Timber Sycamore

Баявік «Джайш аль-Іза» страляе з СТРК BGM-71 TOW амерыканскай вытворчасці па ўрадавых сілах падчас наступлення на Хаму ў 2017 годзе.

Timber Sycamore — праграма Цэнтральнага разведвальнага ўпраўлення ЗША па пастаўках зброі і падрыхтоўцы байцоў сірыйскай апазіцыі падчас грамадзянскай вайны ў Сірыі. Праводзілася з 2012/2013 па 2017.

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

Летам 2012 года дырэктар ЦРУ Дэвід Пэтрэўс прапанаваў правесці таемнае ўзбраенне і навучанне сірыйскіх паўстанцаў. Прэзідэнт Барак Абама першапачаткова адхіліў прапанову, але пазней, дзякуючы лабіяванню замежных лідараў, у тым ліку іарданскага манарха Абдулы II і прэм’ер-міністра Ізраіля Біньяміна Нетаньяху, пагадзіўся[1].

Да рэалізацыі праграмы прыступілі ў канцы 2012 года[2][3], па іншай інфармацыі — у пачатку 2013 года. Timber Sycamore праводзілася з апорай на вопыт іншых падобных аперацый папярэдніх дзесяцігоддзяў[4][5].

Як піша The New York Times, першапачаткова ў рамках сваёй місіі амерыканскія вайскоўцы павінны былі толькі навучаць сірыйскіх паўстанцаў карыстанню вайсковай тэхнікай. Праз некалькі месяцаў у праграму былі ўнесены папраўкі, якія дазвалялі не толькі навучаць, але і абсталёўваць сілы апазіцыі[6]. Па словах амерыканскіх чыноўнікаў, праграма была вельмі эфектыўнай. За лік яе сірыйская апазіцыя дамаглася істотных поспехаў на полі бою[7]. Але з пачаткам ваеннага ўмяшання Расіі эфектыўнасць мерапрыемстваў знізілася[7].

Упершыню аб Timber Sycamore стала вядома ў чэрвені 2016 года, калі пра яе напісалі The New York Times і Al Jazeera[8].

У ліпені 2017 года ананімныя чыноўнікі заявілі, што прэзідэнт Дональд Трамп пасля кансультацый з саветнікам па нацыянальнай бяспецы Гербертам Мак-Мастэрам і дырэктарам ЦРУ Майкам Пампеа вырашыў паступова спыніць Timber Sycamore[9], каб перанакіраваць намаганні на барацьбу з Ісламскай дзяржавай і на ўмацаванне абарончых магчымасцей умеранай апазіцыі[9][10][11].

Апісанне

[правіць | правіць зыходнік]

Хоць пра Timber Sycamore стала вядома ў СМІ, але да гэтага часу праграма застаецца засакрэчанай, і многія дэталі пакуль невядомы, у тым ліку агульны аб’ём падтрымкі[12].

Місія кіравалася камандаваннем ваенных аперацый у Амане[13]. У рамках праграмы апазіцыя забяспечвалася аўтаматамі Калашнікава, мінамётамі, рэактыўнымі гранатамётамі, супрацьтанкавымі кіраванымі ракетамі, акулярамі начнога бачання, пікапамі і іншым. Шмат зброі было набыта на Балканах (напрыклад, у Харватыі[14]) і ва Усходняй Еўропе, а затым накіравана сілам сірыйскіх паўстанцаў і ў іарданскія трэніровачныя лагеры[4][13]. Як пісала The Daily Beast, дапамогу ў рамках Timber Sycamore атрымлівалі як мінімум 50 груповак[2].

Выданне The Washington Post пісала, што праграма «паслужыла цэнтральным элементам стратэгіі ЗША» па ціску на прэзідэнта Сірыі Башара Асада. У ажыццяўленні праграмы дапамагалі Саудаўская Аравія (тэхнікай і грашыма), Іарданія (тэрыторыяй), а таксама Катар, Турцыя і Вялікабрытанія[4][13][15]. Для місіі ў тым ліку выкарыстоўвалася авіябаза Рамштайн у Германіі[16].

