Osteospermum

Osteospermum
Гібрыдны сорт Osteospermum ‘Pink Whirls’
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Двухдольныя[2] Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Астравыя Трыба:  Calenduleae Род:  Osteospermum
Міжнародная навуковая назва
Osteospermum L., 1753
Тыпавы від
Osteospermum spinosum L. [3]
Виды
Гл. тэкст
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   500458 NCBI   41617 EOL   61611 GRIN   g:8639 IPNI   10323-1

Osteospermum sp.

Osteospermum — род аднагадовых і шматгадовых траў, паўкустарнікаў і кустарнікаў сямейства Астравыя, ці Складанакветныя (Asteraceae), натуральны арэал які — Афрыка (у першую чаргу Паўднёвая Афрыка, а таксама Самалі) і Аравія. Кветкі падобныя на кветкі прадстаўнікоў роду нівянік (Leucanthemum) і іншыя «рамонкі».

Некалькі відаў вырошчваюцца па ўсім свеце як прыгожаквітнеючыя дэкаратыўныя расліны; выведзена мноства сартоў.

Назвы

Навуковая назва роду паходзіць ад грэч. οστεον («костка») і лац.: spermum («насенне»).

Біялагічнае апісанне

Вечназялёныя расліны. Сцёблы прамыя або, зрэдку, сцелюцца (напрыклад, у віда Osteopermum jucundum).

Лісце няроўна зубчастае.

Кветкі, як і ў іншых астравых, сабраны ў кошык; суквецці шматлікія, дыяметрам ад 4 да 10 см. Афарбоўка язычковых вяночкаў  (руск.) краявых кветак — ад белай да пурпурной і фіялетавай (нярэдка ружовая; сустракаецца таксама жоўтая і аранжавая). Апыленне адбываецца з дапамогай насякомых  (руск.). У адрозненне ад многіх іншых прадстаўнікоў сямейства, у якіх насенне ўтвараецца на цэнтральных трубчастых кветках, цэнтральныя кветкі відаў роду стэрыльныя і насенне ўтвараюць язычковыя кветкі.

Плод — адносна буйная сямянка цёмнага колеру.

У культуры

Некалькі відаў гэтага роду вырошчваюць па ўсім свеце як прыгожаквітнеючыя дэкаратыўныя расліны; выведзена мноства сартоў. Усе расліны досыць вынослівыя; іх вырошчваюць у кветніках, садках камянёў, на пярэднім плане ў хмызняковых бардзюрах, у вазонах і кадках на тэрасах і ўнутраных панадворках.

Расліны аддаюць перавагу ўчасткам з прамым асвятленнем і добра дрэнаванай урадлівай глебай. Марозаўстойлівасць невысокая, але звычайна расліны могуць вытрымаць замаразкі ў некалькі градусаў.

Размнажэнне — тронкамі  (руск.) (іх варта браць з тых парасткаў, якія не квітнелі) або насеннем.

Ва ўмовах сярэдняй паласы Расіі звычайна вырошчваюць як адналетнікі, высяваюць насенне у цяпліцу ў сакавіку-красавіку або высаджваюць саджанцы ў маі-чэрвені; квітнеюць расліны з чэрвеня да кастрычніка. Можна захаваць расліны і да наступнага года, калі перанесці іх у светлыя халодныя памяшканні са станоўчай тэмпературай (паліў у гэтым выпадку павінен быць мінімальным).

Пры зрэзе або пашкоджанні сцябла выдае непрыемны пах, таму расліну не зразаюць для букетаў^[4].

Класіфікацыя

Таксанамічнае становішча

Найбольш блізкі род — дымарфатэка (Dimorphotheca); абодва гэтыя роды ўваходзяць у трыбу Calenduleae, якая адносіцца да падсямейства Астравыя (Asteroideae) сямейства Астравыя (Asteraceae).

Таксанамічная схема:

падсямейства Cichorioideae і інш.

