Эканоміка Саудаўскай Аравіі

Эканоміка Саудаўскай Аравіі
Краіна
Месцазнаходжанне
Намінальны ВУП 683 827 144 288,54 $[1]
Намінальны ВУП на душу насельніцтва 20 849 $[2]
ВУП (ППЗ) 1 775 143 975 121 Міжнародны долар[3]
ППЗ ВУП на душу насельніцтва 53 893,148 Міжнародны долар[4]
Тэмп росту рэальнага ВУП 1,4 ± 0,1 %[5]
Сумарныя запасы 509 457 096 430 $[6]
Узровень інфляцыі 1,7 %[7]
Схематычная ілюстрацыя
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Гандлёвы цэнтр імя караля Абдулы, Эр-Рыяд

Эканоміка Саудаўскай Аравіі — адна з найбольш развітых гаспадарак на Блізкім Усходзе. Гэта адзіная краіна арабскага свету, якая ўваходзіць у G20. Грашовая адзінка — рыял.

Агульная характарыстыка

[правіць | правіць зыходнік]

Асноўную крыніцу прыбытку Саудаўскай Аравіі складае здабыча нафты. Эканоміка Саудаўскай Аравіі базуецца на нафтавай прамысловасці, якая складае 45 % валавога ўнутранага прадукту краіны. 75 % даходаў бюджэту і 75 % экспарту[8] складае экспарт сырой нафты і нафтапрадуктаў. Разведаныя запасы нафты складаюць 265 мільярдаў барэляў (15 % разведаных запасаў нафты на Зямлі на 2016)[9]. Саудаўская Аравія адыгрывае ключавую ролю «стабілізуючага вытворцы» ў Арганізацыі краін-экспарцёраў нафты (АПЕК) і па сутнасці рэгулюе сусветныя цэны на нафту. Каралеўства мае ўстойлівае дадатнае гандлёвае сальда (26 млрд долараў у 2016)[10]. Нафтавыя скарбы дазволілі краіне ўвайсці ў лік найбагацейшых дзяржаў свету з ВУПам на душу насельніцтва болей за 50 тыс. долараў. Аднак неарабская частка насельніцтва жыве не ў самых лепшых умовах.

Атрыманыя сродкі ўкладаюцца ў развіццё прамысловасці, сельскай гаспадаркі, развіццё гарадоў і інфраструктуры. Каралеўства дыверсіфікуе прамысловасць, каб хаця б крыху пазбавіцца ад нафтавай залежнасці. Самы яркі прыклад гэтага — з’яўленне заводаў па вытворчасці алюмінію.

Асноўная колькасць прамысловых прадпрыемстваў краіны знаходзіцца ў дзяржаўнай уласнасці.

Прамысловасць

[правіць | правіць зыходнік]

Здабыўная

[правіць | правіць зыходнік]

Саудаўская Аравія мае вялікія радовішчы нафты на ўзбярэжжы і шэльфе Персідскага заліва. Распрацоўку радовішчаў пад наглядам дзяржаўнага прадпрыемства «Petromin» вядуць нафтавыя кампаніі, самая вялікая з іх — Saudi Aramco. Саудаўская Аравія дзеліць з ЗША першае месца ў свеце па здабычы нафты (12,4 млн барэляў у дзень, 585 млн тон у год[11], 2016).

Разам з нафтай здабываецца прыродны газ (109 млрд м³, 3 % сусветнай здабычы). Акрамя таго, вядзецца здабыча іншых карысных выкапняў: каменнай солі і золата. Маюцца нераспрацаваныя радовішчы металічных руд (жалеза і медзі), фасфатаў і ўрана. Да 1975 года вялікія сродкі выдаткоўваліся на здабычу жалеза і алюмінія (шахты ў Аль Дзубаіл, Джудзе, Янбу аль Бахры).

Апрацоўчая

[правіць | правіць зыходнік]

Перапрацоўка нафты адбываецца на прадпрыемствах у Рас Танура і Аль Дзубаіл на ўзбярэжжы Персідскага заліва і ў Джанбу аль Бахр на ўзбярэжжы Чырвонага мора (нафта дастаўляецца трубаправодам з Персідскага заліва). Перапрацоўваецца каля 40 млн тон нафты штогод. Саудаўская Аравія спецыялізуецца таксама на вытворчасці бензіну вышэйшай якасці і лётнага паліва. Тым не менш, у экспарце сырая і перапрацаваная нафта па кошце ў 2016 суадносіліся як 8:1[12].

Моцнае развіццё атрымала нафтахімічная прамысловасць. Каля 15 % экспарту складаюць поліэтылены, ацыклічныя спірты і інш. Атрымала развіццё вытворчасць угнаенняў, азотныя і фосфарныя ўгнаенні вырабляюцца для сваіх пакупнікоў і экспартуюцца.