Роля Беларусі

[правіць | правіць зыходнік]
Гл. таксама: Экспарт ваеннай прадукцыі Беларусі

Пасля 2014 года беларускія вытворцы вайсковай тэхнікі ў значнай ступені пазбавіліся свайго галоўнага рынку — Расіі. Гэта моцна ўдарыла па ВПК, паставіўшы краіну перад неабходнасцю шукаць новыя рынкі збыту[17].

Як паведаміла ў верасні 2015 года Упраўленне ААН па пытаннях раззбраення, у 2014 годзе Беларуссю праз Балгарыю амерыканскім уладам прададзена 610 ракет для супрацьтанкавай сістэмы «Фагот» і восем процітанкавых комплексаў «Метыс». У мерапрыемствах удзельнічала кампанія Purple Shovel LLC, якую Пентагон упаўнаважыў скупляць у краінах былога Варшаўскага дагавора савецкую зброю для перадачы яе сірыйскай умеранай апазіцыі. Хоць у ЗША дзейнічае забарона на гандаль зброяй з Мінскам, але факт куплі беларускіх ракет прызналі ў амерыканскім камандаванні спецыяльных аперацый[18][19].

Паводле Dilova Stolytsya, амерыканскія інструктары ездзілі ў Беларусь для навучання абыходжанню з узбраеннем[17].

Праблемы

[правіць | правіць зыходнік]

Паўстанцы, што падтрымліваліся амерыканцамі, часта ваявалі разам з Фронт аль-Нусрай, а таму частка зброі трапіла да ісламістаў. Гэта выклікала вялікую заклапочанасць у адміністрацыі Барака Абамы[20].

У сакрэтнай дэпешы Дзяржаўнага дэпартамента ЗША, падпісанай дзяржсакратаром Хілары Клінтан, паведамлялася, што ўдзел у праграме саудаўскіх спонсараў, якія падтрымлівалі суніцкіх апазіцыянераў, прывяло да таго, што частка рэсурсаў трапляла да баевікоў Аль-Каіды[21].

Па словах амерыканскіх і іарданскіх чыноўнікаў, частка ўзбраенняў, якую ЦРУ і Саудаўская Аравія пастаўлялі праз Іарданію, была выкрадзена супрацоўнікамі іарданскага Галоўнага разведвальнага ўпраўлення і прададзена на чорным рынку[22][23]. Разведчыкі выкарыстоўвалі прыбытак для набыцця прадметаў раскошы з ведама вышэйстаячых афіцэраў. Крадзяжы былі спыненыя пасля шматлікіх скаргаў з боку амерыканскіх і саудаўскіх урадаў[4]. Па словах іарданскіх чыноўнікаў, некалькі афіцэраў разведкі былі звольненыя[24].

Адным з наступстваў гэтай праграмы стаў паток амерыканскай зброі, уключаючы аўтаматы, мінамёты і рэактыўныя гранаты, на чорны рынак Блізкага Усходу. Крытыкі палічылі яе неэфектыўнай і дарагой і выказалі заклапочанасць з нагоды захопу зброі ісламісцкімі групоўкамі[25]. Частка ўзбраення, пастаўляемага праз Timber Sycamore, трапіла ў рукі кантрабандыстаў[13], якія прадавалі яе на базары ў Маане на поўдні Іарданіі і Сахабе ў Амане[24]. Адтуль, праз ланцуг перапродажаў, ваенная прадукцыя трапляла да групоўцы «Ісламская дзяржава»[13].

Гл. таксама

[правіць | правіць зыходнік]

