Ванеса чорна-рыжая ці Крапіўніца вялікая (Nymphalis xanthomelas) — дзённы матылёк з сямейства Німфаліды.
Відавы эпітэт азначае «жоўта-чорны», «руда-чорны» (ад стар.-грэч.: ξανθός — залаціста-жоўты, рыжы і стар.-грэч.: μέλας — чорны).
На вяршыні пярэдніх крылаў маецца белая пляма, паміж субмаргінальнай паласой і першай ад вяршыні чорнай прыкастальнай плямай. На заднім крыле зубец даўжэй сваёй шырыні, сінія плямы ўздоўж вонкавага краю яркія. Агульны фон зверху ярка-чырвоны. Даўжыня пярэдняга крыла 27-31 мм.
Вусені чорныя, з белымі кропкамі і палоскамі на спіне і баках, чорныя шыпы.
Усходняя Еўропа; тэрыторыя былога СССР: Еўрапейская частка Расіі (поўнач, цэнтр, поўдзень), у тым ліку поўнач Кольскага паўвострава, поўнач Комі, поўнач Архангельскай вобласці, астравы Калгуеў і Новая Зямля, паўднёвае ўзбярэжжа Крыму; Каўказ, Сібір, Далёкі Усход, Сахалін, Камчатка, Сярэдняя Азія; Азія: Кітай, Карэя, Японія.
Яйкі адкладае вялікімі групамі на галіны кармавых раслін.
Вусені харчуюцца на вербах, асіне.
Кукалка часта вісіць на галінах кармавых раслін.
Лётае па розных лясных біятопах, лугавінах у лесе, населеных пунктах. Зімуе імага. Час лёту ліпень—кастрычнік, пасля зімоўкі — красавік—май.
Зноскі
- Моргун Д. В. Булавоусые чешуекрылые европейской России и сопредельных стран. Определитель-справочник. — М.: МГСЮН, 2002. — С. 118―119. — 208 с.