яшчэ 7 родаў

сямейства Астравыя, ці Складанакветныя

трыба Calenduleae

каля 70 відаў

парадак Астракветныя

падсямейства Астравыя

род Osteospermum

яшчэ 12 сямействаў (паводлеСістэмы APG II)

яшчэ каля дваццаці трыб

Osteospermum barberiae

Osteospermum ecklonis

Osteospermum fruticosum

Гібрыдны сорт Osteospermum ‘Pink Whirls’

Гібрыдны сорт Osteospermum ‘Tradewinds Deep Purple’

Найбольш вядомыя віды

Род уключае каля 45 відаў^[5]. Некаторыя з іх:

• Osteospermum ecklonis — кустарнік з усходу Капскай вобласці. Некаторыя формы — прамыя, вышынёй да паўтара метра, іншыя — нізкарослыя і разгалістыя, амаль сцелюцца. Суквецці — дыяметрам 8 см; з цёмным чырвона-фіялетавым цэнтрам і белымі язычковымі вяночкамі, з ніжняга боку пакрытымі ружовымі пражылкамі.
  • Osteospermum ecklonis — кампактны сорт, суквецці якога адрозніваюцца ад прыродных раслін гэтага віду больш яркім блакітнаватым цэнтрам.
• Osteospermum fruticosum — мнагалетнік з поўдня Капскай вобласці; сцёблы сцелюцца, здольныя хутка разрастацца і пакрываць вялікія плошчы. Суквецці — са светла-бэзавымі язычковымі вяночкамі, з’яўляюцца на працягу ўсяго года, але найбольш багата цвіценне назіраецца зімой. Як заносная расліна моцна распаўсюдзілася ў Каліфорніі. Маюцца разнавіднасці з чыста белымі, а таксама чырвонымі язычковымі вяночкамі.
• Osteospermum jucundum — мнагалетнік з унутраных абласцей Паўднёвай Афрыкі; суквецці з пурпурна-ружовымі язычковымі вяночкамі, больш цёмныя ў цэнтры; цвіценне багатае, на працягу амаль усяго года.

Гібрыдныя сарты

Большасць кветак, якія вырошчваюцца ў садах, з’яўляецца гібрыднымі сартамі нявызначанага паходжання. Некаторыя з такіх сартоў:

• Osteospermum ‘Bamba’ — у краявых кветак язычковыя вяночкі больш шырокія, чым у іншых сартоў; у пачатку цвіцення яны белыя, а затым становяцца фіялетавымі.
• Osteospermum ‘Buttermilk’ — кустарнік вышынёй да 60 см; лісце шэра-зялёнае; суквецці — кошыкі з цёмным цэнтрам і бледна-жоўтымі язычковымі вяночкамі краявых кветак.
• Osteospermum ‘Cannington Roy’ — паўкустарнік, які амаль сцелецца; кошыкі дыяметрам да 8 см; пры раскрыцці кветкі белыя з пурпурнымі кончыкамі, але пазней становіцца лілова-ружовымі.
• Osteospermum ‘Congo’ — у раслін гэтага сорта суквецці адносна дробныя, са светлымі ружова-фіялетавымі язычкамі.
• Osteospermum ‘Pemba’ — расліны з язычкамі, да паловы сваёй даўжыні зрослых у трубку.
• Osteospermum ‘Pink Whirls’ — расліны вышынёй каля паўметра з ружовымі кветкамі, язычковыя вяночкі якіх нярэдка бываюць дэфармаванымі (як бы «сціснутымі ў таліі»), пры тым, што на іншых кветках таго ж асобніка дэфармацыі няма.
• Osteospermum ‘Sandy Pink’ — расліны вышынёй каля 40 см з ружовымі язычкамі, падобнымі формай на лыжку.
• Osteospermum ‘Silver Sparkler’ — расліны вышынёй каля 40 см са светлымі кропкамі на лісці; краявыя кветкі з белымі язычкамі.
• Osteospermum ‘Volta’ — расліны, у якіх язычкі ў пачатку цвіцення маюць бэзава-ружовую афарбоўку, а затым святлеюць і становяцца амаль белымі.
• Osteospermum ‘Whirligig’ [syn. Osteospermum ‘Starry Eyes’] — расліны вышынёй крыху больш за паўметра з незвычайнымі кветкамі, язычковыя вяночкі якіх зверху белыя, а знізу — шэра-блакітныя, пры гэтым кожны язычок складзены ўздоўж.
• Osteospermum ‘Zulu’ — расліны з жоўтымі язычкамі.

Спіс відаў

Спіс відаў роду^[6] Спасылкі пасля назваў таксонаў паказваюць на іх персанальныя старонкі на сайце GRIN

• Osteospermum amplectens (Harv.) Norl.