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Mark Mazzetti, Adam Goldman, Michael S. Schmidt (2 August 2017). "Behind the Sudden Death of a Billion Secret C.I.A. War in Syria". The New York Times. Праверана 28 August 2017.{{cite news}}: Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (спасылка)
  2. ↑ а б Lister, Charles (7 June 2016). "Al Qaeda Reaps Rewards of U.S. Policy Failures on Syria". The Daily Beast. Праверана 20 September 2016.
  3. ↑ Jones, Gareth (2013-03-10). Webb, Jason (рэд.). "Americans are training Syria rebels in Jordan: Spiegel". Reuters(англ.). Праверана 2019-10-24.
  4. ↑ а б в г Mazzetti, Mark; Younes, Ali (26 June 2016). "C.I.A. Arms for Syrian Rebels Supplied Black Market, Officials Say". The New York Times. Праверана 20 September 2016.
  5. ↑ Ignatius, David (2017-07-20). "What the demise of the CIA's anti-Assad program means". The Washington Post. Праверана 2017-07-23.
  6. ↑ Mazzetti, Mark; Apuzzo, Matt (23 January 2016). "U.S. Relies Heavily on Saudi Money to Support Syrian Rebels". The New York Times. Праверана 20 September 2016.
  7. ↑ а б "Jordanian officials sold CIA-supplied weapons to arms dealers: report". Pakistan Today. 27 June 2016.
  8. ↑ Binnie, Jeremy; Gibson, Neil (8 April 2016). "US arms shipment to Syrian rebels detailed". Jane's Defence Weekly. IHS. Архівавана з арыгінала 5 December 2016.
  9. ↑ а б Jaffe, Greg; Entous, Adam (19 July 2017). "Trump ends covert CIA program to arm anti-Assad rebels in Syria, a move sought by Moscow". The Washington Post. Праверана 20 July 2017.
  10. ↑ Ignatius, David (2017-07-20). "What the demise of the CIA's anti-Assad program means". The Washington Post. Праверана 2017-07-23.
  11. ↑ Ali Watkins (21 July 2017). "Top general confirms end to secret U.S. program in Syria". Politico. Праверана 20 July 2017.
  12. ↑ Cordesman, Anthony (1 February 2016). "Creeping Incrementalism: U.S. Forces and Strategy in Iraq and Syria from 2011 to 2016: An Update". Center for Strategic and International Studies. Праверана 20 September 2016.
  13. ↑ а б в г д Sands, Phil; Maayeh, Suha (7 August 2016). "Death of a Syrian arms salesman". The National. Праверана 21 September 2016.
  14. ↑ Mazzetti, Mark; Apuzzo, Matt (2016-01-23). "U.S. Relies Heavily on Saudi Money to Support Syrian Rebels". The New York Times [амерыканская англійская]. ISSN 0362-4331. Праверана 2020-08-11.
  15. ↑ Chivers, C. J.; Schmitt, Eric (25 February 2013). "Saudis Step Up Help for Rebels in Syria With Croatian Arms". The New York Times. Праверана 18 December 2016.
  16. ↑ Obermaier. Heikle Fracht aus Ramstein (12 верасня 2017).
  17. ↑ а б Серые сделки. Как получается, что русские танки в Сирии уничтожают белорусским оружием // Dilova Stolytsya, 21 февраля 2021
  18. ↑ СМИ: США закупали оружие для сирийских повстанцев в Белоруссии // Взгляд, 24 сентября 2015
  19. ↑ The US tried to send weapons to Syrian rebels through companies in Belarus and Bulgaria — and it ended in disaster
  20. ↑ Mark Mazzetti, Adam Goldman, Michael S. Schmidt (2 August 2017). "Behind the Sudden Death of a Billion Secret C.I.A. War in Syria". The New York Times. Праверана 28 August 2017.{{cite news}}: Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (спасылка)
  21. ↑ Norton, Ben (28 June 2016). "CIA and Saudi weapons for Syrian rebels fueled black market arms trafficking, report says". Salon. Праверана 20 September 2016.
  22. ↑ "Report: CIA weapons for Syrian rebels sold to arms dealers". Arutz Sheva. 28 June 2016.
  23. ↑ "Report: CIA weapons for Syrian rebels sold to arms dealers". Arutz Sheva. 28 June 2016.
  24. ↑ а б Biloslavo, Fausto (28 March 2016). "Finite sul mercato nero le armi che la Cia ha dato ai ribelli siriani". Il Giornale. Праверана 22 September 2016.
  25. ↑ Mazzetti, Mark; Goldman, Adam; Schmidt, Michael S. (2017-08-02). "Behind the Sudden Death of a $1 Billion Secret C.I.A. War in Syria". The New York Times [амерыканская англійская]. ISSN 0362-4331. Праверана 2020-12-14.