Роберт Грабс

Роберт Грабс
англ.: Robert Howard Grubbs
Дата нараджэння 27 лютага 1942(1942-02-27)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 19 снежня 2021(2021-12-19)[3] (79 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Жонка Helen O'Kane-Grubbs[d]
Род дзейнасці хімік, аўтабіёграф, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера арганічная хімія і хімія[5]
Месца працы
Навуковая ступень доктар філасофіі
Альма-матар
Вядомы як распрацоўшчык метаду метатэзіса ў арганічным сінтэзе
Член у
Узнагароды
Нобелеўская прэмія па хіміі медаль Бенджаміна Франкліна

прэмія імя Артура Коўпа[d] (2002)

стыпендыя Аляксандра фон Гумбальта[d]

American Chemical Society Award in Organometallic Chemistry[d] (1988)

August Wilhelm von Hofmann Medal[d] (2005)

Q113997352? (2001)

Прэмія стагоддзя[d] (2004)

Bristol-Myers Squibb Award for Distinguished Achievement in Synthetic Organic Chemistry Research[d] (2004)

прэмія Гумбальта

Fellow of the Royal Society of Chemistry[d]

honorary doctor of the RWTH Aachen University[d] (2013)

Linus Pauling Award[d] (2003)

 медаль Бенджаміна Франкліна

Florida Inventors Hall of Fame[d]

замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (2017)

 American Institute of Chemists Gold Medal

Roger Adams Award in Organic Chemistry[d] (2011)

Tolman Award[d] (2002)

ACS Award in Polymer Chemistry[d] (1995)

Herman Mark Award in Polymer Chemistry[d] (2000)

ACS Award for Creative Invention[d] (2009)

Tetrahedron Prize[d] (2003)

George A. Olah Award in Hydrocarbon or Petroleum Chemistry[d] (2017)

Clarivate Citation Laureate[d] (2003)

Camille Dreyfus Teacher-Scholar Awards[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Роберт Грабс (англ.: Robert Howard Grubbs; 27 лютага 1942(1942-02-27)[1][2][…], Possum Trot[d], Кентукі — 19 снежня 2021(2021-12-19)[3], Дуарці, Каліфорнія) — амерыканскі хімік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі за 2005 год (сумесна з Рычардам Шрокам і Івам Шавэнам) з фармулёўкай «за ўклад у развіццё метаду метатэзіса ў арганічным сінтэзе».

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Роберт Грабс нарадзіўся 27 лютага 1942 года ў акрузе Маршал амерыканскага штаце Кентукі паміж мястэчкамі Посум-Траціл і Келверт-Сіці. Ранняе дзяцінства ён правёў у тым жа акрузе. Там Грабс вучыўся ў пачатковай школе Мак-Кінлі, малодшай сярэдняй школе Франкліна і ў сярэдняй школе Падзьюка Тыльмана. Вышэйшую адукацыю Грабс атрымліваў у Фларыдскім і Калумбійскім універсітэце. У 1968 годзе ён атрымаў ступень PhD. У 1969 годзе ён уладкаваўся ў Стэнфардскі, а потым — у Мічыганскі ўніверсітэт. У 1978 годзе ён стаў супрацоўнікам Каліфарнійскага тэхналагічнага інстытута, дзе працуе і дагэтуль.

Асноўным аб’ектам даследаванняў Грабса ў металаарганічнай хіміі і хіміі сінтэзу з’яўляюцца каталізатары і, у асаблівасці каталізатар Грабса, які выкарыстоўваецца, у прыватнасці, у метатезісе алефінаў. Таксама Грабс унёс значны ўклад у даследаванне так званай «жывой» полімерызацыі.

У 1989 годзе Грабс быў абраны членам Нацыянальнай акадэміі навук ЗША, а ў 1994 годзе — членам Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук.

Роберт Грабс жанаты з Хелен Грабс, якая працавала лагапедам у пачатковай школе. У іх ёсць трое дзяцей.

Прэміі і ўзнагароды

[правіць | правіць зыходнік]
  • 2000 — Медаль Бенджаміна Франкліна па хіміі
  • 2001 года — прэмія Герберта Браўна
  • 2002 — медаль Толмана
  • 2005 — Нобелеўская прэмія па хіміі (сумесна з Рычардам Шрокам і Івам Шоўэнам)

Зноскі

  1. ↑ а б Robert H. Grubbs // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ а б Robert H. Grubbs // Brockhaus Enzyklopädie
  3. ↑ а б Caltech Mourns the Loss of Nobel Laureate Robert H. Grubbs — Каліфарнійскі тэхналагічны інстытут, 2021. Праверана 20 снежня 2021.
  4. ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 17 чэрвеня 2024.
  5. ↑ Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  6. ↑ http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=GRUBBS,%20Robert Праверана 26 сакавіка 2019.
  7. ↑ Fellows Directory
  8. ↑ а б в г д https://www.caltech.edu/about/news/caltech-mourns-the-loss-of-nobel-laureate-robert-h-grubbs Праверана 20 снежня 2021.