Ан-12

Ан-12
Тып transport aircraft with 4 turboprop engines[d] і fixed-wing airlifter[d]
Распрацоўшчык Антонаў[d]
Вытворца Антонаў[d], Irkutsk Aviation Plant[d], Voronezh Aircraft Production Association[d] і Ташкенцкі механічны завод[d]
Першы палёт 16 снежня 1957 і 1959[1]
Пачатак эксплуатацыі 1959
Эксплуатанты Афганістан, Алжыр[2][3], Ангола, Antonov Airlines[d][4], Мотор Січ (авіякампанія)[5], Balkan Bulgarian Airlines[d], Algerian Air Force[d][6], Afghan Air Force[d] і Нацыянальныя ваенна-паветраныя сілы Анголы[d]
Адзінак выраблена 1 248
Базавая мадэль Antonov An-10 Ukraina[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ан-12 — чатырохматорны турбавінтавы ваенна-транспартны самалёт, распрацаваны ў Савецкім Саюзе. Гэта ваенная версія Ан-10 і мае мноства варыянтаў. Больш за тры дзесяцігоддзі Ан-12 быў стандартным грузавым і дэсантным самалётам ВПС СССР. Усяго было пабудавана 1248 штук.

Ан-12БП у Кітайскім музеі авіяцыі, Пекін

Дызайн і распрацоўка

[правіць | правіць зыходнік]

Ан-12, распрацаваны на аснове Ан-8, быў ваеннай версіяй пасажырскага самалёта Ан-10. Першы прататып Ан-12 паляцеў у снежні 1957 года і паступіў на савецкую вайсковую службу ў 1959 годзе. Першапачаткова самалёт вырабляўся на Дзяржаўным авіяцыйным заводзе ў Іркуцку. З 1962 года вытворчасць была перанесена ў Ташкент, дзе было пабудавана 830 штук. Пазней вытворчасць перамясцілася ў Варонеж і Казань[7].

У ваеннай эксплуатацыі Ан-12 мае ўмяшчальнасць да 100 цалкам абсталяваных дэсантнікаў або 20 000 кг грузу, які загружаецца праз заднюю пагрузачную рампу/дзверы.

Кітайская вытворчасць

[правіць | правіць зыходнік]

У 1960-х гадах Кітай набыў у Савецкага Саюза некалькі самалётаў Ан-12 разам з ліцэнзіяй на зборку самалёта на мясцовых прадпрыемствах. З-за пагаршэння кітайска-савецкіх зносін Савецкі Саюз адклікаў сваю тэхнічную дапамогу. Сіаньская авіябудаўнічая кампанія і Сіаньскі авіяканструктарскі інстытут правялі рэканструяванне Ан-12 для мясцовай вытворчасці, і першы палёт кітайскага Ан-12 быў адкладзены да 1974 года пасля таго, як СССР спыніў вытворчасць у 1973 годзе[8] .

У 1981 годзе кітайскі варыянт Ан-12, які атрымаў пазначэнне Y-8, нарэшце паступіў у вытворчасць. З тых часоў Y-8 стаў адным з самых папулярных ваенных і грамадзянскіх транспартна-грузавых самалётаў Кітая, з мноствам варыянтаў вытворчасці і экспарту. Для Y-8 была абраная канструкцыя навігацыйнай кабіны бамбардзіроўшчыка Ту-16/Н-6 замест арыгінальнай карацейшай канструкцыі кабіны штурмана Ан-12, паколькі бамбавік Н-6 некаторы час серыйна выпускаўся[9]. Хаця Ан-12 больш не выкарыстоўваецца ні ў Расіі, ні ва Украіне, Y-8 мадэрнізаваны і вырабляецца ў Кітаі. Апошні Y8-F600 выраблены сумесным прадпрыемствам кампаніі Shaanxi Aircraft Company, Аэранавігацыйнага навукова-тэхнічнага комплексу Антонава (ASTC) і Pratt & Whitney Canada. Y8-F600 мае перапрацаваны фюзеляж, заходнюю авіёніку, турбавінтавыя рухавікі PW150B з вінтавой сістэмай R-408 і шкляную кабіну з двума экіпажамі[10].

Гісторыя аперацыі

[правіць | правіць зыходнік]
P-7 дэсантная платформа для выкарыстання з самалётамі Ан-12. Абсталяваны парашутнай сістэмай МКС-5-12П. Нагружаная маса 4000-4900 кг. Упершыню выкарыстаны на вучэннях «Кастрычніцкі шторм» пад Эрфуртам, ГДР. Апошні раз выпаў у Польшчы ў 1986 годзе.

