Юзаф Вроньскі

Юзаф (Іосіф) Вроньскі
Józef Maria Hoene-Wroński
Дата нараджэння 23 жніўня 1776(1776-08-23)[1][2]
Месца нараджэння
Дата смерці 9 жніўня 1853(1853-08-09)[3] (76 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Жонка Victoire Sarrazin de Montferrier[d][3]
Род дзейнасці матэматык, філосаф, эканаміст, ваенны
Навуковая сфера матэматыка, філасофія
Месца працы
Вядомыя вучні Lazare Augé[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Юзаф Вроньскі (фр.: Wroński; сапраўднае прозвішча — Хёнэ, польск. Hoene; 24 жніўня 1776, Вольштын, Польшча — 9 жніўня 1853, Парыж, Францыя) — польскі матэматык і філосаф-містык.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

У 1794 годзе Вроньскі прымаў у якасці афіцэра артылерыі ўдзел у абароне Варшавы ад прускіх войскаў. У мацэевіцкай бітве ён быў узяты ў палон, але генерал Тармасаў адпусціў яго, пасля чаго Вроньскі паступіў афіцэрам у рускую армію, дзе служыў у штабе Суворава. У 1797 выйшаў у адстаўку і адправіўся ў Германію, дзе вывучыў юрыдычныя навукі. Затым адправіўся ў Парыж і Марсель, дзе паступіў у польскі легіён, але неўзабаве зноў адправіўся ў Германію, каб вывучаць там гісторыю філасофіі і вышэйшую матэматыку. У 1811 годзе, вярнуўшыся ў Парыж, змяніў прозвішча Хёнэ на Вроньскі, пад якім пачаў публікаваць свае навуковыя працы.

Навуковыя дасягненні

[правіць | правіць зыходнік]

Матэматычныя працы Вроньскага адзначаны шырынёй ахопу матэрыялу і агульнасцю пастаноўкі задач. Лагранж меркаваў, што тэорыі Вроньскага могуць зрабіць пераварот у навуцы. Але хваравіты гонар Вроньскага, яго схільнасць да містыцызму і, нарэшце, складанасць пазначэнняў, выкарыстаных у яго творах, прывялі да таго, што яго працы засталіся незаўважанымі сучаснікамі. Ужо пасля смерці Вроньскага даследчыкі яго прац у другой палове XIX стагоддзя выявілі, што яму належыць аўтарства значнай колькасці метадаў і некаторых сцвярджэнняў, якія да таго часу былі нанова адкрыты іншымі матэматыкамі. Нягледзячы на гэта, імя Вроньскага прысутнічае ў сучасных курсах матэматычнага аналізу з-за ўведзенага ім упершыню ў 1812 годзе функцыянальнага вызначальніка (так званага вранскіяна).

Творы

[правіць | правіць зыходнік]
  • «Introduction à la philosophie de mathématique» (1811)
  • «Resolution générale des équations de tous les dégrés» (1812)
  • «Phil osophie de l'infini» (1814)
  • «Canon des logarithmes» (1829)
  • «Messianisme» (1831)
  • «Instruction pour l'anneau arithm étique» (1833)
  • «Metapolitique» (1840)
  • «Prolégomènes de messianisme ou le destin de la France, de l'Allemagne et de la Russie» (1843)
  • «Adresse aux nations Slaves» (1847)
  • «Adresse aux nations civilisées» (1848)
  • «Cents pages decisives» (1849)
  • «Epitre à S. M. l'Empereur de Russie» (1851)
  • «Philosophie absolue de l'histoire» (1852)

Зноскі

  1. ↑ Complete Dictionary of Scientific Biography — Дэтройт: Charles Scribner's Sons, 2008. — ISBN 978-0-684-31559-1
  2. ↑ https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-7643-8537-8_1 — С. 1.
  3. ↑ а б https://doi.org/10.1007/978-3-7643-8537-8_1 — С. 1.
  4. ↑ а б Вроньский Юзеф // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  5. ↑ а б в г д е MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
commons: Фота на Вікісховішчы

А. А. Гусак, Г. М. Гусак, А. А. Брычыкава Даведнік па вышэйшай матэматыцы — Мн.: ТетраСистемс, 2007. — С. 543.