Вайда

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Вайда (значэнні).

Вайда
Вайда фарбавальная (Isatis tinctoria)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Капустакветныя Сямейства:  Капуставыя Род:  Вайда
Міжнародная навуковая назва
Isatis L., 1753
Тыпавы від
Вайда фарбавальная (Isatis tinctoria L., 1753)
Віды
Гл. тэкст
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   23150 NCBI   161755 EOL   71306 GRIN   g:6082 IPNI   30287110-2

Ва́йда, Фарбо́ўнік^[1][2] (Ísatis) — род кветкавых раслін сямейства Капуставыя (Brassicaceae).

Арэал

Пашыраны пераважна ў Еўропе, Азіі і Паўночнай Афрыцы. На тэрыторыі Беларусі трапляецца вайда фарбавальная (Isatis tinctoria). Расце ўздоўж чыгунак як рэдкая занесеная расліна. Культывуецца ў Цэнтральным батанічным садзе АН Беларусі.

Біялагічнае апісанне

Аднагадовыя, двухгадовыя і шматгадовыя травяністая расліны з прамастойным галінастым сцяблом. Лісце суцэльнае, чаргаванае, сядзячае. Кветкі дробныя, жоўтыя, сабраныя ў гронкі. Плод — аднанасенны звіслы пляскаты стручок.

Выкарыстанне

Лекавыя (антыбіятычны і проціцынготны сродак, выкарыстоўваецца супраць хвароб селязёнкі), тэхнічныя (лісце мае фарбавальнікі — індыга і басму, у насенні да 30 % тлустага алею тыпу льнянога), кармавыя і меданосныя расліны.

Вайда фарбавальная (Isatis tinctoria). Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Віды

Род налічвае каля 60 відаў. Па інфармацыі на сайце The Plant List — 80 відаў.

Некаторыя з іх:

• Isatis boissieriana
• Isatis glauca
• Isatis tinctoria — Вайда фарбавальная, ці Фарбоўнік фарбавальныtypus

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 69. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.

Літаратура

• Вайда // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
• Фарбоўнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 187.

Спасылкі

• Вайда: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Вайда, растение // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Isatis (англ.) // The Plant List