Савецкія ВПС

[правіць | правіць зыходнік]

Самалёт упершыню узляцеў у 1957 годзе і вырабляўся ў СССР да 1973 года. Ён выкарыстоўваўся ў розных ролях: ад пошукава-выратавальных аперацый да транспарціроўкі абсталявання. Найбольш значнае яго выкарыстанне было заўважана падчас савецка-афганскай вайны. Сярод савецкіх воінаў было сумна вядома, што самалёт выляцітае з Афганістана ў Ташкент з «Грузам 200» або трунамі з целамі загінуўшых салдат. У сувязі з гэтым самалёт атрымаў мянушку «Чорны цюльпан»[11].

Варыянты

[правіць | правіць зыходнік]

У дадатак да сваёй асноўнай ролі ў перавозцы грузаў, Ан-12 быў адаптаваны ў якасці платформы для шырокага спектру спецыялізаваных задач і было выпушчана каля 30 розных варыянтаў. Мадэрнізацыя ўключала павелічэнне ўзлётнай масы і дадатковы запас паліва. Мадэрнізаваны варыянт Ан-12БП стаў стандартным тактычным транспартам савецкіх і іншых ВПС. У 2019 годзе на ваенным форуме «Армія-2019» было абвешчана, што Расія пачала працаваць над узброеным варыянтам Ан-12 для наземнага ўдару і блізкай авіяцыйнай падтрымкі, падобным да АС-130. У 2021 годзе было абвешчана, што баявы карабель усё ж не будзе грунтавацца на Ан-12, бо не адпавядаў патрабаванням да «лятаючага наводчыка».

Аператары

[правіць | правіць зыходнік]

У цяперашні час Ан-12 карыстаецца папулярнасцю ў грузавых аператараў, асабліва ў СНД, Афрыцы і Індыйскім субкантыненце[12].

Грамадзянскія аператары

[правіць | правіць зыходнік]
Ан-12А Vega Air здзейсніў дымны ўзлёт з аэрапорта Каструп у 2004 годзе.

12 студзеня 2009 года Аб’яднаныя Арабскія Эміраты (ААЭ) выдалі часовую забарону на палёты Ан-12 над іх паветранай прасторай пасля несанкцыянаванага выезду на ўзлётна-пасадачную паласу ў міжнародным аэрапорце Шарджа, і GCAA параіла аператарам спыніць выкарыстанне самалёта[13][14]. Забарона стала пастаяннай у лютым 2010 года[15].

Зноскі

  1. ↑ Jane's Pocket Book of Military Transport and Training Aircraft — Janes, 1974. — P. 27.
  2. ↑ Frawley G. The International Directory of Military Aircraft 2002/03: The thoroughly revised fourth edition of the only biennial directoy of the world's military aircraft. Features over 320 individual aircraft types currently in service or under development and a fleet inventory of the world's air arms, plus significant UAVs and aircraft carriers. — Aerospace Publications, 2002. — ISBN 978-1-875671-55-7
  3. ↑ Frawley G. The International Directory of Military Aircraft 1996/97 — Aerospace Publications, 1996. — ISBN 1-875671-20-X
  4. ↑ http://www.antonov.com/services/antonov-airlines
  5. ↑ http://flymotorsich.com/en/pages/fleet
  6. ↑ Jane's World Air Forces Issue 12 — 2000. — С. 7.
  7. ↑ Y8 Turboprop Transport Aircraft(недаступная спасылка). Sino Defence. Архівавана з першакрыніцы 27 March 2008.
  8. ↑ Y8 Turboprop Transport Aircraft. Sino Defence. Архівавана з першакрыніцы 27 March 2008.
  9. ↑ Y8 navigator cockpit modification(недаступная спасылка). AirForceWorld.com. Архівавана з першакрыніцы 9 верасня 2011. Праверана 25 лютага 2022.
  10. ↑ Y8F600 aircraft(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 21 мая 2006. Праверана 25 лютага 2022.
  11. ↑ "Чёрный тюльпан": почему советские солдаты в Афганистане так назвали самолёт АН-12. Русская Семёрка. Архівавана з першакрыніцы 8 April 2020.
  12. ↑ Gordon, Yefim & Komissarov, Dmitry.
  13. ↑ GCAA issues temporary ban of Antonov An-12 from UAE airspace. Архівавана з першакрыніцы 1 February 2009.
  14. ↑ United Arab Emirates bans flights of Soviet-built An-12 aircraft. Архівавана з першакрыніцы 1 February 2009.
  15. ↑ "UAE bans ANTONOV An-12 aircraft from its airspace".

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]