Амон Ра | |
---|---|
руск.: Омон Ра | |
Аўтар | Віктар Алегавіч Пялевін |
Мова арыгінала | руская і англійская |
Дата напісання | 1991 |
Дата першай публікацыі | 1992 |
Выдавецтва | Текст[d] |
Наступны | Жыццё насякомых |
«Амо́н Ра» (руск.: «Омон Ра») — першы раман рускага пісьменніка Віктара Пялевіна, напісаны ў 1991 годзе. З’яўляецца паўпародыяй на выхаваўчыя раманы савецкай эпохі і па жанры блізкі да трылера. Характэрна ўвага да дэталяў, якія ў фінале складаюцца ў адну карціну.
Назва ўтрымлівае алюзію на старажытнаегіпецкага боства сонца Амона-Ра, які, паводле міфа, ад заходу да ўсходу сонца змагаецца пад зямлёй з сіламі цемры.
Раман перакладзены на англійскую і японскую мовы[1].
Сюжэт будуецца на падрыхтоўцы савецкіх касманаўтаў да палёту на Месяц. Адзін з іх — галоўны герой кнігі Амон Крывамазаў (Ра — пазыўны па імені старажытнаегіпецкага боства, які выкарыстаў галоўны герой). Кніга прысвечана «героям савецкага космасу» — але не шырока чествуемым афіцыйным касманаўтам, якіх шырока ушаноўваюць, а нікому не вядомым шараговым прадстаўнікам засакрэчанага «савецкага космасу».
Раман апавядае таксама пра сам палёт і «выкрыццё» касманаўтыкі. Гратэскнасць апавядання падкрэслена з першых старонак відавочным анахранізмам: раман напісаны ў 1991 годзе, савецкі ўдзел у месяцовай эпапеі адносіцца да другой паловы 1960-х — пачатку 1970-х гадоў, а рускамоўная абрэвіятура «АМОН», якая адсылае да абрывіятуры АМАП (атрад міліцыі асабага прызначэння), па якой даў імя галоўнаму герою бацька-міліцыянер, з’явілася ў канцы 1988 года.
У сюжэце фігуруе лётнае вучылішча імя Марэсьева ў Зарайску, дзе курсантам пасля паступлення ампутуюць ногі ў імя Радзімы, а затым навучаюць танцаваць калінку (паколькі самалётаў няма). Кіраўнік вучылішча кажа, што падарыць Радзіме ногі можа кожны, справа няхітрая, «а ты паспрабуй жыццё аддаць!». Мімаходзь у кнізе таксама згадваецца пяхотнае вучылішча імя Аляксандра Матросава, выпускныя іспыты ў якім суправаджаюцца кулямётнымі чэргамі, і Вышэйшая ваенна-палітычнае вучылішча імя Паўла Карчагіна, выпускнікі якога былі паралізаванымі і сляпымі інвалідамі.
Па непасрэднай тэме кнігі высмейваюцца з гіпербалічным акцэнтам «схаваныя таямніцы савецкай касманаўтыкі». У прыватнасці, высвятляецца, што касманаўты-смяротнікі таемна змяшчаюцца ў вельмі сціснутыя адсекі першых прыступак ракет-носьбітаў Р7 замест блока аўтаматычнага кіравання, каб уручную аддзяляць прыступкі падчас разгону, і ў «Месяцаход» для яго ручнога кіравання па Месяцы, а савецкая касманаўтыка, пілатуемая і беспілотная, да таго ж яшчэ і імітуецца — усе «палёты» адбываюцца недзе пад зямлёй у Маскве.
Ідэя кнігі знаходзіць перасячэнні з некаторымі рускімі і замежнымі кінематаграфічнымі творамі пра выкрыццё касманаўтыкі, якае інсцэніруе палёты («Казярог адзін») або пад зямлёй («Вялікае касмічнае вандраванне») і якая хавае няўдачы («Першыя на Месяцы», «Апалон 18»), а таксама з канспіралагічнай тэорыяй «месяцовай змовы».
Аповесць была ўпершыню апублікавана (у часопісным варыянце) у часопісы «Знамя» ў 1992 годзе[2]. Урывак з аповесці пад назвай «Месяцаход» быў апублікаваны ў 1991 годзе ў часопісы «Знание — сила»[3] і ў першым аўтарскім зборніку «Сіні ліхтар».