Вайда фарбавальная

Вайда фарбавальная
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Капустакветныя Сямейства:  Капуставыя Род:  Вайда Від:  Вайда фарбавальная
Міжнародная навуковая назва
Isatis tinctoria L., Sp. Pl. 2: 670 (1753)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   23151 NCBI   161756 EOL   583877 GRIN   t:20462 IPNI   285873-1 TPL   kew-2867046

Фарбо́ўнік фарбавальны^[1], Вайда фарбавальная, Фарбоўнік^[2] (Isatis tinctoria) — від кветкавых раслін роду Вайда (Isatis) сямейства Капуставыя (Brassicaceae).

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Двухгадовая травяністая расліна вышынёй 70—100^[1] см. Сцяблы прамастойныя, з шызым налётам, часта разгалінаваныя ў верхняй частцы, у ніжняй частцы валасістыя. Лісце простае, суцэльнае, чаргаванае. Ніжняе лісце на чаранках, падоўжана-ланцэтнае, валасістае. Сярэдняе і верхняе лісце сядзячае, завостранае, са стрэлападобнай асновай. Кветкі жоўтага колеру, у шчыткападобнай мяцёлцы. Пялёсткі (4) з кароткім ногцікам. Тычынак — 6. Плод — стручочак.

Распаўсюджанне і экалогія

расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўропы, Азіі і Паўночнай Афрыкі^[3]. Натуралізвалася ў Паўночнай Амерыцы і Чылі. Святлолюбівая расліна, ксерафіт, мезафіт і мезатроф^[4]. Расце ў стэпах, сухіх лугах, на адкрытых пясчаных месцах, камяністых россыпах, па берагах вадаёмах, на палях і агародах, каля дарог. Цвіце ў маі—чэрвені^[1].

Ахоўваецца на тэрыторыі шэрагу рэгіёнаў Расіі^[4].

Гаспадарчае значэнне

Фарбавальная, меданосная, лекавая расліна.

Падвіды

Паводле сайта The Plant List:

• Isatis tinctoria subsp. athoa (Boiss.) Papan.
• Isatis tinctoria subsp. corymbosa (Boiss.) P.H.Davis
• Isatis tinctoria subsp. tomentella (Boiss. & Balansa) P.H.Davis

Зноскі

1. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 69. — 160 с. — 2 350 экз.
3. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) (англ.)
4. Вайда красильная: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

Літаратура

• Фарбоўнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — С. 187. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 674. Isatis tinctoria L. — Вайда красильная // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 300. — ISBN 9-87317-128-9.

Спасылкі

• Вайда красильная: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Isatis tinctoria L. — Вайда красильная // Агроэкологический атлас России и сопредельных стран: экономически значимые растения, их болезни, вредители и сорные растения (руск.)
• Isatis tinctoria L. (Вайда красильная) у базе біяразнастайнасці на сайце інфармацыйна-аналітычнай сістэмы «ООПТ России». (руск.)