Атэрасклероз

Атэрасклероз
Змены ў крывяносным сасудзе (працэс развіцця атэрасклерозу).
МКХ-10	I70.70.
МКБ-10-КМ	I70 і I25.1
МКХ-9	440440
МКБ-9-КМ	440[1]
DiseasesDB	1039
MedlinePlus	000171
eMedicine	med/182
MeSH	D050197
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Атэрасклеро́з^[2] — хранічнае захворванне артэрый эластычнага і мышачна-эластычнага тыпу, узнікае з прычыны парушэння ліпіднага абмену і суправаджаецца адкладам халестэрыну і некаторых фракцый ліпапратэідаў у íнтыме сасудаў. Адклады фарміруюцца ў выглядзе атэраматозных бляшак. Наступнае разрастанне ў іх злучальнай тканкі (склероз), і кальцыноз сценкі сасуда прыводзяць да дэфармацыі і звужэння прасвету да аблітэрацыі (закаркавання). Важна адрозніваць атэрасклероз ад артэрыясклерозу Менкеберга, іншай формы склератычных паражэнняў артэрый, для якой характэрна адкладанне соляў кальцыю ў сярэдняй абалонцы артэрый, дыфузныя паражэнні (адсутнасць бляшак), развіццё анеўрызмаў (а не закаркаванне) сасудаў. Атэрасклероз сасудаў вядзе да развіцця ішэмічнай хваробы сэрца.

Папярэджанне

Развіццё хваробы стрымлівае ўніканне тлустай ежы жывёльнага паходжання і спажыванне гародніны (буракі, баклажаны, капуста і таматы) і ягад (агрэст, ажына, маліна, чарнаплодная рабіна, суніцы, чарнасліў і яблыкі), што выводзяць халестэрын.

Прычыны

Хваробе спрыяе павышаны артэрыяльны ціск, залішняя вага цела, маларухомы лад жыцця, хранічныя стрэсы і паленне^[3].

Праявы

На першай (пачатковай) ступені хваробы адзначаецца зябкасць, сутаргі ў канечнасцях  (англ.), паколванне і смыленне ў кончыках пальцаў, стомленасць. Перамежавальная кульгавасць выяўляецца праз боль у ікраножных мышцах галёнкі і ступні, што змушае спыняць хаду.

На другой ступені скура становіцца сухой і лушчыцца, з’яўляецца гіперкератоз  (англ.). Замаруджваецца рост пазногцяў, яны патаўшчаюцца, становяцца крохкімі з матавай і бурай. Парушэнне росту валасоў вядзе да з’яўлення ўчасткаў аблысення. Развіваецца атрафія падскурнай тлушчавай клятчаткі і дробных мышцаў.

Трэцяя ступень выяўляецца праз боль у пашкоджанай канцавіне ў спакоі, што замінае хадзіць. Афарбоўка скуранога покрыву рэзка змяняецца ў залежнасці ад позы пашкоджанай канцавіны. Яе пад’ём суправаджаецца пабяленнем, апусканне — пачырваненнем скуры, якая вытанчаецца і становіцца лёгкаранімай. Дробныя раны ў выніку пацёртасці, удараў, стрыжкі пазногцяў прыводзяць да ўтварэння трэшчын і хваравітых язваў на паверхні.

На чацвёртай ступені боль у ступні і пальцах становіцца пастаянным і невыносным. Краі і дно язваў на пальцах пакрываюцца брудна-шэрым налётам. Далучаецца ацёк ступні і галёнкі, развіваецца гангрэна пальцаў і ступняў^[4].

Крыніцы

1. Disease Ontology — 2016. Праверана 15 мая 2019.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4117183"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5282129"></a>
2. БелЭн 1996.
3. Надзея Нікалаева. Як кантраляваць атэрасклероз // Краіна здароўя. — 15 сакавіка 2008. — № 14 (70). — С. 3.
4. Вольга Шаўко. Кідай курыць і больш рухайся // Краіна здароўя. — 13 снежня 2008. — № 57 (113). — С. 4.

Літаратура

• Скеп’ян М. А. Атэрасклеро́з // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — С. 82. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
• T. Gui, A. Shimokado u. a.: Diverse roles of macrophages in atherosclerosis: from inflammatory biology to biomarker discovery. In: Mediators of inflammation. Band 2012, 2012, S. 693083, ISSN 1466—1861.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Атэрасклероз