Развіццё атрымалі машынабудаванне, вытворчасць будаўнічых матэрыялаў (асабліва цэменту — каля 10 млн тон штогод), угнаенняў (камбінат у Ад-Дамаме). Распаўсюджаны прадпрыемствы для апраснення марской вады (апрасняльнае прадпрыемства ў Ад-Дамаме самае вялікае ў свеце).

Сельская гаспадарка

[правіць | правіць зыходнік]

Сельская гаспадарка атрымлівае вялікія датацыі і інвестыцыі з боку дзяржавы з мэтай забеспячэння прадуктовай бяспекі. Сельскагаспадарчыя землі займаюць усяго 0,6 % паверхні краіны. Для арашэння выкарыстоўваюцца не толькі падземныя воды, але і апраснёная марская вада. Сучасныя метады сельскай гаспадаркі (вялікія аўтаматызаваныя жывёлагадоўчыя фермы, аўтаматычныя сістэмы арашэння) забяспечваюць краіну пшаніцай, малаком, мясам кур, гароднінай. На паўпустынных пашах (39 % паверхні краіны) гадуюцца авечкі, козы, вярблюды, на сучасных фермах — каровы. У Чырвоным моры вядзецца лоўля рыбы, здабыча жэмчугу і каралаў. Рыбная лоўля ў Персідскім заліве спынілася пасля забруджвання вады падчас Амерыкана-Іракскай вайны 1991 года.

Знешні гандаль

[правіць | правіць зыходнік]

Асноўныя прадукты экспарту: сырая нафта (64 %), прадукты нафтаперапрацоўкі (8 %), поліэтылены, ювелірныя вырабы, прадукты харчавання. Асноўныя гандлёвыя партнёры: Кітай (14 %) Японія, Індыя, Паўднёвая Карэя, ЗША (па 9-12 %)[13]. Імпарт нашмат разнастайнейшы за экспарт: аўтамабілі, электроніка, прамысловае абсталяванне, прадукты харчавання, лекі, вырабы з драўніны. Асноўныя гандлёвыя партнёры: Кітай, ЗША (па 14-15 %), Германія, Вялікабрытанія, ААЭ (4-7 %)[14].

Транспарт

[правіць | правіць зыходнік]

Асноўны транспарт — аўтамабільны. Працягласць дарог з цвёрдым пакрыццём на 2006 год — 47 тыс. км. Маецца 5140 кіламетраў чыгункі з еўрапейскай каляінай 1435 мм, што звязвае буйнейшыя гарады. Па стане на снежань 2017 года, дзейнічае метрапалітэн Мекі; плануюцца да адкрыцця метрапалітэн Джыды і метрапалітэн Эр-Рыяда.

Турызм

[правіць | правіць зыходнік]

Асноўная плынь турыстаў у Саудаўскую Аравію звязана з хаджам. У 2010-я Меку штогод наведвалі каля 2 млн чалавек[15].

Зноскі

  1. ↑ World Bank Open Data — Сусветны банк. Праверана 21 кастрычніка 2018.
  2. ↑ World Bank Open Data — Сусветны банк. Праверана 27 мая 2019.
  3. ↑ World Bank Open Data — Сусветны банк. Праверана 8 чэрвеня 2019.
  4. ↑ World Bank Open Data — Сусветны банк. Праверана 11 чэрвеня 2019.
  5. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
  6. ↑ World Bank Open Data — Сусветны банк. Праверана 1 мая 2019.
  7. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016
  8. ↑ http://atlas.cid.harvard.edu/explore/?country=188&partner=undefined&product=undefined&productClass=HS&startYear=undefined&target=Product&year=2016
  9. ↑ https://www.bp.com/content/dam/bp/en/corporate/pdf/energy-economics/statistical-review-2017/bp-statistical-review-of-world-energy-2017-full-report.pdf Архівавана 5 ліпеня 2012.
  10. ↑ http://atlas.cid.harvard.edu/explore/?country=188&partner=undefined&product=undefined&productClass=HS&startYear=undefined&target=Product&tradeDirection=import&year=2016
  11. ↑ https://www.bp.com/content/dam/bp/en/corporate/pdf/energy-economics/statistical-review-2017/bp-statistical-review-of-world-energy-2017-full-report.pdf Архівавана 5 ліпеня 2012.
  12. ↑ http://atlas.cid.harvard.edu/explore/?country=188&partner=undefined&product=undefined&productClass=HS&startYear=undefined&target=Product&year=2016
  13. ↑ http://atlas.cid.harvard.edu/explore/?country=188&partner=undefined&product=undefined&productClass=HS&startYear=undefined&target=Product&tradeDirection=import&year=2016
  14. ↑ http://atlas.cid.harvard.edu/explore/?country=188&partner=undefined&product=undefined&productClass=HS&startYear=undefined&target=Partner&tradeDirection=import&year=2016
  15. ↑ https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/hajj-2017-muslim-pilgrimage-mecca-islam-pilgrims-saudi-arabia-a7917851.html