10-я армія (Францыя)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. 10-я армія.

10-я армія 10e Armée
Лёгкія танкі AMR 35, узброеныя 13,2-мм кулямётамі Hotchkiss M1929 1-й лёгкай матарызаванай дывізіі дзесятай французскай арміі. 1940
Гады існавання	1 кастрычніка 1914 — 12 кастрычніка 1919 24 мая — 19 чэрвеня 1940
Краіна	Францыя
Тып	армія
Удзел у	Першая сусветная вайна Заходні фронт Бег да мора Першая бітва пры Арасе Першая бітва пры Артуа Другая бітва пры Артуа Трэцяя бітва пры Артуа Бітва на Соме Другая бітва на Эні Вясновае наступленне Другая бітва на Марне Стодзённае наступленне Другая сусветная вайна Дзіўная вайна Французская кампанія

10-я а́рмія Фра́нцыі (фр.: 10e armée) — вайсковае аб’яднанне арміі Францыі. Прымала актыўны ўдзел у Першай і Другой сусветных войнах.

Гісторыя

Першая сусветная вайна

10-я французская армія была сфарміравана 1 кастрычніка 1914 года ў разгар бега да мора. У першыя дні свайго існавання змагалася супраць нямецкіх карпусоў 1-й, 2-й і 7-й нямецкіх армій у першай бітве пры Арасе. Пасля прыняла найактыўны ўдзел у першай, другой і трэцяй бітвах пры Артуа. У ліпені 1916 года спаборнічала з кайзераўскай арміяй на рацэ Сома, а ў красавіку 1917 — у другой бітве на Эні.

У кастрычніку 1917 года па просьбе галоўнакамандуючага узброеных сіл Італіі генерала Л. Кадорна, 10-я армія разам з часткамі Брытанскага экспедыцыйнага корпуса была перакінутая на Італьянскі тэатр вайны на ўзмацненне італьянскіх войскаў, сфармаваўшы разам Італьянскія экспедыцыйныя сілы. У бітве пры Капарэце італьянцы былі разгромленыя аўстра-нямецкімі войскамі і фактычна пакінулі значную частку Паўночнай Італіі. Французскія войскі стрымлівалі прасоўванне надыходзячых войскаў праціўніка па рубяжах ракі Адыджэ пераважна каля горада Брэшыа.

26 сакавіка 1918 года 10-я армія вярнулася ў Францыю, і разам з іншымі войскамі Францыі і Вялікабрытаніі супрацьстаяла нямецкаму Вясноваму наступленню, білася ў трэцяй бітве на Эні, у другой бітве на Марне, а з пачаткам маштабнага контрнаступлення саюзнікаў змагалася да пераможнага завяршэння вайны на Заходнім фронце.

Пасля падпісання перамір’я армія прыняла ўдзел у акупацыі Рэйнскай вобласці. 21 кастрычніка 1919 года яе аб’ядналі з 8-й арміяй у Французскую Рэйнскую армію.

Другая сусветная вайна

24 мая 1940 года армія была адноўлена і прыняла ўдзел у бітве ў Францыі на другім этапе вайны на Заходнім фронце. Але актыўнага ўдзелу ў баявых дзеяннях армія прыняць практычна не змагла з-за хуткаплыннасці падзей таго часу. Армія змагалася на Сене пад камандаваннем генерала Р. Альма супраць ударных груповак групы армій «B» у раёне Сен-П’ер-дзю-Ваврэ  (укр.)-Венабль  (укр.), пакуль фронт абароны французскай арміі не быў прарваны і неўзабаве Францыя не капітулявала.

Камандаванне

Камандуючыя

1-я сусветная вайна

• дывізіённы генерал Луі Эрнэст дэ Мад’уі (фр.: Louis Ernest de Maud'huy) (1 кастрычніка 1914 — 2 красавіка 1915);
• дывізіённы генерал Віктар Луі-д’Урбал (фр.: Victor Louis Lucien d'Urbal) (2 красавіка 1915 — 4 красавіка 1916);
• дывізіённы генерал Жазэ Альфрэд Мішелэ (фр.: Joseph Alfred Micheler) (4 красавіка — 27 снежня 1916);
• дывізіённы генерал Дэні Агюст Дзюшэ (фр.: Denis Auguste Duchêne) (27 снежня 1916 — 11 снежня 1917);
• дывізіённы генерал Поль Мастрэ (фр.: Paul Maistre) (11 снежня 1917 — 10 чэрвеня 1918);
• дывізіённы генерал Шарль Манжэн (фр.: Charles Mangin) (10 чэрвеня 1918 — 12 кастрычніка 1919).

2-я сусветная вайна

• генерал армейскага корпуса Рабэр Альма (фр.: Robert Altmayer) (24 мая — 19 чэрвеня 1940).

Спасылкі

• Order of Battle on May 10, 1940
• Général Robert Altmayer, La Xe Armée sur la Basse-Somme, en Normandie vers et le réduit breton: Mai-juin 1940