Барвенак

Барвенак
Барвенак вялікі (Vinca major)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Гарычкакветныя Сямейства:  Кутровыя Падсямейства:  Rauvolfioideae Трыба:  Vinceae Род:  Барвенак
Міжнародная навуковая назва
Vinca L.
Сінонімы
Pervinca Mill.
Тыпавы від
Vinca major L. — Барвенак вялікі
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   30235 NCBI   60092 EOL   71433 GRIN   g:12716 IPNI   2619

Барве́нак^[1] (Vinca) — род кветкавых раслін сямейства Кутровыя (Apocynaceae).

Батанічнае апісанне

Невялікія вечназялёныя ці лістападныя травяністыя расліны і паўкусты з ляжачымі або прыўзнятымі сцёбламі даўжынёй да 1 м, якія лёгка ўкараняюцца. Лісце супраціўнае, эліпсоіднае або яйцападобнае, з суцэльным краем, часта скурыстае, на кароткіх чаранках. Кветкі сінія, фіялетавыя, ружовыя або белыя, адзіночныя ў пазухах лісця. Плод — двухцыліндрычная шматнасенная лістоўка.

Арэал і экалогія

Адрозніваецца 7^[2] (5^[3]) відаў. Пашыраны пераважна ў Міжземнамор’і. На тэрыторыі Беларусі здзічэлы барвенак малы (Vinca minor)^[4] расце на старых могілках, у садах і парках; інтрадукаваныя барвенак травяністы (Vinca herbacea) і барвенак вялікі (Vinca major).

Усе віды — рэлікты трацічных лясоў^[5]. Ценевынослівыя і засухаўстойлівыя расліны.

Некаторыя віды — дэкаратыўныя і лекавыя расліны^[5].

Класіфікацыя

Таксанамія

Род Барвенак уваходзіць у трыбу Vinceae падсямейства Rauvolfioideae сямейства Кутровыя (Apocynaceae) парадку Гарычкакветныя (Gentianales).

яшчэ 4 падсямействы (па Сістэме APG II)

яшчэ 7 родаў

сямейства Кутровыя

трыба Vinceae

5 відаў

парадак Гарычкакветныя

падсямейства Rauvolfioideae

род Барвенак

яшчэ 4 сямействы (па Сістэме APG II)

яшчэ 8 трыб (па Сістэме APG II)

Віды

Паводле даным сайта Каралеўскіх батанічных садоў К'ю род налічвае 5 відаў:

• Vinca difformis Pourr.;
• Vinca erecta Regel & Schmalh.;
• Vinca herbacea Waldst. & Kit. — Барвенак травяністы;
• Vinca major L. typus^[6] — Барвенак вялікі;
• Vinca minor L. — Барвенак малы, ці Барвінак, ці Барвінец.

Выкарыстанне

Вырошчваюцца як дэкаратыўныя расліны (выкарыстоўваюцца для бардзюраў і рабатак). Лекавыя (гіпатэнзіўны і вяжучы сродак) расліны. Ядавітыя (маюць алкалоіды вінкамін  (руск.), пубесцын  (ням.), мінарын).

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 141. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
3. Vinca (англ.) // The Plant List
4. Назва згодна з Я. П. Шмярко, І. П. Мазан. Лекавыя расліны ў комплексным лячэнні. — Мн: Навука і тэхніка, 1989. — С. 388. — 399 с. — ISBN 5-343-00120-3.
5. Лесная энциклопедия: В 2-х т. (руск.) / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1.
6. NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. Entry for Lamium L. (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 29 лістапада 2012. (англ.) (Праверана 2 чэрвеня 2010)

Літаратура

• Барвенак // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2). — С. 305.
• Булат В. С., Пашына Г. В. Барвенак // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 236.
• Барвинок // Лесная энциклопедия: В 2-х т. (руск.) / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — 563 с.

Спасылкі

• Барвенак: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Vinca (англ.) // The Plant List