Аднадольныя

Аднадольныя
Венерын чаравічак сапраўдны Пшаніца цвёрдая Пандан карысны Капытнік
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Аднадольныя
Міжнародная навуковая назва
Liliopsida Batsch (1802)
Парадкі
Гл. тэкст
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   38881 NCBI   4447 EOL   4074

Аднадольныя, аднасемядольныя, лілеопсіды (Liliopsida) — клас кветкавых раслін, зародак якіх мае адну, у адрозненне ад двухдольных, семядолю.

Апісанне

Пераважна травяністыя расліны. Дравяністыя віды трапляюцца ў тропіках, радзей у субтропіках. У траў сцябло ў таўшчыню не расце.

Каля 20 парадкаў, больш за 60 тыс. відаў. Пашыраны ва ўмераным поясе, складаюць значную частку травастою лугоў, стэпаў, саваннаў. На Беларусі 11 парадкаў: асакакветныя, ароннікакветныя, жабнікакветныя, касачакветныя, лілеякветныя, метлюжкакветныя, наядакветныя, рагозакветныя, сітакветныя, шальнікакветныя, ятрышнікакветныя; больш за 350 відаў.^[2] Галоўны кампанент расліннага покрыва балот, лугоў і лясоў. Сярод аднадольных: меч-трава звычайная, пуханос альпійскі, ладдзян трохнадрэзны, асака заліўная, гайнік цёмна-чырвоны, асака Хоста і нш.

Зародак насення мае адну семядолю. Лісце з паралельным або дугавым жылкаваннем, звычайна без чаранка і прылісткаў, з похвамі. Праводзячая сістэма сцябла з многіх асобных праводзячых пучкоў закрытага (без камбію) тыпу, раскіданых на папярочным разрэзе. Кветкі пераважна трохчленныя, радзей чатырох- ці двухчленныя; пылок монакальпатны (з адной разоркай ці порай). Першасны карэньчык рана адмірае, другасная каранёвая сістэма валасніковістая, часта бывае змена падземных парасткаў (карэнішча, клубні, цыбуліны).

Харчовыя, кармавыя, тэхнічныя, дэкаратыўныя, лекавыя і прыпраўныя расліны.

Класіфікацыя

Сістэма Кронквіста

Традыцыйнай класіфікацыяй з'яўляецца сістэма Кронквіста (1981), паводле якой усе аднадольныя былі падзелены на пяць падкласаў з наступнымі парадкамі:

Алісматыды (Alismatidae)

• Парадак Шальнікакветныя (Alismatales)
• Парадак Жабнікакветныя (Hydrocharitales)
• Парадак Наядакветныя (Najadales)
• Парадак Трыўрыдакветныя (Triuridales)

Арэцыды (Arecidae)

• Парадак Пальмакветныя (Arecales)
• Парадак Cyclanthales
• Парадак Панданакветныя (Pandanales)
• Парадак Ароннікакветныя (Arales)

Камелініды (Commelinidae)

• Парадак Камелінакветныя (Commelinales)
• Парадак Eriocaulales
• Парадак Restionales
• Парадак Сітнікакветныя (Juncales)
• Парадак Асакакветныя (Cyperales)
• Парадак Hydatellales
• Парадак Пухоўкакветныя (Typhales)

Zingiberidae

• Парадак Bromeliales
• Парадак Імбіракветныя (Zingiberales)

Лілеіды (Liliidae)

• Парадак Лілеякветныя (Liliales)
• Парадак Ятрышнікакветныя (Orchidales)

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. БелЭн у 18 т. Т.9. Мн., 1999

Літаратура

• Сапегін Л. М. Батаніка. Сістэматыка вышэйшых раслін: вучэбны дапаможнік для студэнтаў устаноў вышэйшай адукацыі па біялагічных спецыяльнасцях. — Гомель: ГДУ, 2012. — 337 с. ISBN 978-985-439-644-6