Кермек

Кермек
Limonium vulgare
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Двухдольныя[2] Парадак:  Гваздзікакветныя Сямейства:  Плюмбагавыя Падсямейства:  Staticoideae Трыба:  Staticeae Род:  Кермек
Міжнародная навуковая назва
Limonium Mill., 1754
Тыпавы від
Limonium vulgare Mill.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   21329 NCBI   46093 EOL   60744 GRIN   g:6849 IPNI   32154-1

Кермек^[3] (Limonium) — род кветкавых раслін сямейства плюмбагавыя (Plumbaginaceae).

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя травы, радзей паўкусты.

Лісце буйное, большай часткай толькі прыкаранёвае.

Кветкі у мяцёлках, дробныя, пяцічленныя, ружовыя, пурпурныя або жоўтыя; песцікі ніткападобныя.

Арэал і экалогія

Прадстаўнікі роду сустракаюцца на ўсіх кантынентах, але пераважна ад Міжземнамор'я да Цэнтральнай Азіі^[4]. Прадстаўлены на тэрыторыі былога СССР 40 відамі, дзевяць сустракаецца ў Заходняй Сібіры і два на Алтаі^[5].

Расліны гэтага роду часта растуць на засоленых глебах. Некаторыя ўтвараюць так званае перакаці-поле.

Віды

Limonium carolinianum [syn. Limonium nashii]. Канада, востраў Île aux Basques^[fr] на рацэ Святога Лаўрэнція

Limonium emarginatum

У розных крыніцах прыведзены розныя дадзеныя аб колькасці відаў, якія ўваходзяць у склад роду: 200, 300. Па дадзеных сайта Angiosperm Phylogeny Website (APWeb) агульная колькасць відаў кермека складае 350.

У ЦБС НАНБ інтрадукаваны віды: Кермек Бандуэлі, кермек выемчаты (Limonium sinuatum), кермек Гмеліна (Limonium gmelinii), кермек Меера (Limonium meyeri) і кермек шыракалісты (Limonium gerberi).

Некаторыя віды паводле сайта GRIN^[6] з пазначэннем арэалу:

• Limonium arborescens (Brouss.) Kuntze
• Limonium bellidifolium (Gouan) Dumort.
• Limonium brassicifolium (Webb & Berthel.) Kuntze
• Limonium californicum (Boiss.) A.Heller
• Limonium carolinianum (Walter) Britton. Узбярэжжы паўночнага ўсходу Паўночнай Амерыкі (ЗША і Канада), у тым ліку берагі ракі Святога Лаўрэнція і атлантычнае ўзбярэжжа; Бэрмудскія астравы; Мексіканскі штат Тамауліпас.
• Limonium fruticans (Webb ex Boiss.) Kuntze
• Limonium gerberi Soldano — Кермек шыракалісты — Еўропа, Каўказ.
• Limonium gmelinii (Willd.) Kuntze — Кермек Гмеліна. Еўрапейская частка Расіі, Сібір, Алтай, Сярэдняя Азія, Сярэдняя Еўропа, Паўночны Кітай, Манголія.
• Limonium lobatum (L.f.) Chaz.
• Limonium macrophyllum (Brouss. ex Spreng.) Kuntze
• Limonium otolepis (Schrenk) Kuntze
• Limonium pectinatum (Aiton) Kuntze
• Limonium peregrinum (P.J.Bergius) R.A.Dyer
• Limonium perezii (Stapf) F.T.Hubb. — Кермек Переса. Канарскія астравы.
• Limonium puberulum (Webb) Kuntze
• Limonium sinense (Girard) Kuntze
• Limonium sinuatum (L.) Mill. — кермек выемчаты. Міжземнамор’е, Малая Азія. Папулярная садовая расліна. М. М. Цвялёў  (руск.) у 1-м томе «Канспекту флоры Усходняй Еўропы» вылучыў гэты від у асобны род Linczevskia, адпаведная такому падходу назва віду — Linczevskia sinuata (L.) Tzvel.^[7].
• Limonium tomentellum Kuntze
• Limonium vulgare Mill. typus. Заходняя Еўропа, Паўночная Афрыка.

Практычнае выкарыстанне

Карані ўтрымліваюць таніны і многія кермекі здаўна выкарыстоўваюцца для дублёння скуры. З некаторых кермекаў атрымліваюць жоўтую, зялёную, ружовую і чорную фарбы для скураной і дывановай вытворчасцей. Многія прадстаўнікі роду выкарыстоўваюцца як дэкаратыўныя расліны. Да апошняга часу ў кветкаводстве выкарыстоўваліся каля 30 відаў кермекаў, ды і то вельмі абмежавана, аднак цяпер цікавасць да гэтых культур моцна ўзрасла як у аранжыроўшчыкаў, так і ў ландшафтных дызайнераў і аматараў-кветкаводаў. У сувязі з гэтым селекцыянерамі было створана шмат новых цікавых сартоў і ўведзены ў культуру шэраг новых відаў. У якасці адналетнікаў вырошчваюцца кермек выемчаты (Limonium sinuatum), Limonium sinense, Limonium perezii, у якасці шматлетнікаў — кермек Гмеліна (Limonium gmelinii), Limonium vulgare, кермек шыракалісты (Limonium gerberi).

Кермек Гмеліна (Limonium gmelinii) з'яўляецца лекавай раслінай, выкарыстоўванай у сучаснай народнай медыцыне.

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
3. Кермек у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.8. Мн., 1999, С.239
4. Большой Российский энциклопедический словарь: кермек Архівавана 22 мая 2014. (Праверана 12 мая 2010)
5. Никифоров Ю.В. Алтайские травы-целители. — Горно-Алтайск: Юч-Сумер — Белуха, 1992. (Праверана 4 лістапада 2009)
6. Спіс відаў роду Кермек на сайце GRIN Архівавана 24 верасня 2015. (Праверана 12 мая 2010)
7. Цвелёв Н. Н.  (руск.). Род 4. Linczevskia Tzvel. // Конспект флоры Восточной Европы / Под ред. Н. Н. Цвелёва. — М.; СПб.: Товарищество научных изданий КМК, 2012. — Т. 1. — С. 338. — 630 с. — 200 экз. — ISBN 978-5-87317-872-8.

Літаратура

• Линчевский И. А., Рожкова О. И., Штейнберг Е. И. Свинчатковые — Plumbaginaceae Lindl. // Флора СССР. В 30-ти томах / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Редакторы тома Б. К. Шишкин и Е. Г. Бобров. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1952. — Т. XVIII. — С. 292—474. — 802 с. — 3 000 экз.

Спасылкі

• Limonium у Флоры Паўночнай Амерыкі на сайце eFloras (англ.) (Праверана 17 мая 2010)