Ачакіў

Горад Ачакіў укр.: Очаків Герб^[d] Сцяг Краіна  Украіна Вобласць Мікалаеўская вобласць Раён Мікалаеўскі раён^[d] Каардынаты 46°37′07″ пн. ш. 31°32′21″ у. д.^HGЯO Заснаваны 1492 Першая згадка 1396 Плошча 12,49 км² Вышыня цэнтра 37 м Водныя аб’екты Дняпроўска-Бугскі ліман і Чорнае мора Насельніцтва ▼13 927 чал. (1 студзеня 2021)[1] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Тэлефонны код +380 5154 Паштовы індэкс 57500 КААТУУ 4810300000 Афіцыйны сайт Ачакіўскі гарадскі савет Ачакіў на карце Украіны ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ача́каў ці Ача́кіў^[2] (укр.: Очаків) — горад у Мікалаеўскай вобласці, на ўзбярэжжы Чорнага мора, побач з утокай Дняпра. Адміністрацыйны цэнтр Ачакіўскага раёна.

Знаходзіцца за 69 км на паўднёвы захад ад Мікалаева і найбліжэйшай чыгуначнай станцыі. Марскі порт.

Гісторыя

Дашаў

Я. Сухадольскі «Штурм Ачакава»

У 1396 годзе^[3] вялікі князь літоўскі Вітаўт заснаваў на месцы сучаснага Ачакава новы горад-крэпасць.

Места Дашаў упершыню згадваецца ў дамове, складзенай паміж вялікім князем літоўскім Свідрыгайлам і каралём польскім Ягайлам у 1431 годзе. У 1480-я гады Дашаў захапілі крымскія татары.^[3]

Ачы-Кале

У 1492 годзе крымскі хан Менглі-Гірэй пабудаваў на месцы зруйнавага вялікалітоўскага Дашава крэпасць Кара-Кермен, якая неўзабаве перайшла да Турцыі і атрымала назву Ачы-Кале. Пазней крэпасць пераўтварылі ў ваенна-марскую базу — апору турэцкага панавання ў Паўночным Прычарнамор’і.

Падчас руска-турэцкай вайны 1735—1739 гадоў расійскія войскі 2 ліпеня 1737 года занялі, аднак паводле Бялградскага перамір’я 1739 года горад застаўся за Турцыяй. Падчас руска-турэцкай вайны 1787—1791 гадоў падчас аблогі Ачы-Кале расійскі флот нанёс паражэнне турэцкаму флоту ў лімане, а расійскае войска пад камандаваннем Рыгора Пацёмкіна 6 снежня 1788 года штурмам авалодала крэпасцю.

Ачакаў

Згодна з Яскім мірным дагаворам 1791 года горад адышоў да Расійскай імперыі, дзе быў уключаны ў Херсонскую губерню. Турэцкую назву адапатавалі да рускай мовы праз суфікс -ов.^[4]

У 1795 годзе Ачакаў увайшоў у склад Вазнясенскага намесніцтва, а ў наступным годзе — у Наварасійскую, з 1802 года — Мікалаеўскую губерню (у 1803 годзе пераназваная ў Херсонскую). З 1803 года Ачакаў — пазаштатны горад, з 1825 года — цэнтр Ачакаўскага павета. У 1855 годзе падчас Крымскай вайны Ачакаў захоплены англа-французскімі войскамі, але затым горад вярнулі Расіі.

У савецкі час у горадзе знаходзіліся ваенна-марская і ваенная верталётная база.

З 1991 года ў складзе незалежнай Украіны, курорт і ваенна-марская база.

Насельніцтва

• 2-я пал. XIX ст. — 5347 чал.^[5]
• 1974 год — 14,2 тыс. чал.^[6]
• 1991 год — 19,7 тыс. чал.^[7]
• 2008 год — 15 047 чал.^[8]

Турыстычная інфармацыя

Музей Р. Судкоўскага

У Ачакаве знаходзіцца музей марыністычнага жывапісу імя мастака Р. Судкоўскага (філіял Мікалаеўскай мастацкай галерэі).

У наш час на Ачакаўскім узбярэжжы размяшчаецца больш за чатыры дзясяткі санаторый, дзе штогод адпачывае каля 100 тысяч чалавек.

Вядомыя асобы

• Леў Мікалаевіч Пагарэлаў (1929—2010) — беларускі архітэктар.
• Генадзь Фёдаравіч Пацёмкін (1923—1943) — Герой Савецкага Саюза.

Крыніцы

1. Державна служба статистики України Чисельність наявного населення Українина 1 січн 2021 — Київ: Державна служба статистики України.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1899"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107450340"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7603543"></a>
2. Напісанне ў адпаведнасці з ТКП 177-2009 (03150) «Спосабы і правілы перадачы геаграфічных назваў і тэрмінаў Украіны на беларускую мову»
3. Станислав Власенко. «Первая от моря страна…» Архівавана 24 лютага 2010. // Кіевскій ТелеграфЪ № 40 (230)
4. Добровольський О. А. Литовська топоніміка на Миколаївщині (XV ст.) [1](недаступная спасылка) // Наукові праці. Науково-методичний журнал. Випуск: 1, Том: 4. ISSN 1609-7742
5. Oczaków // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat (польск.). — Warszawa, 1886. — S. 372.
6. Очаков // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
7. Очаков // Большой энциклопедический словарь (руск.) / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. — ISBN 5-85270-262-5.
8. Статистичний збірник «Чисельність наявного населення України на 1 січня 2008 року»

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ачакіў