Фрыдрых III Мудры

Фрыдрых III Мудры
ням.: Friedrich der Weise
9-ы курфюрст Саксоніі[d]
26 жніўня 1486 — 5 мая 1525
Папярэднік Эрнст Саксонскі[d]
Пераемнік Ёган Саксонскі[d]
Нараджэнне 17 студзеня 1463[1][2]
Смерць 5 мая 1525[1][2] (62 гады)
Месца пахавання
  • Царква Усіх Святых[d]
Род Эрнесцінская лінія Ветынаў[d]
Бацька Эрнст Саксонскі[d][3]
Маці Лізавета Баварская[d][3]
Веравызнанне лютэранства
Член у
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Фрыдрых III.

Фры́дрых III Му́дры (ням.: Friedrich der Weise; 17 студзеня 1463, палац Хартэнфельс у Торгау — 5 мая 1525, Лохау) — курфюрст Саксонскі з 26 жніўня 1486 года.

Сын курфюрста Эрнста, спадчыннікам якога і стаў у 1486 годзе пасля яго смерці. Астатнімі ўладаннямі кіраваў разам са сваім братам Іаганам Цвёрдым.

Дзякуючы добраму выхаванню, рупліваму чытанню і зносінам з вучонымі, адрозніваўся рэдкімі ведамі твораў старажытных пісьменнікаў. Карыстаўся вялікай павагай імператара Максіміліяна I і ва ўсіх імперскіх князёў. У імперскіх справах ён прыняў бок той партыі, якая на чале з курфюрстам Бертольдам Майнцкім патрабавала рэформы дзяржаўных устаноў, і старшынстваваў у заснаванай у 1500 годзе па прапанове гэтай партыі імперскай управе (ням.: Reichsregiment).

У 1502 годзе ён заснаваў Вітэнбергскі ўніверсітэт, аб развіцці якога шмат клапаціўся. З гэтага ўніверсітэта, у якім адзін час прафесарамі былі Лютэр і Меланхтан, разлілася потым па ўсёй Германіі хваля Рэфармацыі.

Фрыдрых стаў магутным абаронцам Лютэра і пасля яго асуджэння на Вормскім сойме даў яму прытулак у Вартбургу.

У 1519 годзе пасля смерці імператара Максіміліяна курфюрсты прапанавалі Фрыдрыху імператарскую карону, але, адчуваючы сябе недастаткова моцным для гэтага, ён адхіліў іх выбар і спрыяў абранню ўнука Максіміліяна, Карла Іспанскага, які адплаціў яму потым няўдзячнасцю.

Не прызнаючы сябе адкрыта прыхільнікам вучэння Лютэра, Фрыдрых бесперашкодна дапушчаў яго распаўсюджванне ў сваёй краіне.

Памёр Фрыдрых у разгар Сялянскай вайны.

Ён не быў жанаты, яго спадчыннікам быў брат, Іаган Цвёрды. Яго статуя ўваходзіць у склад помніка Лютэру, узведзенага ў Вормсе.

Зноскі

  1. ↑ а б Schäfer J. Friedrich der Weise // Ökumenisches Heiligenlexikon — 1998.
  2. ↑ а б Frederic III de Saxònia // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  3. ↑ а б Lundy D. R. The Peerage

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Tutzschmann «Friedrich der Weise» (Грыма, 1848).
  • G. Spalatin, «Friedrichs des Weisen Leben und Zeitgeschichte» (выд. Нейдэкерам і Прэлерам, Ена, 1851).
  • Kolde, «Friedrich der Weise und die Anfänge der Reformation» (Эрланген, 1881).

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Пры напісанні артыкула выкарыстаны матэрыял з Энцыклапедычнага слоўніка Бракгаўза і Эфрона (1890—1907).