёл, які выкарыстоўваецца ў парфумерыі, касметыцы і харчовай прамысловасці^[5]. Лекавыя расліны — настой з кораня выкарыстоўваецца пры захворваннях страўніка, печані, жаночых захворваннях і ў якасці мачагоннага сродку^[5].

Некаторыя віды

Laserpitium gallicum

• Laserpitium latifolium — Гладыш шыракалісты
• Laserpitium prutenicum — Гладыш прускі, ці Лясная моркаў^[6]
• Laserpitium siler L. — Гладыш шурпаты
• Laserpitium gallicum L. 1753typus

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 72. — 160 с. — 2 350 экз.
4. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 68.
5. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5.
6. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 72. — 160 с. — 2 350 экз. — у крыніцы пад назвай Laserpitium pruthenicum L.

Літаратура

• Сімановіч Л. Г. Гладыш // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 68.
• Вынаеў Г. У. Гладыш // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5). — С. 283.

Спасылкі

• Гладыш — род Laserpitium: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Гладыш // Архив природы России Архівавана 18 ліпеня 2018. (руск.)
• Сельское хозяйство. Большой энциклопедический словарь. / В. К. Месяц (главный редактор) и др. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1998. (руск.)