Барацьба за незалежнасць Латвіі

Гісторыя Латвіі Назва Латвіі Старажытная гісторыя Латвіі Кундская культура · Нарвская культура · Культура ямочна-грабеністай керамікі · Фіна-ўгорскія народы · Культура баявых сякер · Балты Сярэднявечча Лівы · Латгалы · Селы · Земгалы · Куршы · Венды · Герсіцкае княства · Кукейноскае княства · Лівонскі крыжовы паход · Ордэн мечнікаў · Лівонскі ордэн · Рыжскае архібіскупства · Курляндскае біскупства · Ганза · Тэра Марыяна · Лівонская вайна · Лівонскае каралеўства · Задвінскае герцагства · Курляндыя і Семігалія · Калоніі Курляндыі Новы час Вайна Рэчы Паспалітай са Швецыяй (1600-1629) · Шведская Лівонія · Паўночная вайна, 1655—1660 · Лівонскае ваяводства · Паўночная вайна · Ліфляндская губерня · Курляндская губерня · Младалатышы · Лясныя браты (1905—1906) · Першая сусветная вайна · Латышскія стралкі Найноўшы час Барацьба за незалежнасць Латвіі · Балтыйскае герцагства · Латвійская Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка · Мірны дагавор з Расіяй · Пераварот 15 мая 1934 года · Дагавор аб ненападзе паміж Германіяй і Савецкім Саюзам · Увод савецкіх войскаў · Далучэнне да СССР · Другая сусветная вайна · Латышскі добраахвотніцкі легіён СС · Рэйхскамісарыят Остланд · Латвійская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка · Лясныя браты (1940—1957) · Сучасныя гады Аднаўленне незалежнасці (1990—1991) · Народны фронт Латвіі · Балтыйскі шлях · Сучасная Латвія · Палітычныя партыі Латвіі · Уваходжанне ў Еўрапейскі саюз (2004) · Эканамічны крызіс у Латвіі (2008—2010) Партал «Латвія»

Барацьба за незалежнасць Латвіі (лат.: Latvijas brīvības cīņas) — серыя ваенных канфліктаў, якія мелі за мэту стварэнне незалежнай Латвіі. Яны адбываліся ў 1918—1920 гадах між латышскімі і нямецкімі ды бальшавіцкімі аддзеламі. Латышам дапамагалі эстонскія, брытанскія і польскія ваенныя.

Гісторыя канфлікту

У выніку Першай сусветнай вайны з 1915 года Курляндыя і Семігалія, а з пачатку 1918 уся тэрыторыя Латвіі апынуліся пад нямецкай акупацыяй. Пасля паразы Германіі ў Першай сусветнай вайне Латвія абвясціла незалежнасць 18 лістапада 1918 года ў Рызе. Прэм'ерам новай дзяржавы стаў Карліс Улманіс. У пачатку студзеня 1919 армія бальшавікоў увайшла на тэрыторыю Латвіі і здабыла Рыгу. Нямецка-латышскае войска з падтрымкай Антанты прымусіла савецкія войскі адысці ў сакавіку 1919. Хаця Версальскі дагавор абавязваў немцаў пакінуць краіну, тыя паспрабавалі заняць Латвію, але былі выбітыя ў канцы лістапада 1919.

Чарговую спробу заняць Латвію прадпрыняла Бальшавіцкая Расія. У той сітуацыі латышская дэлегацыя звярнулася да Польшчы па дапамогу, падпісаўшы з ёю 30 снежня 1919 году дагавор аб ваеннай дапамозе, пашырыўшы яе 16 студзеня 1920 года. Польска-латышскае войска колькасцю 20 000 жаўнераў (з іх 12 000 польскіх) пад камандаваньнем генерала Эдварда Рыдз-Сміглага пачало баі пры 30-градусных маразах. Саюзнікі на працягу студзеня захапілі ўсю Латгалію, атрымаўшы перамогу ў бітве за Дзвінск і прымусіўшы Савецкую Расію да перамір'я. У мірнай дамове, падпісанай у Рызе 11 жніўня 1920, бальшавіцкая Расія прызнала незалежнасьць Латвіі.

У 1940 годзе, у час Другой сусветнай вайны, пасля заняцця Латвіі арміяй СССР, гэтая краіна стала адной з савецкіх рэспублік.

Літаратура

• Paluszyński Tomasz, Walka o niepodległość Łotwy 1914—1921, Bellona, Warszawa 1999, ISBN 83-11-08959-0