Мортэн Мельдаль

Мортэн Мельдаль
Дата нараджэння	16 студзеня 1954(1954-01-16)[1] (70 гадоў)
Месца нараджэння	Капенгаген, Данія, Каралеўства Данія
Грамадзянства	Каралеўства Данія[2]
Род дзейнасці	хімік, біяхімік, даследчык
Месца працы	Дацкі тэхнічны ўніверсітэт[3] Laboratory of Molecular Biology^[d][3] Капенгагенскі ўніверсітэт[3] Carlsberg Laboratory^[d][3] Капенгагенскі ўніверсітэт[4][3]
Альма-матар	Дацкі тэхнічны ўніверсітэт (1 чэрвеня 1982)[5]
Член у	Дацкая каралеўская акадэмія навук^[d][6]
Узнагароды	прэмія імя Ральфа Гіршмана ў галіне пептыднай хіміі^[d] (2009) прэмія імя Элен і Нільса Б’ерум^[d] (1997) Vincent du Vigneaud Award^[d] (2011) Clarivate Citation Laureate^[d] (2019)
Сайт	curis.ku.dk/portal/en/pe…

Мортэн Петэр Мельдаль (дацк.: Morten Peter Meldal; нар. 16 студзеня 1954(1954-01-16)^[1], Капенгаген) — дацкі хімік, прафесар хіміі ў Капенгагенскім універсітэце^[7]. Найбольш вядомы дзякуючы распрацоўцы рэакцыі азід-алкінавага цыкледалучэння^[8][9] адначасова, але незалежна ад Валерыя Фокіна і Карла Бары Шарплеса^[10]. У 2022 годзе поруч з Каралін Бертоцы і Шарплесам быў уганараваны Нобелеўскай прэміяй у галіне хіміі за паляпшэнне таргетынгу супрацьракавых прэпаратаў, базуючыся на выкарыстанні клік-хіміі і біяартаганальных рэакцый^[11][12]. Было адзначана, што навуковец заклаў аснову для функцыянальнай формы хіміі, званай клік-хіміяй, у якой малекулярныя будаўнічыя блокі хутка і эфектыўна злучаюцца^[9].

Зноскі

1. Navne // Kristeligt Dagblad — Danmark: 2004. — ISSN 0904-6054 Праверана 8 студзеня 2021.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q35"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1433145"></a>
2. https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2022/meldal/facts/ Праверана 5 кастрычніка 2022.
3. https://chem.ku.dk/ansatte/alle/?pure=en%2Fpersons%2Fmorten-peter-meldal(1e2eefb3-1cc1-4626-8565-a83631fc05fd)%2Fcv.html
4. ORCID Registry — 2012. Праверана 12 студзеня 2019.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q123508757"></a>
5. (unspecified title) Праверана 26 сакавіка 2019.
6. http://www.royalacademy.dk/da/Members/Meldal-Morten
7. «Morten Meldal is the new professor in nanochemistry». Nano-Science Center.
8. Tornøe, C.W. and Meldal, M. (2001). «Peptidotriazoles: Copper(I)-catalyzed 1,3-dipolar cycloadditions on solid-phase». In: Lebl, M., Houghten, R.A. (Eds.), American Peptide Society and Kluwer Academic Publishers, San Diego — С. 263—264.
9. «Стварэнне лекаў, палімераў і новых матэрыялаў. Чым нам дапаможа „клік-хімія“, за якую сёлета далі Нобелеўку?» Наша Ніва.
10. Rostovtsev, Vsevolod V.; Green, Luke G; Fokin, Valery V.; Sharpless, K. Barry (2002). «A Stepwise Huisgen Cycloaddition Process: Copper(I)-Catalyzed Regioselective „Ligation“ of Azides and Terminal Alkynes». Angewandte Chemie International Edition. 41 (14): 2596—2599. doi:10.1002/1521-3773(20020715)41:14<2596::aid-anie2596>3.0.co;2-4. PMID 12203546
11. «Нобелеўскую прэмію ў хіміі прысудзілі за новы метад звышхуткага сінтэзу малекул». Радыё Свабода.
12. «Press release: The Nobel Prize in Chemistry 2022». The Nobel Prize.