Аўсец

Аўсец
Helictotrichon sempervirens
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Аднадольныя[2] Парадак:  Метлюжкакветныя Сямейства:  Метлюжковыя Падсямейства:  Pooideae Трыба:  Poeae Падтрыба:  Aveninae Род:  Аўсец
Міжнародная навуковая назва
Helictotrichon Besser (1827)
Сінонімы
Aristavena F.Albers & Butzin (1977) Avenastrum (K.Koch) Opiz (1852) Avenochloa Holub (1962) Danthorhiza Ten. (1811), nom. inval. Elictotrichon Besser ex Andrz. (1823), nom. nud. Heuffelia Schur (1866), nom. superfl. Homalotrichon Banfi, Galasso & Bracchi (2005), nom. superfl. Neoholubia Tzvelev (2009) Stipavena Vierh. (1906), nom. superfl.
Тыпавы від
Helictotrichon sempervirens (Vill.) Pilg.
Віды
Гл. тэкст
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   41756 NCBI   49767 EOL   108156 GRIN   g:5486 IPNI   18175-1

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Аўсец (значэнні).

Аўсе́ц^[3][4][5] (Helictótrichon) — род кветкавых сямейства Метлюжковыя (Poaceae).

Навуковая назва роду паходзіць з грэчаскай мовы, ад слоў helictos — «скручаны» і trix — «волас», з-за скручаных у ніжняй частцы асцюкоў ніжніх кветкавых лускавінак^[6].

Батанічнае апісанне

Аўсец лугавы (Helictotrichon pratense)

Шматгадовыя травяністыя расліны вышынёй каля 1 метра з паўзучымі падземнымі парасткамі (або без такіх), якія часам утвараюць густыя дзярновіны.

Сцёблы прамыя, похвы ў рознай ступені разламаныя, без вушак. Ліставыя пласцінкі лінейныя або нават вузкалінейныя, часта шчацінападобна ўздоўж згорнутыя або складзеныя, да 12 мм шырынёй.

Колькасць храмасом — 7^[6].

Распаўсюджанне

Прадстаўнікі роду распаўсюджаныя па-за тропікаў у значнай частцы Еўразіі, у Паўночнай і Паўднёвай Афрыцы. У азіяцкіх і афрыканскіх тропіках сустракаецца на высакагор’ях.

17 відаў растуць на тэрыторыі былога СССР^[6].

Значэнне і прымяненне

Усе віды роду з’яўляюцца кармавымі пашавымі раслінамі невысокай якасці, з-за высокай калянасці ліставых пласцінак. Вышэй за іншых цэняцца мезафільныя высакагорныя віды^[6].

Таксанамія

Род па дадзеных Каралеўскіх батанічных садоў К’ю ўключае 41 від^[7]:, па іншых звестках род аб’ядноўвае 90 відаў^[8].

Аўсец пушысты (Helictotrichon pubescens). Батанічная ілюстрацыя з кнігі Яна Копса «Flora Batava», 1800—1934

Віды па дадзеных садоў К’ю:

• Helictotrichon altius
• Helictotrichon asperum
• Helictotrichon burmanicum
• Helictotrichon cantabricum
• Helictotrichon convolutum
• Helictotrichon cycladum
• Helictotrichon decorum
• Helictotrichon delavayi
• Helictotrichon desertorum
• Helictotrichon devesae
• Helictotrichon fedtschenkoi
• Helictotrichon filifolium
• Helictotrichon hideoi
• Helictotrichon hissaricum
• Helictotrichon junghuhnii
• Helictotrichon ×krischae
• Helictotrichon krylovii
• Helictotrichon leianthum
• Helictotrichon macrostachyum
• Helictotrichon mongolicum
• Helictotrichon mortonianum
• Helictotrichon murcicum
• Helictotrichon parlatorei
• Helictotrichon parviflorum
• Helictotrichon petzense
• Helictotrichon planifolium
• Helictotrichon polyneurum
• Helictotrichon potaninii
• Helictotrichon sangilense
• Helictotrichon sarracenorum
• Helictotrichon schmidii
• Helictotrichon sedenense
• Helictotrichon sempervirens
• Helictotrichon setaceum
• Helictotrichon sumatrense
• Helictotrichon tianschanicum
• Helictotrichon tibeticum
• Helictotrichon turcomanicum
• Helictotrichon uniyalii
• Helictotrichon virescens
• Helictotrichon yunnanense

Некаторыя віды, якія раней уключалі ў род, цяпер адносяцца да роду Trisetopsis Röser & A.Wölk (2013).

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 63. — 160 с. — 2 350 экз.
4. ЭПБ 1983.
5. БелЭн 1996.
6. Цвелёв 1976.
7. Список видов рода Helictotrichon Besser (англ.). World Checklist of Selected Plant Families (WCSP). Royal Botanic Gardens, Kew.
8. Виды рода Helictotrichon по сведениям ресурса The Plant List.

Літаратура

• Аўсе́ц // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — С. 88. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
• Кім Г. А. Аўсе́ц // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 170. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
• Цвелев Н. Н. Злаки СССР / Отв. ред. Ан. А. Фёдоров. — Л.: Наука, 1976. — 788 с. — 2 900 экз.

Спасылкі

• Helictotrichon // The Plant List
• Овсец: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.) (Праверана 2 чэрвеня 2024)