Сярэбраны кодэкс

Старонка з «Сярэбранага кодэкса»

Codex Argenteus (бел.: «Сярэбраная кніга»), ці Сярэбраны кодэкс — рукапіс VI стагоддзя, які змяшчаў выкананы ў IV стагоддзі біскупам Вульфілам^[ru] пераклад Бібліі на гоцкую мову. З 336 арыгінальных аркушаў захавалася 188, уключаючы шпаерскі фрагмент, выяўлены ў 1970 годзе. Частка рукапісу знаходзіцца ў пастаяннай экспазіцыі бібліятэкі Carolina Rediviva^[en] ў Упсале (Швецыя)^[1].

У 2011 годзе ЮНЕСКА ўключыла рукапіс у рэестр «Памяць свету»^[2].

Гісторыя

У той перыяд, калі Вульфіла працаваў над перакладам Бібліі, плямёны, якія цяпер лічацца гоцкімі, былі намінальнымі арыянамі, то-бок датычна асобы і прыроды Хрыста яны прытрымліваліся вучэння Арыя^[ru]. Верагодна, «Сярэбраная Біблія» была напісана для остгоцкага караля Тэадорыха Вялікага альбо пры яго двары ў Равене, альбо ў даліне ракі По, альбо ў Брэшыі. Гэта была ўражальная кніга, напісаная залатым і сярэбраным чарнілам на высокаякасным тонкім пурпурным пергаменце з дэкаратыўна ўмацаванымі каштоўнымі камянямі. Пасля смерці Тэадорыха ў 526 годзе Сярэбраная Біблія не ўпамінаецца ў інвентарах ці кніжных спісах на працягу тысячагоддзя.

У XVI стагоддзі частка «Codex Argenteus» (187 з 336 арыгінальных пергаментных аркушаў) была выяўлена ў былым бенедыкцінскім вердэнскім кляштары^[ru] (каля Эсэна ў Рэйнскай вобласці), адным з найбагацейшых у Свяшчэннай Рымскай імперыі. Яна была перавезена ў бібліятэку імператара Рудольфа II ў Празе^[3]. Пасля бітвы пад Прагай^[ru] 1648 годзе кодэкс як ваенны трафей трапіў у Стакгольм, у бібліятэку каралевы Крысціны. Пасля яе пераходу ў каталіцтва і адмаўлення ад прастола кніга ў 1654 была перавезена ў Нідэрланды разам з уласнасцю яе былога бібліятэкара Ісаака Воса^[ru]. У 1660-я гады граф Магнус Габрыэль Дэлагардзі выкупіў яе для Упсальскага ўніверсітэта, у бібліятэцы якога кодэкс захоўваецца і цяпер.

Пра тое, куды знік кодэкс між VI і XVI стагоддзямі, а таксама пра лёс рэшты рукапісу, нічога невядома. Апошні, 336-ы аркуш быў выяўлены ў кастрычніку 1970 годзе ў Шпаеры (Германія), пры рэстаўрацыі капліцы Афры Аўгсбургскай^[ru].

Змест

• Евангелле ад Матфея: Мц. 5:15-48; 6:1-32; 7:12-29; 8:1-34; 9:1-38; 10:1,23-42; 11:1-25; 26:70-75; 27:1-19,42-66.
• Евангелле ад Іаана: 5:45-47; 6:1-71; 7:1-53; 8:12-59; 9:1-41; 10:1-42; 11:1-47; 12:1-49; 13:11-38; 14:1-31; 15:1-27; 16:1-33; 27:1-26; 28:1-40; 29:1-13.
• Евангелле ад Лукі 1:1-80; 2:2-52; 3:1-38; 4:1-44; 5:1-39; 6:1-49; 7:1-50; 8:1-56; 9:1-62; 10:1-30; 14:9-35; 15:1-32; 16:1-24; 17:3-37; 18:1-43; 19:1-48; 20:1-47.
• Евангелле ад Марка: 1:1-45; 2:1-28; 3:1-35; 4:1-41; 5:1-5; 5-43; 6:1-56; 7:1-37; 8:1-38; 9:1-50; 10:1-52; 11:1-33; 12:1-38; 13:16-29; 14:4-72; 15:1-47; 16:1-12 (+ 16:13-20).

Гл. таксама

• Гоцкая Біблія
• Codex Carolinus

Зноскі

1. Bruce M. Metzger. The Early Versions of the New Testament. — Oxford University Press, 1977. — С. 378.
2. Сodex-argenteus-the-silver-bible, UNESCO Memory of the World Programm, 2011
3. Uppsala University Library Архівавана 8 снежня 2004.

Літаратура

• Мецгер, Брюс. Ранние переводы Нового Завета. Их источники, передача, ограничения / Пер. с англ. С. Бабкиной. — Изд. 2-е. — М.: Библейско-богословский ин-т св. апостола Андрея, 2004. — 552 с. — ISBN 5-89647-024-X.
• Скардильи, Пьерджузеппе. Готы: язык и культура / Пер. с нем. А. Д. Сыщикова. — СПб.: Филологический факультет СПбГУ, 2012. — 388 с. — ISBN 978-5-8465-1094-4.
• Codex argenteus Upsalensis jussu Senatus Universitatis phototypice editus, Uppsala 1927.
• Tönnes Kleberg. The Silver Bible at Uppsala. — Uppsala: Uppsala University Library, 1984. — ISBN 91-85092-20-7.

Спасылкі

• Старонка кодэкса на старонцы бібліятэкі Упсальскага ўніверсітэта Архівавана 25 кастрычніка 2012.
• Гоцкая Біблія на ВікіКрыніцах
• Гоцкая Біблія гоцкім пісьмом на ВікіКрыніцах