Чальчак вербалісты

Чальчак вербалісты
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Lythrum salicaria L., Sp. Pl. 1: 446, 1753

Сінонімы

Сістэматыка
на Віківідах
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  27079
NCBI  13129
EOL  583139
GRIN  t:23022
IPNI  147990-2
TPL  kew-2354139

Чальча́к вербалісты[1][2], плакун-трава[1] (Lythrum salicaria) — від кветкавых раслін роду Чальчак (Lythrum) сямейства Плакуновыя (Lythraceae).

Назвы

[правіць | правіць зыходнік]

Чальчак вербалісты, плакун-трава, слёзнік, гарлёўнік, ракавыя шышкі, ляўконія палявая[1], чальчак[3][4], крапіўніца, слёзнік[5][6], баравы бобік, вербяніца, кабыляк, кабылля мятка, тройнік[7], цвярдзянка[8].

Батанічнае апісанне

[правіць | правіць зыходнік]
Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

Шматгадовая травяністая расліна вышынёй 50—150 см. Сцябло прамое, рабрыстае, разам з лісцем апушанае цвёрдымі валаскамі. Лісце простае, суцэльнае, ланцэтнае, амаль сэрцападобнае каля асновы, з завостранай верхавінкай і гладкім краем, сядзячае. Ніжняе лісце супраціўнае або па 3—4 у кальчаках, верхняе — супраціўнае. Кветкі малінавага колеру з адценнямі, у коласападобнай мяцёлцы. Чашачка пурпуровая з зялёнымі зубцамі. Пялёсткаў 5, зрэдку 6. Плод — каробачка.

Распаўсюджанне і экалогія

[правіць | правіць зыходнік]

Расліна распаўсюджана ў Еўропе, Азіі, Паўночнай Афрыкі (Алжыр, Марока, Туніс)[9]. Натуралізавалася на тэрыторыі Аўстраліі, Паўночнай і Паўднёвай Амерыкі, Паўднёвай Афрыкі[9].

Святлолюбівая, ценевынослівая расліна[10]. Мезафіт, гірафіт, мезатроф[10]. Расце на вільготных і забалочаных лугах, балотах, па берагах вадаёмаў, на ўзлесках і палянах вільготных і забалочаных лясоў, вільготных мясцінах у парках, садах і абапал дарог, у прыбярэжных і пойменных хмызняках. Цвіце ў ліпені—жніўні.

Ахоўваецца на тэрыторыі шэрагу рэгіёнаў Расіі[11].

Гаспадарчае значэнне

[правіць | правіць зыходнік]

Лекавая, дэкаратыўная, меданосная, фарбавальная расліна.

Сінонімы

[правіць | правіць зыходнік]

Паводле сайта The Plant List:

Зноскі

  1. ↑ а б в Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
  2. ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 79. — 160 с. — 2 350 экз.
  3. ↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927
  4. ↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
  5. ↑ Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. Витебск, 1888
  6. ↑ Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927
  7. ↑ З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.
  8. ↑ Анненков Н.  (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
  9. ↑ а б Taxon: Lythrum salicaria L. // Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) (англ.)
  10. ↑ а б Дербенник иволистный: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
  11. ↑ Lythrum salicaria L. // Сайт информационно-аналитической системы «Особо охраняемые природные территории России» (ИАС «ООПТ РФ» (руск.)

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Швец І. У. Чальчак // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 312.
  • Дербенник // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — С. 248. — 563 с. (руск.)

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]