Іаган Генрых Мюнц

Іаган Генрых Мюнц
Дата нараджэння 28 верасня 1727(1727-09-28)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці май 1798 (70 гадоў)
Месца смерці
Грамадзянства
Род дзейнасці мастак, архітэктар, інжынер, ваенны інжынер, ландшафтны архітэктар, рысавальнік, general contractor
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Мюнц.

Іаган Генрых Мюнц (ням.: Johann Heinrich Müntz, фр.: Jean Henri Müntz, польск.: Jan Henryk Müntz; 28 верасня 1727, Мюлуз — 1798, Касель) — мастак-партрэтыст, пейзажыст, архітэктар, ваенны інжынер. Мюнц быў усебакова адораны і працаваў у Еўропе і шмат падарожнічаў. Як інжынер арміі атрымаў адукацыю ў Францыі. Падарожнічаў ў Іспаніі, Італіі. Працаваў у Англіі.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]
Маёнтак Строўберы-Хіл  (англ.) (бел. (Рычманд-на-Тэмзе). Палатно Жана Анры Мюнца

Іаган Генрых Мюнц нарадзіўся 28 верасня 1727 года ў г. Мюлузе, Эльзас.

Інтарэсы Мюнца развіваліся ў розных напрамках — ад горнай справы, геалогіі (гэтай тэме ў яго нататках нададзена дастаткова шмат увагі) і батанікі да архітэктуры, картаграфіі і ваеннай справы. У большай ступені ён вядомы як мастак, у меншай — як архітэктар. Ён выдатна валодаў чатырма мовамі — французскай, англійскай, нямецкай і галандскай.

Ва ўзросце 22 гадоў Мюнц пакінуў родны край і пачаў сваё бясконцае падарожжа, якое доўжылася амаль паўстагоддзя. У 1748 годзе ён наведаў Іспанію, ў 1749—1753 гадах быў у Італіі, адкуль у 1753, перасякаючы Еўропу, адправіўся ў Англію, дзе пражыў да 1763 года.

У Англіі ён вядомы як архітэктар, які стаяў ля асноў фарміравання цікавасці да стылю неаготыкі, які толькі зараджаўся. Там Мюнц трапіў у вузкі круг людзей, якія стаялі ля вытокаў «гатычнага рэнесансу». Калі ў Англіі справы не склаліся, ён зноў адправіўся ў дарогу, перасёк Еўропу, у 1762 годзе наведаў Іерусалім, у 1763—1764 гадах пабываў у Грэцыі.

Перыяд жыцця з канца 1760-х і да 1777 гг. звязаны з Галандыяй. Тут ён захапіўся працэсам выплаўлення срэбра і медзі, таму ўладкаваўся працаваць на манетным двары пад Амстэрдамам.

І. Мюнц. «Белавежская пушча. Паляванне на мядзведзя»

1779 года Мюнц прыехаў у Варшаву, а затым адправіўся ў Гродна (дарэчы, каб туды дабрацца, ён прадаў частку сваіх работ каралю Станіславу Аўгусту), дзе паступіў на ваенную службу і пачаў супрацоўніцтва са Станіславам Панятоўскім. У Гродне Мюнц, верагодна, некаторы час працаваў выкладчыкам у мясцовым Кадэцкім Корпусе. Вядома таксама, што ў 1781 годзе ён быў членам мясцовай масонскай ложы.

Корсунь. Палац Станіслава Панятоўскага  (укр.) (бел.

Як архітэктар у Польшчы Мюнц практычна не працаваў, а вось на тэрыторыі Украіны, верагодна, па яго праекту быў пабудаваны ацалелы да нашых дзён палац  (укр.) (бел. у Корсунь-Шаўчэнкаўскім Чаркаскай вобласці, які злучыў у сабе рысы маўрытанскай архітэктуры (з імі Мюнц пазнаёміўся ў Іспаніі) і неаготыкі (у гэтым кірунку ён працаваў у Англіі). Пасля таго як Мюнц захварэў, яго працу скончыў польскі архітэктар англійскага паходжання Джон Ліндсэй.

Падарожнічаў шмат па Украіне. Шмат яго работ з апісаннямі ўкраінскіх гарадоў і пейзажаў знаходзяцца ў яго падарожным дзённіку. Падарожжы Мюнца па Украіне былі шмат у чым прадыктаваныя маршрутамі перамяшчэннямі Станіслава Панятоўскага. У 1778 годзе Станіслаў Аўгуст ухваліў перадачу пад кантроль пляменніка Канеўскага староства, а. мястэчка Корсунь было абрана Станіславам ў якасці будучай галоўнай рэзідэнцыі.

І. Мюнц. «Зубр»

У падарожжах з Панятоўскім па цяперашніх землях Польшчы, Украіны, Малдовы і Беларусі Мюнц правёў летнія сезоны 1779—1783 гадоў, а вясной і летам 1784 года самастойна падарожнічаў па Польшчы, у раёны Кракава і Кельцаў.

У 1785 годзе Ёган Генрых Мюнц здзейсніў з Панятоўскім падарожжа ў Італію.

Памёр у 1798 годзе ў Каселе, дзе цяпер ёсць яго помнік.

Зноскі

  1. ↑ RKDartists Праверана 23 жніўня 2017.
  2. ↑ Johann Heinrich Müntz // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Ю. А. Мицик. Мюнц Жан-Анрі // 142 // Енциклопедія історії України[ru] : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій[ru] (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К.: «Наукова думка[ru]», 2010. — Т. 7 : Мл — О.— С. 142. — ISBN 978-966-00-1061-1. (укр.)
  • Jana Henryka Müntza podroże malownicze po Polsce i Ukraine: 1781—1783. — Warszawa: 1982. — 355 s.
  • Дракохруст Е. И. Альбом-дневник И. Г. Мюнца: 1781—1783 гг. — Труды государственного исторического музея СССР, 1941 г., т. 14, с. 153—187.
  • Дракохруст Е. И. Документы о правобережной Украине 18 в.: альбомы и дневники Иоганна-Готлиба Мюнца. — Историк-марксист, 1940 г., № 9, с. 130—134.
  • Родичкина О. Ян Генрих Мюнц и его роль в культуре Украины. — Вісник Українського товариства охорони пам’яток історії та культури, 2000 р., № 1, с. 40 — 44, 8 іл.
  • Україна XVIII століття у малюнках Йогана Генріха Мюнца / Упор.: Тарас Чухліб. Пер. з фрвнц. Зої Борисюк. - Київ, Видавництво "Мистецтво", 2022. - 208 стор.
  • «Voyages pictoresques de la Pologne par Müntz 1781—1783»