Астранцыя вялікая

Астранцыя вялікая
Астранцыя вялікая
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Парасонакветныя Сямейства:  Парасонавыя Падсямейства:  Saniculoideae Трыба:  Saniculeae Род:  Астранцыя Від:  Астранцыя вялікая
Міжнародная навуковая назва
Astrantia major L., Sp. Pl. 1: 235 (1753)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   507571 NCBI   52448 EOL   480309 GRIN   t:406663 IPNI   838340-1 TPL   kew-2663972

Астранцыя вялікая^[1] (Astrantia major) — від кветкавых раслін роду Астранцыя (Astrantia) сямейства Парасонавыя (Apiaceae).

Апісанне

Плады і насенне

Шматгадовая травяністая расліна з кароткім карэнішчам і прамым сцяблом вышынёй 50—80 см. Прыкаранёвае лісце на доўгіх чаранках, глыбока раздзеленае на 3—7-ланцэтныя або адваротнаяйкападобныя, па краі буйназубчастыя долі. Сцябловае лісце больш дробнае, з больш вузкімі долямі, кароткачаранковае або амаль сядзячае. Кветкі дробныя, шматлікія, белыя або чырванаватыя, сабраны ў складаныя парасонікі дыяметрам 3—4,5 см (краявыя кветкі тычынкавыя, унутраныя — песцікавыя). Агульная абгортка зорчатая, з 10—20 белых або чырванаватых плевачных падоўжна-лінейных лісцікаў. Плод — рабрысты віслаплоднік з уздутымі лусачкамі.

Пашырэнне

Расліны паходзяць з Еўропы і Заходняй Азіі. На тэрыторыі Беларусі знаходзіцца ў асобных лакалітэтах за паўночна-ўсходняй мяжой арэала. Месцы росту: грабавыя дубравы і бярэзнікі, хмызняковыя зараснікі. Расце асобнымі экзэмплярамі і невялікімі групамі. Выкарыстоўваецца ў многіх краінах у якасці дэкаратыўных раслін у садах і на кветніках. Існуе мноства падвідаў і варыяцый гэтай расліны^[2].

Асаблівасці біялогіі

Цвіце ў чэрвені—жніўні, пладаносіць у жніўні—верасні. Зацвітае на другі год. Размнажаецца насеннем.

Ахова

Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам.  I катэгорыя (CR)

Від уключаны ў Чырвоную кнігу Беларусі 1-га і 2-га выданняў (1981, 1993) і Чырвоную кнігу СССР (1984). Ахоўваецца ў Літве, Латвіі і Расійскай Федэрацыі^[3].

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 21. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Tropicos
3. АСТРАНЦИЯ БОЛЬШАЯ(недаступная спасылка) (руск.)

Літаратура

• Пашына Г. В. Астра́нцыя // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 157. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
• Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь: Рэдкія і тыя, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення віды жывёл і раслін. — Мн.: БелЭн, 1993. — ISBN 5-85700-095-5
• Астра́нцыя // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — С. 52—53. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
• Astrantia L. — Астранция // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 197, 199, 200. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.

Спасылкі

• АСТРАНЦИЯ БОЛЬШАЯ(недаступная спасылка) (руск.)
• Астранцыя вялікая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Astrantia major // Encyclopedia of Life (англ.)