Вольфганг Кетэрле

Вольфганг Кетэрле
ням.: Wolfgang Ketterle
Дата нараджэння 21 кастрычніка 1957(1957-10-21)[1][2][…] (67 гадоў)
Месца нараджэння Гайдэльберг, ФРГ
Грамадзянства
Род дзейнасці фізік, выкладчык універсітэта, physics teacher
Навуковая сфера фізіка
Месца працы
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Herbert Walther[d]
Член у
Узнагароды Нобелеўская прэмія Нобелеўская прэмія па фізіцы (2001)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вольфганг Кетэрле (ням.: Wolfgang Ketterle; 21 кастрычніка 1957, Гайдэльберг) — нямецкі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (2001), сумесна з Эрыкам Корнелам і Карлам Віманам.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Вольфганг Кетэрле быў другім дзіцем у сям'і. Скончыў курсы падрыхтоўкі да ўніверсітэту ў гімназіі імя Бунзена ў Гайдэльбергу. У 1976 г. прыступае да вывучэння фізікі ў Гайдэльбергскім універсітэце. Пасля абароны перадыплома пераходзіць у Мюнхенскі тэхнічны ўніверсітэт, дзе пачынае займацца тэарэтычнай фізікай. У 1982 г. абараняе дыплом па тэме рэлаксацыі спіна ў неўпарадкаваных матэрыялах і пераходзіць у інстытут квантавай оптыкі таварыства Макса Планка ў Гархінгу. Пасля пераходзіць у Мюнхенскі ўніверсітэт імя Людвіга Максіміліяна ў групу Герберта Вальтэра, дзе ў 1986 г. абараняе дысертацыю па тэме «Спектраскапія гідрыдаў гелію і трохатомных малекул вадароду».

Пасля знаходжання ў Гархінгу Кетэрле вяртаецца ў Гайдэльберг, дзе на кафедры Юргена Вольфрума праводзіць даследаванні па рухавіках унутранага згарання. У 1990 г. ён зноў змяняе галіну дзейнасці і перасяляецца ў ЗША, каб у групе Дэйва Прытчарда працаваць над задачай астуджэння лазерам. У 1993 г. ён далучыўся да фізічнага факультэта МТІ, дзе да гэтага часу займае кафедру фізікі, падтрыманага фондам імя Джона Мак-Артура.

У 1986 г. Кетэрле ажаніўся з Габрыелай Заўэр, з якой ён быў знаёмы яшчэ са школьнай лавы. У яго трое дзяцей - Іонас (н. 1986), Іагана (н. 1988) і Хольгер (р. 1992)

Дасягненні

[правіць | правіць зыходнік]

Падчас аспірантуры Кетэрле ўдалося даказаць існаванне гідрыда гелію (HeH) і ўпершыню атрымаць спектры гэтай малекулы. Падчас постдокаўскай працы ў Гархінгеу яму ўдалося цалкам растлумачыць гэтыя спектры. Пазней Герберт Вальтэр апісаў яго працу адзіным сказам: «Ён стварыў новую галіну фізікі і сам жа яе заняў».

У 1995 г. Кетэрле быў адным з першых, каму ўдалося стварыць кандэнсат Бозэ - Эйнштэйна. У 1997 г. ён прадэманстраваў атамны лазер. У 2001 г., сумесна з Эрыкам Корнелам і Карлам Віманам атрымаў Нобелеўскую прэмію па фізіцы «за эксперыментальнае назіранне бозэ-эйнштэйнаўскай кандэнсацыі ў разрэджаных газах атамаў шчолачных металаў і за першыя фундаментальныя даследаванні ўласцівасцей такіх кандэнсатаў».

Узнагароды

[правіць | правіць зыходнік]
  • 1996 - Стыпендыят Давіла і Люсі Пакард
  • 1997 - Прэмія імя Рабі, Амерыканскае фізічнае таварыства
  • 1997 - Прэмія імя Густава Герца, Нямецкае фізічнае таварыства
  • 1998 - Узнагарода часопіса Дыскаверы за тэхнічныя інавацыі
  • 1999 - Прэмія Фрыца Лондана па фізіцы нізкіх тэмператур
  • 1999 - Прэмія імя Дані Хайнемана, Гётынгенская акадэмія навук
  • 2000 - Медаль Бенджаміна Франкліна па фізіцы
  • 2001 - Нобелеўская прэмія па фізіцы
  • 2002 - Ордэн «За заслугі перад Федэратыўнай Рэспублікай Германія»
  • 2004 - Узнагарода імя Кіліяна МТІ
  1. ↑ Wolfgang Ketterle // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Wolfgang Ketterle // Brockhaus Enzyklopädie
  3. ↑ https://physics.mit.edu/faculty/wolfgang-ketterle/
  4. ↑ https://www.leopoldina.org/fileadmin/redaktion/Mitglieder/CV_Ketterle_Wolfgang_EN.pdf
  5. ↑ www.haw.uni-heidelberg.de Праверана 12 верасня 2015.
  6. ↑ https://www.amacad.org/person/wolfgang-ketterle
  7. ↑ NNDB — 2002.