Валадушка

Валадушка
Bupleurum baldense
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Двухдольныя[2] Парадак:  Парасонакветныя Сямейства:  Парасонавыя Падсямейства:  Apioideae Трыба:  Bupleureae Род:  Валадушка
Міжнародная навуковая назва
Bupleurum L., 1753
Сінонімы
Buprestis Spreng. Keracia (Coss.) Calest.
Тыпавы від
Bupleurum rotundifolium L. [3]
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   29604 NCBI   46366 EOL   62205 GRIN   g:1795 IPNI   39752-1

Валаду́шка^[4][5] (Buplēurum) — род кветкавых раслін сямейства Парасонавыя (Apiaceae).

Батанічнае апісанне

Bupleurum rotundifolium — тыпавы від роду. Батанічная ілюстрацыя з кнігі А. Маскле «Atlas des plantes de France», 1891

Шматгадовыя ці аднагадовыя травяністыя расліны, радзей паўкусты і кусты^[6]. Корань магутны, стрыжневы.

Сцябло прамое, да 1 м вышынёй. Лісце прыкаранёвае больш доўгае, сярэдняе і верхняе карацей ніжняга. Лісце валадушкі, падобна на агурочнае, мае блакітнаваты адліў, паколькі пакрытае васковым налётам.

Кветкі з загнутымі ўнутр пялёсткамі. Цвіце ў чэрвені — ліпені

Плод — сямянка. Плоданасіць у ліпені — жніўні.

Распаўсюджанне і экалогія

Расліны роду распаўсюджаны пераважна ў Еўразіі і Паўночнай Афрыцы^[6]. Растуць на вільготных лугах, на схілах, прыморскіх абрывах.

Віды

Род змяшчае больш за 200 відаў^[7]. Некаторыя віды:

• Bupleurum baldense Turra
• Bupleurum martjanovii Krylov
• Bupleurum rotundifolium L. typus^[3] — Валадушка круглалістая, ці Валодаўнік, ці Заяча капуста
• Bupleurum veronense Turra

Значэнне і ўжыванне

Лекавае значэнне маюць тры віды валадушкі:

• Bupleurum aureum Fisch. ex Hoffm.
• Bupleurum scorzonerifolium Willd.
• Bupleurum multinerve DC.

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
3. Звесткі пра род Bupleurum у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
4. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
5. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 26. — 160 с. — 2 350 экз.
6. Биологический энциклопедический словарь / Гл. ред. М. С. Гиляров; Редкол.: А. А. Баев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1986. — С. 104. — 100 000 экз.
7. The Plant List: Bupleurum

Літаратура

• Сімановіч Л. Г. Валаду́шка // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 399. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
• Буплейрум // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Володу́шка // Т. 5. Вешин — Газли. — М. : Советская энциклопедия, 1971. — С. 323. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Линчевский И. А. Род 988. Володушка — Bupleurum // Флора СССР. В 30-ти томах / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Редактор тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1950. — Т. XVI. — 648 с. — 3 500 экз. (руск.)
• Neves, S. S. & M. F. Watson. Phylogenetic relationships in Bupleurum (Apiaceae) based on nuclear ribosomal DNA ITS sequence data // Ann. Bot. — Oxford: 2004. — В. 93. — С. 379—398.
• 12. Bupleurum L. — Володушка // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 197, 202. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.
• Губанов И. А. и др. Род Володушка — Bupleurum L. // Дикорастущие полезные растения СССР (руск.) / отв. ред. Т. А. Работнов. — М.: Мысль, 1976. — С. 248—249. — 360 с. — (Справочники-определители географа и путешественника). — 70 000 экз.

Спасылкі

• Володушка — род Bupleurum: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Валадушка ў Энцыклапедыі дэкаратыўных садовых раслін (Праверана 10 лютага 2010)