= Norlindhia amplectens (Harv.) B.Nord.

• Osteospermum asperulum (DC.) Norl. [1]
• Osteospermum calendulaceum L.f. [2]

Сінонімы:

Oligocarpus calendulaceus (L.f.) Less.

• Osteospermum caulescens Harv. [3]
• Osteospermum clandestinum (Less.) Norl.

= Monoculus monstrosus (Burm.f.) B.Nord.

• Osteospermum corymbosum L. [4]
• Osteospermum dregei (DC.) Norl. [5]
• Osteospermum ecklonis (DC.) Norl. [6]

Сінонімы:

Dimorphotheca ecklonis DC.

• Osteospermum fruticosum
• Osteospermum hafstroemii Norl. [7]
• Osteospermum hispidum Harv. [8]
• Osteospermum hyoseroides (DC.) Norl.

= Monoculus hyoseroides (DC.) B.Nord.

• Osteospermum imbricatum L. [9]
• Osteospermum jucundum (E.Phillips) Norl. [10]
• Osteospermum junceum P.J.Bergius [11]
• Osteospermum leptolobum (Harv.) Norl. [12]

Сінонімы:

Tripteris leptoloba Harv.

• Osteospermum moniliferum L.

= Chrysanthemoides monilifera (L.) Norl.

• Osteospermum muricatum E.Mey. ex DC. [13]
• Osteospermum pachypteris DC.

= Osteospermum spinescens Thunb.

• Osteospermum pisiferum L.

= Chrysanthemoides monilifera (L.) Norl.

• Osteospermum pisiferum DC.

= Chrysanthemoides monilifera (DC.) Norl.

• Osteospermum rotundatum DC.

= Chrysanthemoides monilifera (DC.) Norl.

• Osteospermum scariosum DC. [14]

Сінонімы:

Tripteris flexuosa Harv.

• Osteospermum sinuatum (DC.) Norl. [15]

Сінонімы:

Tripteris sinuata DC.

• Osteospermum spinescens Thunb. [16]

Сінонімы:

Osteospermum pachypteris DC.

Tripteris pachypteris Harv.

• Osteospermum spinosum L.typus [17]
• Osteospermum thodei Markötter [18]
• Osteospermum uvedalia L.

= Smallanthus uvedalia (L.) Mack. ex Small

Гібрыдны сорт Osteospermum 'Flower Power Spider Purple'

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
3. Index Nominum Genericorum database (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 17 лютага 2013.
4. Ольга Равилова. Остеоспермум — африканская ромашка: уход, размножение (руск.). Good-Tips.Pro. Good-Tips.PRO - Полезный интернет-журнал (4 чэрвеня 2017). Праверана 2 жніўня 2017.(недаступная спасылка)
5. The Plant List: Osteospermum Архівавана 15 мая 2013.
6. Спіс таксонаў складзены паводле сайта GRIN і праекта Викивиды (даныя на 27 верасня 2008 г.)

Літаратура

• Кирпичников М. Э.  (руск.). Семейство сложноцветные, или астровые (Asteraceae, или Compositae) // Жизнь растений. В 6-ти т. / Под ред. А. Л. Тахтаджяна. — М.: Просвещение, 1981. — Т. 5. Ч. 2. Цветковые растения. — С. 462—476. — 300 000 экз.
• Ботаника. Энциклопедия «Все растения мира»: Пер. с англ. (ред. Григорьев Д. и др.) — Könemann, 2006 (русское издание). — С. 624—625. — ISBN 3-8331-1621-8.

Спасылкі

• Osteospermum у раздзеле Флора Паўночнай Амерыкі сайта eFloras Архивная копия ад 30 красавіка 2008 на Wayback Machine Праверана 27 верасня 2008 г.
• Остеоспермум ў энцыклапедыі дэкаратыўных садовых раслін Архивная копия ад 24 верасня 2008 на Wayback Machine Праверана 27 верасня 2008 г.
• Nordenstam B., Trift I. A PHYLOGENETIC STUDY OF THE CALENDULEAE (ASTERACEAE). Анонс дакладу на XVI міжнародным батанічным кангрэсе (1999) Праверана 02 кастрычніка 2008 г.