Нарматыўны кантроль

Нарматы́ўны кантро́ль (англ.: Authority control) у бібліятэчнай справе[en] — арганізацыя бібліятэчных каталогаў[fr] і бібліяграфічнай інфармацыі[1][2] шляхам прысваення кожнай тэме пэўнай назвы. Такія унікальныя загалоўкі паслядоўна выкарыстоўваюцца ў каталогу[3] і працуюць разам з іншымі арганізацыйнымі дадзенымі, напрыклад, перакрыжаванымі спасылкамі[3][4]. Кожны загаловак мае кароткае апісанне межаў дастасавальнасці і выкарыстання, такая арганізацыя дапамагае персаналу бібліятэк падтрымліваць каталог у актуальным стане і спрашчае працу даследчыкам[5].

Каталагізавальнікі прысвойваюць кожнай сутнасці (аўтар, кніга, серыя, выдавецтва) унікальны тэкставы ідэнтыфікатар, які паслядоўна выкарыстоўваецца для адназначнага апісання ўсіх адсылак да гэтай сутнасці, нават калі гэта варыянт запісу, псеўданім або крыптанім[6]. Унікальны загаловак дазваляе атрымаць усю рэлевантную інфармацыю, уключаючы звесткі аб звязаных з дадзенай сутнасцю[6]. Нарматыўны кантроль можа размяшчацца ў базе дадзеных і ўтрымліваць сувязі з іншымі сутнасцямі і іншымі базамі[7]. Таму нарматыўны кантроль — разнавіднасць бібліяграфічнага кантролю[en] і нарматыўнага слоўніка[en].

Хоць тэарэтычна нарматыўнаму кантролю можа падвяргацца любая інфармацыя (умоўныя загалоўкі, асабістыя імёны, карпаратыўныя назвы)[2], у бібліятэках каталогі звычайна сканцэнтраваны вакол імёнаў аўтараў і назваў кніг. Класіфікацыя Бібліятэкі Кангрэса выконвае падобную функцыю, хоць звычайна іх разглядаюць асобна. З часам запісы нарматыўнага кантролю патрабуецца змяняць і абнаўляць; хоць яго мэтай не з'яўляецца стварэнне ідэальнай непарыўнай сістэмы захоўвання дадзеных, ён дапамагае сістэматызаваць і шукаць інфармацыю[5].

Зноскі

  1. ↑ Block, Rick J. 1999. «Authority Control: What It Is and Why It Matters.», accessed March 30, 2006
  2. ↑ а б Why Does a Library Catalog Need Authority Control and What Is(недаступная спасылка). IMPLEMENTING AUTHORITY CONTROL. United States: Vermont Department of Libraries (2003). Архівавана з першакрыніцы 15 ліпеня 2013. Праверана 19 ліпеня 2013.
  3. ↑ а б Authority Control at the NMSU Library(недаступная спасылка). United States: New Mexico State University (2007). Архівавана з першакрыніцы 4 чэрвеня 2010. Праверана November 25, 2012.
  4. ↑ Authority Control in the Card Environment(недаступная спасылка). IMPLEMENTING AUTHORITY CONTROL. United States: Vermont Department of Libraries (2003). Архівавана з першакрыніцы 1 лістапада 2013. Праверана 19 ліпеня 2013.
  5. ↑ а б Kathleen L. Wells of the University of Southern Mississippi Libraries (November 25, 2012). "Got Authorities? Why Authority Control Is Good for Your Library". Tennessee Libraries. Архівавана з арыгінала 13 студзеня 2013.
  6. ↑ а б "Cataloguing authority control policy". National Library of Australia. November 25, 2012. Архівавана з арыгінала 13 студзеня 2013. The primary purpose of authority control is to assist the catalogue user in locating items of interest.
  7. ↑ "Authority Control at LTI". LTI. November 25, 2012. Архівавана з арыгінала 15 снежня 2013.