Андрэевыя

Андрэевыя

Andreaea petrophila. Батанічная ілюстрацыя з 11-га выдання Энцыклапедыі Брытаніка
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Andreaeaceae Dumort., 1829

Роды

Сістэматыка
на Віківідах
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  15745
NCBI  13795
EOL  3771

Андрэевыя (Andreaeaceae) — сямейства імхоў, адзінае сямейства парадку Андрэевыя (Andreaeales) і класу Андрэевыя імхі (Andreaeopsida). Змяшчае адзін ці два роды і ад 100 да 120 відаў, распаўсюджаных у халодным клімаце, якія жывуць на камянях і скалах.

Батанічнае апісанне

[правіць | правіць зыходнік]

Даволі дробныя лістасцябловыя імхі, далікатныя і жорсткія, утвараюць падушачкі на скалах і камянях. Сцёблы шматгадовыя, прамыя, з сімпадыяльным галінаваннем, пазбаўленыя праводзячых пучкоў і нясуць некалькі паралельных шэрагаў лісця разнастайнай формы. Сцёблы і лісце складзеныя аднароднымі клеткамі з тоўстымі сценкамі, якія здольныя да працяглага росту, так што на лісці ўтвараюцца бясколерныя гіграскапічныя валасінкі, якія здольныя паглынаць вільгаць з атмасферы.

Рызоіды шматклеткавыя, двух тыпаў: пласціністыя, сцелюцца па паверхні камянёў, і цыліндрычныя, укараняюцца ў субстрат.

Расліны аднадомныя або двухдомныя. Спарагон адзіночны, верхавінны, не мае ножкі і складаецца толькі з каробачкі і ступні. Перад паспяваннем споры развіваецца лажнаножка, якая прыўздымае каробачку ўверх. Каробачка без вечкі, не мае вусцеек і рэпаецца 4-8 падоўжнымі шчылінамі; пры падсыханні яе сценкі дугападобна выгінаюцца, павялічваючы прасвет шчылін, праз якія высыпаюцца споры. Споры круглява-тетраэдрычныя, у дыяметры 15-40 мкм.

Андрэевыя імхі адрозніваюцца ад іншых груп аддзелу ўнікальнасцю працэсу прарастання споры і ўтварэння пратанемы. Пратапласт пачынае дзяліцца яшчэ ўнутры споры, ўтвараючы шарападобнае воблака або клубнепадобнае мнагаклетачнае цельца. Споры не прарастаюць, пакуль не выпадуць з каробачкі; толькі пасля гэтага экзіна прарываецца, і вонкі выходзіць стужкападобная зялёная пратанема. Яе павярхоўныя клеткі могуць утвараць свабодна галінаваныя тонкія ніткі, якія ўтвараюць пласцінкі на паверхні каменя, а частка клетак дае ніткі іншага тыпу (бясколерныя, з касымі сценкамі), якія пранікаюць у шчыліны камянёў і дзейнічаюць як рызоіды, прымацоўваючыся да субстрату. Пры надыходзе неспрыяльных умоў пратанема здольная хутка пераходзіць у стан спакою, утвараючы разгалінаваныя прамыя «дрэўцы», паверхневыя клеткі якіх маюць тоўстую кутыкулу.

Распаўсюджанне і экалогія

[правіць | правіць зыходнік]

Андрэевыя імхі распаўсюджаныя ва ўмераных і халодных абласцях зямнога шара, жывучы ў адкрытых камяністых субстратах. Аддаюць перавагу сухім кіслым пародам (у асноўным, гранітам). У тропіках сустракаюцца толькі па высакагор'ях.

З’яўляюцца піянерамі зарастання камянёў і скал, таму часцей за ўсё падушачкі ўтрымліваюць толькі адзін від.

Класіфікацыя

[правіць | правіць зыходнік]

Склад сямейства вывучаны недастаткова. Розныя даследчыкі вылучаюць адзін або два роды, сярод якіх заўсёды прысутнічае Андрэя (Andreaea) (тыпавы род сямейства), а назвы другога роду ў розных працах адрозніваюцца.

У. Бак і Б. Гафінэ вылучаюць наступныя два роды[1]:

«Жизнь растений  (руск.) (бел.» прыводзіць, нароўні з Андрэяй (у якой згадваецца каля 120 відаў), манатыпны род Neuroloma, які насяляе толькі на Вогненнай Зямлі[3].

М. П. Салаўёва вылучае ў падклас адну сям'ю, з адзіным родам Andreaea (120 відаў)[4].

В. Р. Філін паказвае для класу Андрэевыя імхі два роды — Andreaea с 70 відамі і манатыпны род Andreaeobryum з Аляскі, узводзячы яго ў самастойны падклас[5].

Зноскі

  1. ↑ Buck, William R. & Bernard Goffinet. 2000. «Morphology and classification of mosses», pages 71-123 in A. Jonathan Shaw & Bernard Goffinet (Eds.), Bryophyte Biology. (Cambridge: Cambridge University Press). ISBN 0-521-66097-1
  2. ↑ William A. Weber. Guide to the Bryophytes of Colorado (англ.) (Праверана 7 мая 2010)
  3. ↑ Гл. раздзел «Літаратура»
  4. ↑ Еленевский и др., 2006; гл. раздзел «Літаратура»
  5. ↑ Тимонин А. К., Филин Р. В., 2009; гл. раздзел «Литература»

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Лиственные мхи // Куна — Ломами. — М. : Советская энциклопедия, 1973. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 14).
  • Абрамов И. И., Абрамова А. Л. Подкласс андреевые, или андреиды (Andreaeidae) // Жизнь растений: в 6 тт. Т. 4. Мхи. Плауны. Хвощи. Папоротники. Голосеменные растения. / под ред. И. В. Грушвицкого и С. Г. Жилина. — М.: Просвещение, 1978. — С. 90.
  • Еленевский А. Г.  (руск.) (бел., Соловьёва М. П., Тихомиров В. Н. Ботаника. Систематика высших, или наземных растений: учебник. — 4-е изд., испр. — М.: Издательский центр «Академия», 2006. — 464 с. — ISBN 5-7695-2141-4
  • Филин В. Р. Семейство Андреэевые — Andreaeaceae // Водоросли, лишайники и мохообразные СССР / отв. ред. М. В. Горленко  (руск.) (бел.. — М.: Мысль, 1978. — С. 230—232.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]