Горад
| ||||||||||||||||||||||||||
Айру́м (арм.: Այրում) — горад у Арменіі, на поўначы марза Тавуш.
Галовай гарадской абшчыны з’яўляецца Руслан Антанян[1].
Горад знаходзіцца ў падножжа хрыбта Гугарац, за 18 км на захад ад Наемберана, за 28 км на паўночны ўсход ад Алаверды суседняга марза Лары і за 13 км на паўднёвы ўсход ад грузінскага горада Садахло. Горад знаходзіцца на беразе ракі Дэбед на чыгунцы і аўтатрасе Ерэван — Тбілісі.
У Айруме растуць высакаякасныя персікі, яны нароўні з наемберанскімі з’яўляюцца самымі якаснымі на тэрыторыі Арменіі.
Айрум з 1960 года з’яўляўся пасёлкам гарадскога тыпу. Пасля адміністрацыйнай рэформы ў Арменіі зноў атрымаў статус сяла, з 04.07.2006 горад.
У наваколлі сяла былі знойдзены сляды селішча бронзавага веку — збожжасховішча, статуэткі.
Паводле дадзеных «Каўказскага календара» на 1912 год у сяле Айрум Барчалінскага павета Тыфліскай губерні жылі 360 чалавек, галоўным чынам азербайджанцаў, паказаных як «татары»[2].
Дынаміка насельніцтва Айрума паказана ў табліцы.
Год | 1926 | 1939 | 1959 | 1979 | 2001[3] | 2008 |
---|---|---|---|---|---|---|
Насельніцтва | 46 | 100 | 282 | 2252 | 2190 | 2381[4] |
Асноўная частка насельніцтва працуе ў будаўніцтве, на кансервавым заводзе і ў чыгуначнай гаспадарцы. Кансервавы завод спецыялізуецца на перапрацоўцы садавіны, у 1980-х гг. ён з’яўляўся другім па велічыні ў рэспубліцы.
Блізу аднаго з суседніх сёл — Тэхут знаходзіцца буйнае медзяна-малібдэнавае радовішча — Тэхуцкае. Запасы медзяна-малібдэнавай руды на радовішчы складаюць каля 450 млн тон. У дадзены момант радовішча ў стадыі распрацоўкі.
Айрум з’яўляецца адзіным дзейным чыгуначным міждзяржаўным пунктам і адпаведна ўсе чыгуначныя перавозкі з Арменіі ў іншыя краіны ажыццяўляюцца праз станцыю Айрум і далей у Грузію. Пасажырскі рух прадстаўлены адным прыгарадным цягніком Гюмры — Айрум, цягніком далёкага прытрымлівання Ерэван — Тбілісі і летнім цягніком Ерэван — Батумі[5].