Стэфані Кволек

Стэфані Кволек
Дата нараджэння	31 ліпеня 1923(1923-07-31)[1]
Месца нараджэння	Нью-Кенсінгтан^[d], акруга Уэстмарленд^[d], Пенсільванія, ЗША
Дата смерці	18 чэрвеня 2014(2014-06-18)[1] (90 гадоў)
Месца смерці	Уілмінгтан, акруга Нью-Касл^[d], Дэлавэр, ЗША[2]
Грамадзянства	ЗША  Польшча
Род дзейнасці	хімік, вынаходніца
Навуковая сфера	арганічная хімія
Месца працы	DuPont^[d]
Альма-матар	Margaret Morrison Carnegie College^[d] Універсітэт Карнегі — Мелан
Член у	Нацыянальная інжынерная акадэмія ЗША
Узнагароды	Howard N. Potts Medal^[d] (1976) медаль Перкіна (1997) Нацыянальны медаль ЗША ў вобласці тэхналогій і інавацый (1986) прэмія Лемельсана^[d] (1999) Нацыянальная зала славы жанчын^[d] (2003) Hall of Fame of Delaware Women^[d] (2014) Нацыянальная Зала славы вынаходнікаў^[d] (1995) Lavoisier Medal for Lifetime Technical Achievement^[d] (1995) Chemical Pioneer Award^[d] (1980) IRI Achievement Award^[d] (1997) Зала славы жанчын у тэхналогіі^[d] (1996) ACS Award for Creative Invention^[d] (1980)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Стэфані Луіза Кво́лек (31 ліпеня 1923, Нью-Кенсінгтан  (англ.), Пенсільванія) — амерыканскі хімік польскага паходжання, якая вынайшла поліпарафенілен-тэрэфталамід, больш вядомы як кеўлар  (руск.)^[3]. Кволек заваявала мноства ўзнагарод за свае працы ў хіміі палімераў.

Раннія гады і адукацыя

Кволек нарадзілася у сям’і польскіх эмігрантаў у Нью-Кенсінгтане, Пенсільванія, у 1923 годзе^[4]. Яе бацька, Джон Кволек^[4] (польск.: Jan Chwałek), памёр, калі ёй было дзесяць гадоў^[5]. Кволек пераняла ад яго цікавасць да навукі, а ад маці, Нэлі Зайдэл Кволек, цікавасць да моды^[4][5]. У 1946 годзе Кволек атрымала ступень у галіне хіміі коледжы Маргарэт Морысан Карнегі  (англ.) Універсітэта Карнегі — Мелан^[5]. Кволек планавала стаць лекарам і спадзявалася, што зможа назапасіць грошай на медыцынскую адукацыю за кошт падзаробкаў ў хімічнай галіне^[5].

Кар’ера ў DuPont

У 1946 годзе Уільям Хейл Чарч, будучы настаўнік Кволек, прапанаваў ёй пасаду ў філіяле DuPont, які знаходзіўся ў Буфала, штат Нью-Ёрк^[6]. Хоць Кволек думала толькі пра падпрацоўкі, з часам яна знайшла працу ў DuPont досыць цікавай, і адмовілася ад медыцынскай кар’еры. Кволек пераехала ва Уілмінгтане, штат Дэлавэр у 1950 годзе і працягнула працу ў DuPont^[6]. У 1959 годзе яна атрымала ўзнагароду ад Амерыканскага хімічнага таварыства (ACS)^[7].

Кеўлар

Падчас працы ў кампаніі DuPont Кволек вынайшла кеўлар^[5]. У 1964 годзе, у чаканні нафтавага дэфіцыту, яе група пачала шукаць лёгкае, але трывалае валакно, якое б выкарыстоўвалася ў шынах^[5][8]. Валакно, якое атрымалася, у адрозненне ад нейлону, не было крохкім. Кіраўнік і дырэктар лабараторыі разумелі значэнне гэтага адкрыцця і ўнеслі свой ​​уклад у развіццё новай вобласці хіміі палімераў, якая стала затым хутка развівацца. Да 1971 быў атрыманы сучасны кеўлар^[5]. Кволек, аднак, не прымала актыўнага ўдзелу ў распрацоўцы спосабаў прымянення кеўлару і вырабаў з яго^[9].

Пенсія

У 1986 годзе Кволек сышла з пасады навуковага супрацоўніка кампаніі DuPont. Тым не менш, яна доўгі час кансультавала кампанію DuPont, а таксама ўваходзіла ў Нацыянальны даследчы савет і Нацыянальную акадэмію навук^[6]. За 40 гадоў працы навукоўцам-даследчыкам яна атрымала па розных дадзеных ад 17^[9] да 28 патэнтаў^[10]. У 1995 годзе^[6][10] яна стала чацвёртай жанчынай, якія была прынятая ў Нацыянальную залу славы вынаходнікаў  (англ.)^[11]. У 1996 годзе яна атрымала Нацыянальны медаль тэхналогіі, а ў 2003 годзе яна была прынята ў Нацыянальную залу славы жанчын  (руск.)^[4]. У 1997 годзе яна атрымала медаль Перкіна ад Амерыканскага хімічнага таварыства^[12], а ў 1980 годзе ўзнагароду ад яго ж за «Творчае вынаходства»^[8].

Памёрла 18 чэрвеня 2014 года ва Уілмінгтане, Дэлавэр.

Зноскі

1. Stephanie Louise Kwolek // FemBio database Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61356138"></a>
2. Deutsche Nationalbibliothek Record #1052969046 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 30 снежня 2014.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
3. Wholly Aromatic Carbocyclic Polycarbonamide Fiber (англ.)
4. Stephanie Kwolek (нявызн.). Soylent Communications. Архівавана з першакрыніцы 24 мая 2009. Праверана May 24, 2009.
5. Inventing Modern America: Insight — Stephanie Kwolek: (нявызн.)(недаступная спасылка). Lemelson-MIT program. Архівавана з першакрыніцы 24 мая 2009. Праверана May 24, 2009.
6. «Invent Now». National Inventors Hall of Fame
7. Rossiter, Margaret W. (1998). Women Scientists in America. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press. p. 267. ISBN 0801857112. Праверана May 24, 2009.
8. Stephanie Louise Kwolek Biography (нявызн.). Bookrags. Архівавана з першакрыніцы 24 мая 2009. Праверана May 24, 2009.
9. Quinn, Jim. "I was able to be Creative and work as hard as I wanted." (нявызн.)(недаступная спасылка). American Heritage Publishing. Архівавана з першакрыніцы 24 мая 2009. Праверана May 24, 2009.
10. The History of Kevlar — Stephanie Kwolek: (нявызн.). The New York Times Company. About.com. Архівавана з першакрыніцы 24 мая 2009. Праверана May 24, 2009.
11. Citation conferring an Honorary Doctor of Science degree on Stephanie Louise Kwolek: (нявызн.). University of Delaware. UDaily (31 мая 2008). Архівавана з першакрыніцы 24 мая 2009. Праверана May 24, 2009.
12. JCE Online: Biographical Snapshots: Snapshot (нявызн.). American Chemical Society. Journal of Chemical Education. Архівавана з першакрыніцы 24 мая 2009. Праверана May 24, 2009.

Спасылкі

• Stephanie Kwolek at Famous Women Inventors (англ.)