Вапнаўка

Вапнаўка
Gypsophila repens — тыпавы від роду Вапнаўка. Агульны выгляд групы квітнеючых раслін
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Гваздзікакветныя Сямейства:  Гваздзіковыя Падсямейства:  Caryophylloideae Трыба:  Caryophylleae Род:  Вапнаўка
Міжнародная навуковая назва
Gypsophila L., 1753
Сінонімы
Dichoglottis Fisch. et C.A.Mey. 1835 Hagenia Moench 1794 Heterochroa Bunge in Ledeb. 1830 Psammophila Fourr. 1868 Psammophiliella Ikonn. 1976
Тыпавы від
Gypsophila repens L.
Даччыныя таксоны
Гл. тэкст
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   20289 NCBI   146094 EOL   59327 GRIN   g:5272 IPNI   6285-1

Ва́пнаўка^[1] (Gypsóphila) — род кветкавых раслін сямейства гваздзіковых. Больш за 120 відаў.

Арэал

Пашыраны ў Еўропе, Азіі і Аўстраліі (1 від). На Беларусі 7 відаў: 2 дзікарослыя — вапнаўка мяцёлчатая (Gypsophyla paniculata), расце па дарогах і чыгунках, на ўзлесках хваёвых лясоў і дзюнах, вырошчваецца ў культуры, і вапнаўка пучкаватая (Gypsophyla fastigiata), расце ў сухіх і светлых хваёвых барах, на ўзлесках, мелавых агаленнях і ўздоўж дарог; 2 занесеныя — вапнаўка пранізаналістая (Gypsophyla perfoliata) і вапнаўка чорнакаранялістая (Gypsophyla scorzonerifolia), растуць па чыгунках, на сметніках; З інтрадукаваныя — вапнаўка зграбная (Gypsophyla elegans), вапнаўка найвышэйшая (Gypsophyla altissima) і вапнаўка ціхаакіянская (Gypsophyla pacifica), растуць у кветніках, садах, часам як здзічэлыя на газонах.

Батанічнае апісанне

Шмат- і аднагадовыя травяністыя расліны, радзей паўкусты з прамастойным, узыходным і распасцёртым, пераважна моцна разгалінаваным (ёсць шарападобныя, т.зв. «перакаціполе», і падушкападобныя формы) сцяблом. Лісце дробнае, суцэльнае, сядзячае, ад лінейна-ланцэтнага да ланцэтна-яйцападобнага. Кветкі дробныя, белыя, лілова-чырвоныя ці ружовыя, у складаных мяцёлчатых і шчыткападобных суквеццях. Плод — аднагнездавая каробачка. Дэкаратыўныя, тэхнічныя, лекавыя і меданосныя расліны.

Віды

Род уключае больш за 150 відаў^[2].

Некаторыя віды

• Gypsophila acutifolia Steven ex Spreng.
• Gypsophila altissima L. — Вапнаўка найвышэйшая
• Gypsophila aretioides Boiss.
• Gypsophila arrostii Guss.
• Gypsophila ×castellana Pau
• Gypsophila cerastioides D.Don
• Gypsophila davurica Turcz. ex Fenzl
• Gypsophila elegans M.Bieb. — Вапнаўка зграбная
• Gypsophila fastigiata L. — Вапнаўка пучкаватая
• Gypsophila glandulosa (Boiss.) Walp.
• Gypsophila globulosa Steven ex Besser
• Gypsophila libanotica Boiss.
• Gypsophila muralis L. — Вапнаўка сценная
• Gypsophila nana Bory & Chaub.
• Gypsophila oldhamiana Miq.
• Gypsophila pacifica Kom. — Вапнаўка ціхаакіянская
• Gypsophila paniculata L. — Вапнаўка мяцёлчатая
• Gypsophila perfoliata L. — Вапнаўка пранізаналістая
• Gypsophila petraea (Baumg.) Rchb.
• Gypsophila pilosa Huds.
• Gypsophila repens L. typus^[3]
• Gypsophila ruscifolia Boiss.
• Gypsophila scorzonerifolia Ser. — Вапнаўка чорнакаранялістая
• Gypsophila sericea (Ser.) Krylov
• Gypsophila silenoides Rupr.
• Gypsophila struthium Loefl.
• Gypsophila tenuifolia M.Bieb.
• Gypsophila uralensis Less.
• Gypsophila venusta Fenzl
• Gypsophila viscosa Murray

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 62. — 160 с. — 2 350 экз.
2. The Plant List: Gypsophila
3. NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. Entry for Gypsophila L. (англ.) (Праверана 17 лютага 2010)

Літаратура

• Мазан І. П., Пашына Г. В. Вапнаўка // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 412—413.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вапнаўка
• Вапнаўка (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі (Праверана 17 лютага 2010)
• Качим // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907. (Праверана 17 лютага 2010)