Аперацыйная сістэма рэальнага часу, або АСРЧ (англ.: RTOS - real-time operating system) — гэта аперацыйная сістэма, прызначаная для абслугоўвання праграм рэальнага часу, здольная забяспечыць запатрабаваны ўзровень сэрвісу ў канкрэтны прамежак часу. Ужываецца для абслугоўвання невялікіх убудаваных сістэм, кантролераў аўтамабільных рухавікоў, прамысловых робатаў, касмічных караблёў і г.д. Асноўная характарыстыка такіх аперацыйных сістэм — гэта ўзровень устойлівасці адносна часу, які патрэбен каб прыняць і выканаць задачу праграмы.
Існуе два тыпы АСРЧ — жорсткага рэальнага часу і мяккага рэальнага часу. Аперацыйная сістэма, якая можа забяспечыць патрэбны час выканання задачы рэальнага часу нават у найгоршых выпадках, з’яўляецца сістэмай жорсткага рэальнага часу. Калі ж сістэма можа забяспечыць патрэбны час толькі ў сярэднім, будзе звацца сістэмай мяккага рэальнага часу.[1]
Часцей за ўсё задача мае тры становішчы:
Большасць задач у пэўны момант часу з’яўляюцца блакаванымі альбо гатовымі да выканання, таму што звычайна адзін працэсар можа выконваць толькі адну задачу ў дадзены момант часу. Колькасць элементаў у чарзе гатовых да выканання задач можа змяняцца у залежнасці ад колькасці задач, якія неабходна выканаць і тыпу планавальніка. На прастых невыцясняльных шматзадачных сістэмах задача павінна пакінуць свой час на працэсары дзеля іншых задач, таму спіс гатовых да выканання задач змяшчае таксама вялікую колькасць агульных задач.
Звычайна структура даных у спісе гатоўнасці распрацоўваецца такой, каб мінімізаваць найбольшы час, неабходны для апрацоўкі чарговай задачы ў планавальніку, калі выцясняльнасць спынена і ўсе перарыванні выключаны. Выбар структуры даных таксама залежыць ад найбольшай колькасці задач у спісе гатоўнасці, у той жа час недапушчальна замаруджваць выцясняльнасць.
Некаторыя з выкарыстоўваемых алгарытмаў планавальніка ў АСРЧ:
Свабодныя:
Прапрыетарныя: